Studenten beleggen steeds meer in non-fungible tokens, beter bekend als NFT’s oftewel blockchainkunstwerken. De 21-jarige student Stijn van Schaik, die tegelijkertijd Advertising op de Willem de Koning Academie en Algemene Cultuurwetenschappen op de Erasmus Universiteit volgt, ging een stapje verder. Hij bewerkte een foto die een vriendin van hem maakte met een blauwe gloed en een witte waas die lijkt te bewegen. Hoe de ziel eruit moest zien had hij onder andere afgekeken van de Disney-film ‘Soul’. Zo werd het volgens hem een spookachtig beeld van zijn ziel. Bij de afbeelding schreef hij samen met een blogschrijver genaamd Liminal Warmth een soort eigendomsbewijs verbonden aan het werk.
Kritiek
Van Schaik, die onder intimi Stinus wordt genoemd, ziet zijn actie als een kritiek. “Ik ben een groot voorstander van de technologische aspecten van cryptocurrency en wat daarbij komt kijken. Ik vind het zo jammer dat mensen bij NFT’s alleen maar aan een afbeelding denken waar je veel geld mee kan verdienen. Alle afbeeldingen die goed verkopen worden oneindig veel gereproduceerd. Gewoon ge-copy-paste. Als je er zo naar kijkt dan zijn het zulke zielloze projecten. NFT’s worden tegenwoordig ook allemaal op hetzelfde platform verkocht, en daarmee is alles dus gecentraliseerd, terwijl de blockchain juist alles decentraal zou maken. Dus daarom heb ik besloten om mijn ziel te verkopen. Als kritiek van binnenuit, van iemand die van de blockchain houdt.”
Voor 330 euro verkocht hij verkocht zijn ziel onder de naam ‘Soul of Stinus’ als NFT op het grote online handelsplatform Opensea. De Amerikaanse techondernemer Brian P. Christie kocht Van Schaiks ziel en heeft grote plannen met het werk. Hij deelt Stijns kritiek op de huidige NFT-markt en noemt het werk uniek. Veel unieker dan de veelbesproken Bored Ape-series, die voor veel geld verkocht zijn door NFT-speculanten. Daarom heeft Christie het werk voor een paar honderd euro meer dan de duurste Bored Ape op de markt gezet: ruim 3 miljoen euro.
Hoewel je tien procent van de winst van de huidige eigenaar krijgt als hij je werk verkoopt, ga je mogelijk een paar miljoen mislopen. Heb je spijt?
“Het ging mij vanaf begin af aan niet om het geld. Maar om de kritiek op dure NFT’s zonder verhaal.”
Denk je dat het verkocht wordt voor dat enorme bedrag?
“Ik denk het wel. Zodra mensen de kunstzinnige boodschap achter het werk inzien, dan gaan ze er ook achter staan. Ik hoorde van Christie dat het beroemde veilinghuis Christie’s interesse toonde om het te veilen. Als dat gebeurt bereik je ook kopers die veel te besteden hebben.”
“Ik ga de agenten daar proberen te bereiken via reguliere kunstmagazines, in plaats van alleen media die mijn project slechts bespreken voor het schokeffect ervan. Christie’s heeft wel vaker NFT’s verkocht voor miljoenen. Voor zover ik weet zaten daar niet veel conceptuele NFT’s bij met een boodschap zoals de mijne. Eerder verkochten ze werken die gemaakt zijn voor de hype of gewoon omdat mensen ze mooi vonden.”
Ik zie alleen een tekening, een zelfportret met een veredelde huurovereenkomst, wat maakt het volgens jou een ziel?
“Het is mijn ziel, dat meen ik serieus. Al kijk ik er misschien wetenschappelijker naar dan andere mensen. Volgens de Islam mag je een ziel niet afbeelden, dus bij hen scoor ik geen punten. Ik zie mijn ziel zelf meer als een energie. Al mijn energie gaat uit naar dit project, naar het spreken met media en zoveel mogelijk zorgen dat de NFT onder de aandacht komt. Toch is het wel een ode aan oude betekenissen van de ziel. Een ziel verkocht je vroeger volgens christelijke mythes aan de hand van een contract, ondertekend met bloed.”
Jij gelooft niet?
“Nee, dat niet. Ik krijg wel veel kritiek van religieuze mensen die zeggen dat het nog niet te laat is om mijn ziel te redden. En dan zeg ik: jawel, het is wel te laat, ik heb hem al verkocht. Ze zeggen dan dat ik een pijnlijke dood ga sterven of naar de hel ga. Daar ben ik zelf niet bang voor omdat ik er dus wetenschappelijk naar kijk.”
“Toch ben ik er wel echt van overtuigd dat ik mijn ziel heb verkocht. Puur en alleen omdat alles wat ik doe hierom draait. Want voor mij betekent een ziel vooral energie en ik ben al mijn energie kwijt aan dit project. Het lukt me bijvoorbeeld niet meer om te studeren of te sporten.”
Volgens de definitie van een ziel die in het verkoopcontract staat, namelijk dat een ziel niets te maken heeft met de fysieke werkelijkheid of juridisch te herleiden is naar jou, zijn er eigenlijk totaal geen gevolgen voor jou als persoon. Wat stelt het dan eigenlijk allemaal voor?
“Ik wil niet de overtuiging van de koper over een ziel invullen of afvallen. Maar dat klopt, het staat verder niet in het contract dat het gevolgen heeft voor mij als persoon. Ik sta wel open voor elke wijze waarop de eigenaar mijn ziel wil gebruiken.”
Oké, maar stel dat de koper gelooft dat hij of zij ook jou koopt bij de aankoop van de NFT ondanks de contractvoorwaarden, wat dan?
“Ik heb me er eigenlijk wel op ingesteld dat diegene elk moment voor de deur kan staan. Maar goed, daar heb ik dan vrede mee.”
