Waarom politieke bijeenkomsten in achterafzaaltjes op achterafplaatsen veelzeggend zijn volgens Chris Aalberts

Chris Aalberts brengt zo’n twee avonden per week door in een achterafzaaltje in het land waar een politieke partij een bijeenkomst organiseert voor leden en belangstellenden. Als ‘onbevangen buitenstaander’ is Aalberts ‘zeer belangstellend’. Hij is met name geïnteresseerd in de rechtse politieke partijen. “Ik probeer te begrijpen wat daar gebeurt.”

In de week dat we elkaar spreken gaat Aalberts naar een samenkomst van BVNL – de nieuwe partij van Wybren van Haga – op een golfclub in het Gelderse Elst. Vooraf weet hij dat hij over die avond in elk geval een stuk zal schrijven op zijn eigen website. Hij gaat er ook heen om te kijken wat er gebeurt, wie er zijn, wat er gezegd wordt en hoe er gereageerd wordt. In die achterafzaaltjes leert Aalberts de publieke opinie begrijpen. “Als er over politiek wordt gepraat, is het daar.” Daarbij is hij gefascineerd door de idealen van rechtse partijen. “Weet jij wat de idealen van Van Haga zijn?” Hij praat verder alsof het een retorische vraag is. “Ik weet heus wel wat Van Haga op die bijeenkomst gaat zeggen, maar hoe langer ik de club volg, hoe beter ik begrijp wat er gebeurt.”

Aalberts onderzoekt (rechtse) partijen en politieke bestuurslagen door ze nauwlettend te volgen. Die methode waardeert hij ook aan schrijfster Nina Eliasoph. In haar boek Avoiding Politics: How Americans Produce Apathy in Everyday Life vergezelt Eliasoph vrijwilligers, activisten en cowboys om te onderzoeken hoe die groepen over politiek praten in een persoonlijke omgeving. Nadat Eliasoph de groep langdurig en van dichtbij heeft gevolgd concludeert ze dat er, in groepen waarvan je het wel zou verwachten, helemaal niet wordt gesproken over politiek.

Aalberts: “Mensen gaan het debat niet aan. Hier op de universiteit hebben wij bijvoorbeeld geen discussie over het wezen van de universiteit. We nemen het instituut zoals het is. Je kunt, met goed fatsoen, niets zeggen over het Engelstalige karakter. Laat staan dat we een avond organiseren waarin we het over die ontwikkeling hebben met z’n allen.”

“Er zijn legio redenen waarom mensen niet over politiek praten: mensen willen liever daden dan woorden en meningen zijn demotiverend of zorgen voor hokjes.” Hoewel Aalberts een pleitbezorger is voor politieke gesprekken in vriendengroepen, vindt hij zichzelf ook terughoudend in het geven van zijn mening. Hij zegt bijvoorbeeld: “Ik kan me voorstellen dat niet iedereen baat heeft bij migratie.” Hij zegt ook: “Je moet het wel heel slecht opschrijven, wil ik me hiervoor schamen.” Kortom, Aalberts weet wat hij zegt.

Als publicist is hij minder terughoudend. Op twitter schrijft hij scherp over radicaal rechts en bij een politieke bijeenkomst van Forum voor Democratie werd hem de toegang ontzegd vanwege zijn kritische stukken. “In gedachte ben ik een aaibare, knappe allemansvriend, maar dat is niet zo.” Hij haalt zijn schouders erbij op. “Uiteindelijk betekent de vrijheid om te schrijven wat ik wil alles voor mij.”

Aalberts doceert op de EUR en op de Haagse Hogeschool. In het publieke domein noemt hij zichzelf publicist. Hij legt uit: “Je hebt een driehoek met de wetenschap, de journalistiek en opinie. Mensen in het publieke domein zitten meestal in een van de drie. Ik kom uit de wetenschap, maar ik ben geen pure wetenschapper meer. Mensen vinden mij opiniërend, maar opinie vind ik iets te makkelijk. Ik ben kritisch op de journalistiek, dus liever dan journalist noem ik mezelf publicist. Laat ik het hierop houden: ik schrijf dingen en ik ben aanspreekbaar op de feitelijkheid. Dat is al heel wat tegenwoordig.”