Studiestress: ‘De universiteit mag er meer aandacht aan besteden’

“Ik had op mijn zeventiende een burn-out. Richting mijn eindexamen op de middelbare school was ik zo bezig met presteren: mijn cijfers mochten niet lager zijn dan een acht, het profielwerkstuk moest perfect zijn, ik had de hoofdrol in de musical, kortom ik moest in alles de beste zijn. Op een gegeven moment stopte mijn lichaam er gewoon mee. Ik kreeg alle verschijnselen van een burn-out, maar ik dacht dat ik gewoon superzwak was en beter mijn best moest gaan doen. Vorig jaar liep ik bijna weer tegen een burn-out aan, omdat ik veel te veel wilde. Sindsdien ga ik bewuster om met mijn werk en studie en plan ik tijd in om te ontspannen.

“Ik heb mijn communicatiestudie afgerond en nu doe ik mijn tweede bachelor in Psychologie. Ik heb daarnaast nog twee bedrijven, maar nog steeds voel ik me minder omdat ik bijvoorbeeld geen masteropleiding doe.

“Peer pressure is ook echt een probleem en dat is alleen maar erger geworden. Waar de druk vroeger alleen maar van je vrienden kwam, is de hele wereld nu, dankzij Instagram en Facebook, je peer geworden. Omdat ik er gevoelig voor ben, beperk ik bewust mijn online leven. Zo heb ik drie maanden lang een social-media detox gedaan.

“Ik vind dat de universiteit meer aandacht mag besteden aan prestatiedruk onder studenten. Ze kunnen bijvoorbeeld meer studentenpsychologen aanbieden. Het is niet normaal dat je in een beginnende burn-out nog zes weken op een wachtlijst moet staan.”

“Ik heb helemaal geen last van prestatiedruk. Ik kan ook niet uitleggen waarom ik geen stress heb. Ik creëer mijn eigen pad en als mijn studie daardoor wat langer duurt, dan heb ik daar vrede mee. De hele discussie over studieschuld en leenstelsel boeit me ook niet; ik heb wel veertigduizend euro studieschuld, maar ik geloof dat het goed komt. Misschien moet ik na mijn studie meer werken, maar dat is een zorg voor later.

“Ik heb niet echt tips voor andere mensen. Ik doe gewoon wat ik leuk vind en neem veel verantwoordelijkheden op me – ik ben nu voorzitter van Extraordinary Life – omdat ik er blij van word.”

“Ik heb zeker last van prestatiedruk. Ik heb op een zwarte basisschool gezeten in een achterstandswijk. Het was daar niet moeilijk om de beste van de klas te worden. Toen ik op het gymnasium zat, moest ik beter mijn best doen. Maar wat erg was: ik had een goede cito-score, maar mijn leraar had het idee dat het VWO toch niet bij mijn toekomst zou passen, omdat ik dan niet voor mijn man en kinderen zou kunnen zorgen. En hier begon het echte probleem; dat de maatschappij mijn rol en ambitie als gekleurde vrouw invult. Ik heb te maken met vooroordelen en stereotypering. Ik ben een arts, maar op mijn werk denken mensen vaak dat ik tot het verzorgend personeel behoor.

“Je zou denken dat de druk laag is omdat niemand iets van mij verwacht. Maar het werkt juist averechts: hoe minder ze over mij denken, hoe groter de druk die ik ervaar. Je moet immers drie keer zo hard bewijzen dat je het ook kan.”

“Natuurlijk ervaar ik prestatiedruk. Als je om je heen kijkt, dan is er altijd iemand die het nóg beter doet dan jij of een nóg interessanter baantje heeft. De oorzaak is volgens mij onze eigen onzekerheid over de toekomst; je wil natuurlijk een goede baan krijgen en een mooi leven opbouwen. En je hebt het gevoel dat als je die baan wil, je meer dan je best moet doen.

“Ik denk trouwens niet dat alleen de universiteit en de overheid dit kunnen oplossen, want het is een breder probleem. Ik vind dat de hele maatschappij een omslag in denken moet maken, waarin niet alleen de beste een kans krijgt op de arbeidsmarkt.”

“Ik kom uit Bangladesh en woon hier pas anderhalve maand. Als internationale student leef je in twee werelden: je moet aan de Nederlandse maatstaf voldoen en je hebt te maken met verwachtingen van thuis.

“De grootste druk komt van de mensen uit mijn land. Mijn ouders betalen twintigduizend euro per jaar voor mijn studie, dus ik mag niet falen. Ik kan niet zomaar stoppen met mijn studie, want dan vragen mensen: waarom heb je de studie in de eerste instantie gekozen? Ik moet altijd bewijzen dat ik het geld waard ben; niet alleen aan mijn ouders, maar ook aan de hele familie en gemeenschap. Ik moet uitblinken, een honoursprogramma volgen en, als het kan, cum laude afstuderen.

“De familiedroom speelt er ook een rol bij. Mijn moeder is een huisvrouw, maar ze heeft Economie gestudeerd. Ze wilde graag dat ik in haar voetsporen zou treden. De droom die zij had, die moet ik waarmaken.”