Burgerlijke ongehoorzaamheid. De pers schreef daar de afgelopen weken regelmatig over, nadat het ene na het andere protest door de activistengroep Extinction Rebellion in centraal Londen voor chaos zorgde. De gewone, legale manieren om campagne te voeren voor klimaatactie hebben niet geleid tot de systematische verandering die nodig is om klimaatverandering aan te pakken. Daarom voelen activisten zich nu genoodzaakt om drastischere maatregelen te nemen, zoals een felroze zeilboot midden op een druk kruispunt neerzetten. Na weken van onophoudelijke burgerlijke ongehoorzaamheid zwichtte de overheid van het Verenigd Koninkrijk voor Extinction Rebellion en werd een klimaatnoodtoestand uitgeroepen. Daarmee is het VK het eerste land dat de noodtoestand voor het klimaat uitroept. Erasmus Change is nu van plan om ongehoorzaam te zijn in Rotterdam. De ‘die-in’ is de eerste akte.
Vreedzaam protest
“We hebben al vaak protesten georganiseerd waarbij de politie alles van begin tot eind in goede banen leidde, maar we moeten radicalere dingen gaan doen om aandacht te vragen voor deze problemen,” zegt Joppe Hoekstra, een van de oprichters van Erasmus Change. “Burgerlijke ongehoorzaamheid is een acceptabele vorm van politieke actie. In de koloniale tijd zorgden wetten ervoor dat blanke en zwarte mensen gescheiden werden gehouden. Hedendaagse wetten maken het grote vervuilers als Shell mogelijk om door te gaan met het vernietigen van onze planeet, waardoor het toekomstige generaties onmogelijk wordt gemaakt om te overleven. We zijn een vreedzame beweging. We gebruiken geen geweld, maar we overtreden wel de wet als dat ons verder helpt.”
In Nederland bestaat Extinction Rebellion ook, maar Hoekstra zegt dat de leden vooral oudere mensen zijn. Door een activistengroep binnen EUC op te richten, denkt Hoekstra dat studenten die normaal gesproken geen lid zouden worden van organisaties die losstaan van hun studie, kunnen worden gekoppeld aan activistengroepen als Extinction Rebellion.
“We vonden dat er op EUC een hoop werd gepraat over klimaatverandering, maar dat er maar weinig werd gedaan,” zegt Hoekstra. “Een die-in is in feite hetzelfde als een sit-in, alleen lig je dan op de grond in plaats van dat je zit. Je doet alsof je de stervende aarde bent. Dat is nog maar een van de manieren waarop we aandacht willen vragen voor de klimaatcrisis, omdat we vinden dat dit onderwerp heel belangrijk is voor de aanstaande Europese verkiezingen.”
De die-in
Enkele minuten voordat de die-in van start zou gaan, was het vrij rustig op het plein bij de Markthal, afgezien van een aantal leden van Extinction Rebellion en een groep ronddwalende toeristen. Plotseling klonk er vanuit de verte gezang en kwam er een groep studenten aangemarcheerd met een spandoek waarop ‘Climate Justice’ te lezen viel. Op het teken van EUC-student Emilie de Bassompierre verspreidden de studenten zich over het plein in voorbereiding op hun ‘dood’.
“Wat willen we?”
“Klimaatrechtvaardigheid!”
“Wanneer willen we dat?”
“Nu!”
Op dat moment vielen meer dan 75 activisten ‘dood neer’ op de grond. Terwijl ze 20 minuten lang op de grond in de zon lagen, verzamelden zich steeds meer toeschouwers om hen heen. Gelukkig lagen niet alle activisten op de grond. Velen liepen rond om te vertellen over de klimaatcrisis.
“De meeste mensen weten wel dat er een klimaatcrisis aan de gang is, maar ik denk dat ze niet beseffen hoe ernstig die is. Ik denk dat dat onze belangrijkste boodschap is,” zegt de Bassompierre, die Liberal Arts and Science studeert aan EUC. “Er zijn hier ook mensen die niet van EUC komen, wat heel goed is, want we willen dat onze boodschap ook buiten de universiteit wordt verspreid.”
Wel rustgevend
Er waren niet alleen studenten bij de die-in. Onder de ‘doden’ was hoofddocent Christian van der Veeke, die drie jaar eerder een vak over de klimaatcrisis organiseerde. Voor hem was het protest een manifestatie van waar zijn vak over ging.
“Veel van de activisten die hier vandaag aanwezig zijn, zijn mijn studenten. Ik heb de afgelopen drie jaar gezien dat het vak heel existentieel is, een soort rouwproces dat ze moeten doormaken,” zei van der Veeke na de die-in. “Eerst is er ontkenning, dan komt langzaam de acceptatie en uiteindelijk wordt er actie ondernomen, zoals vandaag. Dat is precies wat we willen.”
Van der Veeke vond het dood spelen niet zo erg.“Er liep een man met een trommel over het plein. Dat deed me denken aan veldslagen uit het verleden waarbij de doden werden geëerd. De Grieken hadden een ceremonie waarbij ze met trommels over het slagveld liepen om de doden te eren. Ik vond het op een bepaalde manier wel rustgevend.”
