Verschillende studenten zijn ontevreden over de gang van zaken en hebben een advocaat in de arm genomen om in beroep te gaan bij het Centraal Beroep van Examens (CBE, een universitair beroepsorgaan, red.) tegen het besluit, blijkt uit een rondgang onder de gedupeerden. De examencommissie zegt ook te balen van de gang van zaken en hoopt in gesprek met studenten tot een oplossing te komen.
Wenda Sleijpen (21), criminologiestudent: ‘We hadden de prosecco al op’

De fles prosecco was al gepopt in huize Sleijpen, toen Wenda (21) ineens hoorde: de reeds gevierde criminologiebul is ongeldig. “Dat was een behoorlijke teleurstelling”, zucht ze. “En stressvol. Ik kreeg het pas half augustus te horen en moest ‘het liefst binnen anderhalve week’ het tentamen opnieuw maken. Terwijl ik met mijn minor wilde beginnen.”
Wat er aan de hand was? Problemen met de proctoringbeelden, schrijft de examencommissie van de Erasmus School of Law (ESL). In een e-mail legt de examencommissie uit dat haar tentamen Formeel Strafrecht ‘helaas’ onbeoordeelbaar is: “Uit de proctorbeelden blijkt dat vanaf 3:51 minuten nadat u bent ingelogd op ProctorExam en nog voordat u aanvangt met het tentamen, het door u gedeelde beeldscherm uitvalt. Hierdoor is het voor de examinator en/of de examencommissie van ESL helaas onmogelijk geworden om uw tentamen te controleren op fraude.” Ook zij vinden het vervelend, schrijven ze.
Herkansing op Chromebook mét proctoring
“Ik schrok er behoorlijk van”, zegt Wenda. “Ik had al een paar weken mijn cijfer binnen dus ik dacht dat het wel goed zat. Het was het laatste cijfer voor mijn bachelor Criminologie en daarmee was de buit binnen. Dácht ik. Maar toen kreeg ik alsnog deze e-mail op 17 augustus. Bij voorkeur zou ik het tentamen op 27 augustus opnieuw moeten maken, en dat was dan uit coulance. Ik had 22 uur tot de inschrijfdeadline dus dat heb ik halsoverkop gedaan en daarna kon ik tijdens mijn vakantie weer in de boeken duiken.”
Op het moment van de herkansing wilde Wenda het liefste zónder proctoring werken. “Ik had bij het vorige tentamen door dat er iets fout ging, maar toen ik het vroeg aan de speciaal daarvoor ingerichte helpdesk, zeiden die dat het probleem verholpen was. Dat bleek achteraf niet zo te zijn. De herkansing kon ik zonder proctoring maken, liet de examencommissie weten, dat moest op de universiteit. Toen ik daar eenmaal was, zei de surveillant dat we het tentamen daar op een chromebook mét proctoring moesten maken. Dus ik weer gestresst. Uiteindelijk kwam de surveillant na een kwartier: het hoeft toch niet. Ik heb het voor de zekerheid maar aan laten staan.”
Sophie Boeringa (22), rechtenstudent: ‘Als student sta je nu met 1-0 achter’
“Ik begrijp best dat de universiteit iets moet bedenken om tentamens op een normale manier door te laten gaan. Maar het is duidelijk dat proctoring op de huidige manier niet werkt”, zegt Sophie Boeringa, een derdejaars rechtenstudent wiens tentamens Burgerlijk Procesrecht en Formeel Strafrecht zijn afgekeurd vanwege de proctoringbeelden. Ze voelt zich niet eerlijk behandeld. “Als student sta je met 1-0 achter als zich fouten voordoen.”
Waarom? “Eigenlijk ligt de bewijslast tegen fraude ineens bij ons. Normaal gesproken controleren de surveillanten of wij frauderen, nu moeten wij met onze webcam bewijzen dat wij níét frauderen. En het is al een behoorlijke inbreuk op mijn leven: ik laat mijn privéleven zien via de webcam, vraag of mijn huisgenoten stil willen zijn, ik klik op de juiste links. Ik heb het een paar dagen van tevoren de verplichte check uitgevoerd. Vervolgens zijn wij de dupe door datzelfde, door de universiteit uitgekozen programma, omdat zich problemen voor doen.”
Twee maanden wachten
Tijdens het tentamen had Boeringa bij één van de twee niets in de gaten van de technische problemen waardoor haar tentamens later werden afgekeurd. “Het webcamlampje brandde gewoon en ik zag dat mijn scherm gedeeld werd. Toch kreeg ik mail dat er zaken afgekeurd waren en dat duurde ook nog eens een dikke maand. Bij de ander merkte ik wel iets, maar dacht ik dat het verholpen was omdat ik de stappen ondernam die daarvoor nodig waren. Het is gewoon lastig: je krijgt je cijfer vijftien dagen na het tentamen, maar dan weet je eigenlijk nog steeds niet of je het hebt gehaald, omdat het zo lang duurt voordat de proctoringbeelden zijn uitgekeken. Ik ken studenten die er twee maanden op moesten wachten en dan hoorden dat het afgekeurd was. Mensen lopen studievertraging op en moeten het tentamen opnieuw maken.”
“Ik vind dat onredelijk. Hier ligt ook een verantwoordelijkheid bij de universiteit: zij kozen voor dit programma, als er dan technische storingen voordoen die buiten mijn macht liggen, moeten zij daarvoor een oplossing bedenken. Maar nu zijn wij als studenten daar de dupe van.”
Reactie examencommissie: ‘Wij balen ook enorm’
Ook de examencommissie baalt enorm van de gang van zaken, laat ze per e-mail weten. “De examencommissie heeft zeker begrip voor deze onvrede maar vanuit onze wettelijke taak en verantwoordelijkheid om de kwaliteit van de examens en de onderdelen daarvan te waarborgen, kunnen wij een (om wat voor reden dan ook; ook als de oorzaak buiten de student zou kunnen liggen) onbeoordeelbaar tentamen helaas niet geldig verklaren. De examencommissie kan helaas niet beoordelen of een technische storing buiten de macht van de student ligt; moedwillige fraude is immers gewoon mogelijk als de examinandus zelf de camera uit zet. Uiteindelijk hebben studenten er zelf het meeste belang bij dat er geen enkele discussie en twijfel ontstaat over de kwaliteit van hun diploma.”
Dat het zo lang duurde voordat er een goed- of afkeuring van het tentamen was, heeft te maken met de late levering van beelden door ProctorExam, zegt de examencommissie. Als een student wil weten waarom zich een technische storing voordeed, zodat het de volgende keer voorkomen kan worden, dan kunnen ze bij de examencommissie terecht. “Studenten kunnen op verzoek screenshots krijgen van de relevante proctorbeelden of deze op afspraak komen bekijken op de faculteit. We onderzoeken nog andere mogelijkheden voor wat betreft het delen van beelden met studenten. Het is voor ons lastig om de precieze oorzaak van de technische problemen te achterhalen maar vaak lijkt het aan de internetverbinding te liggen en niet zozeer aan de kwaliteit van de hardware.”
‘Er moet onderzoek gedaan worden naar de technische tekortkomingen en het klopt dat onze levertijd afgelopen zomer langer was’
De examencommissie ziet echter – voor zolang corona duurt – geen mogelijkheid om af te stappen van proctored tentamens. “Gezien de wettelijke taak en verantwoordelijkheid van de examencommissie om de kwaliteit van de examens (en de onderdelen daarvan) te waarborgen en dus ook om fraude bij het afleggen van tentamens te voorkomen, zijn we aangewezen op proctoring zolang we digitale tentamens op afstand blijven afnemen van vakken die zich er niet lenen voor mondelinge of takehome–tentamens. Een optimale organisatie en capaciteit van de betrokken firma is dan ook van groot belang. We benadrukken nogmaals dat zich hierbij wel problemen voordoen, maar dat het in de meerderheid van de gevallen gewoon goed gaat.”
Reactie ProctorExam: 'onderzoek naar technische tekortkomingen'
De CEO van ProctorExam, Daniel Haven, zegt dat hij het naar vindt voor de studenten die dit is overkomen. “We doen ons uiterste best om ons systeem zo goed mogelijk te verbeteren. Het is goed om te weten dat er ook duizenden tentamens wél goed gegaan zijn, mede dankzij het harde werk van de docenten van de Erasmus Universiteit. Er moet onderzoek gedaan worden naar de technische tekortkomingen en het klopt dat onze levertijd afgelopen zomer langer was. Dat kwam door de schaal waarop proctor tentamens werden afgenomen vanwege corona en de processen daaromheen die verbeterd moesten worden.”