Kansenongelijkheid medische studies gestegen: met een migratieachtergrond minder kans op toelating

De diversiteit onder medische studenten in Nederland is afgenomen na de afschaffing van de loting en de invoering van de selectie van studenten, blijkt uit het onderzoek van Mulder. Bij loting werd alleen gelet op cijfers. Je werd in een lotingsgroep ingedeeld: bij hogere cijfers kwam je in een hogere groep en maakte je meer kans.

Bij decentrale selectie kunnen ook de motivatie, een kennistoets, of een opgebouwd cv worden meegenomen. Iedere instelling geeft zelf invulling aan de selectieprocedure. Heb je ervaring opgedaan in een verzorgingshuis, of een snuffelstage gelopen in een andere zorginstelling? Dat kunnen pluspunten zijn. “Maar als je geen ouder of ander familielid hebt die in de zorg werkt, dan is dat niet altijd zo eenvoudig geregeld. In het CBS-onderzoek zien we dan ook dat kandidaten zonder ouders met een BIG-registratie minder vaak toegelaten worden.”

De sociaal-economische achtergrond van scholieren wordt niet meegenomen in het selectieproces. Dat mag volgens de wet ook niet, vertelt Mulder. “Of iemand is opgegroeid onder de armoedegrens en dus geen geld had voor bijvoorbeeld betaalde bijles of selectietraining, dat wordt niet meegewogen. Als zo’n scholier met prima cijfers slaagt voor het vwo, en goed scoort binnen de selectieprocedure, dan is dat op dit moment toch minder waard dan een iets hogere score van iemand die bijvoorbeeld is opgegroeid in een gezin waar genoeg geld was voor privé-bijles en dure selectietrainingen. In andere landen wordt de achtergrond van een student, en de kansenongelijkheid die daarmee gepaard kan gaan in het onderwijs, wel meegewogen.”

Aan het animo van studenten die nu minder kans hebben tot toelating bij een medische studie ligt het niet, zegt Mulder. “Vwo-scholieren met een lagere of gemiddelde sociaal-economische status, of met een ondervertegenwoordigde migratieachtergrond, melden zich in hogere proporties aan dan hun aandeel in de vwo-populatie. Er is geen sprake van zelfselectie zoals men eerder dacht.”

Het onderzoek van Mulder gaat over de medische studies van alle Nederlandse universiteiten: Geneeskunde, Tandheelkunde, Farmacie en Klinische Technologie. Alleen Farmacie in Groningen is niet meegenomen in het onderzoek omdat daar geen numerus fixus is. De gegevens per instelling heeft Mulder niet.

Terug naar het systeem van loten is volgens Mulder absoluut geen oplossing. Ook dan wordt niet voldoende toegewerkt naar een artsenbestand dat representatief is voor de Nederlandse samenleving. Daarom doet Mulder met haar team een draagvlakonderzoek naar beleidsvormen die in het buitenland al worden gebruikt om een representatievere studentenpopulatie toe te laten. Ze werkt ook aan een vervolgonderzoek naar de kansenongelijkheid in de selectie van alle studies met een numerus fixus in het hbo en wo. Daarnaast onderzoekt zij met haar team welke groepen studenten na hun toelating bij Geneeskunde BIG-geregistreerd arts en specialist worden.

Diversiteit onder artsen is essentieel voor een goede gezondheidszorg, besluit Mulder. “Uit allerlei onderzoeken weten we dat de zorg voor patiënten verbetert met een diverser, representatiever artsenbestand. Vanuit dat oogpunt en voor betere zorg voor alle patiëntengroepen is het daarom aan te bevelen om ondervertegenwoordigde groepen kandidaten met gericht beleid eerlijkere kansen te geven om geselecteerd te worden.”

Reactie Erasmus MC:

“Het Erasmus MC heeft kansengelijkheid in het onderwijs en zorg hoog in het vaandel staan. Daarom doet het Erasmus MC onderzoek naar methoden om kansengelijkheid te bevorderen en spelen meerdere Erasmus MC’ers een actieve rol in de lezing over ongelijke kansen in de medische opleiding. De uitkomsten van het onderzoek op dit gebied onder andere door Lianne Mulder en Suzanne Fikrat volgt de opleiding met belangstelling.”