Universiteit probeert studenten, alumni en onderzoeksmedewerkers te laten evacueren uit Afghanistan

De Erasmus Universiteit heeft een verzoek gedaan om vijf mensen (en hun naaste familie) en de medewerkers van een organisatie te evacueren uit Afghanistan. Het gaat om studenten, alumni en een organisatie die EUR-wetenschappers al jaren helpt bij het doen van onderzoek in het land en waar ook enkele oud-studenten van de EUR werkzaam zijn.

Marieke van Houte is onderzoeksmedewerker bij de ESSB en heeft, vanwege de veiligheid via een tussenpersoon buiten Afghanistan, contact met een deel van de mensen om wie het gaat. Samen met een team van andere wetenschappers die onderzoek hebben gedaan in het land, docenten, hr- en communicatiemedewerkers, probeert ze om ze naar Nederland te halen. “De mensen met wie we contact hebben maken zich in toenemende mate zorgen. Ze zijn echt in paniek”, vertelt Van Houte. “Ik durf niet te beloven dat het goed komt, want ik weet niet of we het ministerie zo ver krijgen dat deze mensen geëvacueerd worden.”

Het evacuatieverzoek zit in de mailbox van de ambassade, zegt Van Houte. “Maar er zijn inmiddels ruim 21.000 e-mails binnengekomen. We hebben nog niet vernomen of deze mensen daadwerkelijk op de evacuatielijst staan.”

“Het is ontzettend belangrijk dat er snel duidelijkheid komt voor deze mensen en dat ze op de evacuatielijst komen”, benadrukt universiteitswoordvoerder Rateb Abawi. “Het probleem is nog niet opgelost en dat is zorgelijk. Deze mensen zitten in een kwetsbare positie, mede vanwege hun werk voor de Erasmus Universiteit.”

Van Houte is zelf meerdere keren in Afghanistan geweest, voor het laatst in 2012. Daar deed ze onderzoek naar teruggekeerde asielzoekers en de verschillen tussen mensen die vrijwillig of gedwongen terugkeerden naar het land. Daar kon ze gebruikmaken van het kantoor en de infrastructuur van Cordaid en werd ze ook geholpen door de organisatie die ze nu wil laten evacueren. Die organisatie hielp haar bij het onderzoek.

Alle studenten, alumni en de medewerkers van de organisatie zijn ook betrokken geweest bij onderzoek naar mensenrechten of bij de internationale ontwikkelingssector in Afghanistan, vertelt Van Houte. “Dat zijn niet bepaald thema’s die stroken met de Taliban-ideologie. Dus we maken ons zorgen om hun veiligheid.”

Vorige week riep Van Houte, samen met ISS-wetenschappers Rodrigo Mena, Zeynep Kasli, Thea Hilhorst en Helen Hintjens, het kabinet in de Volkskrant op om mensen die bij Nederlandse kennisinstellingen betrokken zijn of waren toe te voegen aan de evacuatielijst. “Deze mensen zitten door ons in deze situatie. Ons onderzoek is niet mogelijk zonder hen, dus we hebben als kennisinstelling een verantwoordelijkheid voor hun veiligheid.”

Van Houte wijst op de aangenomen motie van D66-Kamerlid Salima Belhaj die oproept om iedereen die in Afghanistan de Nederlandse overheid, ontwikkelingsprojecten, mensenrechtenorganisaties en journalisten heeft bijgestaan zo snel mogelijk te evacueren. Demissionair minister van Buitenlandse Zaken Sigrid Kaag beloofde die motie ‘naar letter en geest’ te zullen uitvoeren, vanwege een ‘morele verplichting jegens allen die Nederland hebben geholpen, hun nek hebben uitgestoken of door hun stellingname acuut gevaar lopen’. Van Houte: “Studenten en medewerkers van kennisinstellingen horen daar ook bij.”

De Erasmus Universiteit is voor zover nu bekend de enige universiteit die een dergelijk verzoek heeft gedaan. “Het is goed om te merken dat ons initiatief door alle lagen en verschillende afdelingen van de universiteit gedragen wordt”, besluit Van Houte. “Maar we hebben het ministerie nodig om de verantwoordelijkheid die we voelen om te zetten in daden.”