Punten verdienen

In China wordt geëxperimenteerd met een sociaal kredietsysteem. Het is daar alsof je punten moet verdienen bij je schoonvader om met zijn dochter te mogen trouwen, alleen is die schoonvader dan de machtigste Chinese president sinds Mao Zedong, die – alsof het nog niet erg genoeg is – ook wel ‘Ome Xi’ wordt genoemd. Het systeem bestaat eruit dat aan de hand van digitaal verzamelde informatie over burgers aan hen punten worden toegekend als ze zich goed gedragen, en minpunten als ze iets doen wat Ome Xi minder leuk vindt.

Om een beeld bij het kredietsysteem te krijgen, kun je je voorstellen dat je punten verdient met dingen die door de overheid zijn toegestaan, zoals vlijtig studeren, met de juiste mensen socializen, en door Xi goedgekeurde tv-series kijken. Wie zou dat niet willen? De andere kant van de medaille is dat je minpunten krijgt als je verkeerd gedrag vertoont, waardoor je – bij een bepaalde score – kunt worden uitgesloten van bijvoorbeeld reizen met het openbaar vervoer, of het krijgen van een hypotheek. Voor de Chinezen is het dus geen keuze om transparant te zijn over hun gegevens en gedrag; ze worden zelfs bij zebrapaden gecontroleerd of ze door rood lopen. Niet echt fijn.

De media schrijven daarom eerder wantrouwend dan neutraal over de plannen van Xi Jinping, maar wekken tegelijkertijd wel de indruk dat het een ver-van-je-bed-show is. Maar het puntensysteem bestaat in Nederland eigenlijk ook, al is het hier op meer vrijwillige basis, en gaat het vooralsnog vooral om pluspunten. Die krijgen we bijvoorbeeld door spullen op webshops te bestellen. Zonder dat we er erg in hebben worden weliswaar onze gegevens opgeslagen en gebruikt om ons koopgedrag de volgende keer nog beter te manipuleren, maar de punten zijn wel binnen: 5 euro korting op de volgende aankoop! Of we publiceren ons halve leven op sociale media, in de hoop zoveel mogelijk likes te krijgen.

Wij hebben nog wel de keuze in wat we delen, en doen dat maar al te graag. Wanneer vervolgens blijkt dat onze info ook misbruikt blijkt te worden, wijzen we naar Facebook als de boosdoener. Terwijl we natuurlijk zelf ook wat voorzichtiger hadden kunnen zijn met het rondstrooien van data. Het is namelijk niet dat Mark Zuckerberg iets achter heeft gehouden over de schaduwkanten van zijn bedrijf. De eerste gebruikers van Facebook maakte hij in 2004 al uit voor ‘stomme idioten’, die volgens hem ‘gek’ waren dat ze hem al hun gegevens toevertrouwden.

Bottom line is dat we in Nederland, net als in China, worden gecontroleerd, maar dat niet zo erg vinden zolang we onze spulletjes maar kunnen blijven bestellen en lekker bezig kunnen blijven op sociale media.

Pak bij het volgende item in het journaal over het kredietsysteem in China dus maar lekker een bakje popcorn en maak je vooral geen zorgen. Ga ondertussen lekker verder met facebooken, appen en webshops afstruinen. Grote kans trouwens dat die spullen uit China komen.

Marnix ’t Hart studeert filosofie aan de EUR