Een week geleden was ik voor een conferentie in New York. Ik had afgesproken met een goede vriendin, die haar promotie tot Research Director bij een groot, multinationaal architectenbureau vierde. Ze is achter in de zestig en ze voelde zich geweldig. Ze vertelde hoe opdrachtgevers haar soms suggestief benaderen. Onschuldig geflirt, vindt ze dat. Gekscherende opmerkingen die ze voor niets ter wereld zou willen missen. Ze weet dat het in het huidige #metoo-klimaat niet politiek correct is om zoiets te zeggen, maar het is nu eenmaal zo.
Als vrouw leer je bepaalde vormen van zelfcensuur toe te passen, vooral tegenover andere vrouwen. Het is niet makkelijk om te zeggen dat je dolgraag thuis zou willen blijven om te koken, dat je niet ambitieus bent, dat het moederschap niet je ding is of dat je een workaholic bent en niets anders zou willen. Je geslacht is een standaard filter. Je persoonlijke verhaal wordt een politiek statement. Het zogenaamde ‘zusterschap’ zou zich wel eens verraden kunnen voelen.
Deepa Narayan, een van de honderd meest invloedrijke mondiale politieke denkers en auteur van Chup: Breaking the Silence About India’s Women, interviewde honderden vrouwen in verschillende steden in India en concludeerde dat ‘vrouwen uit de midden- en bovenklasse elkaar onbetrouwbaar en niet ondersteunend vinden’. Deze ingesleten verdeeldheid zet de rem op elke fundamentele verandering.
Maar het Westen is India niet, kun je denken. Nederland of de Verenigde Staten zijn veel progressiever. Zusterschap hier gaat om perspectieven als zelfbeschikking en zelfredzaamheid. “Er is een speciaal plekje in de hel voor vrouwen die elkaar niet steunen”, stelt Pip Jamieson, vrouw én ondernemer in de techindustrie. Vrouwen leggen de lat hoog voor andere vrouwen.
Maar wat ís ‘elkaar steunen’ dan precies? Steun lijkt vaker ingegeven door de dreiging van uitsluiting dan door solidariteit. Dus laten we andere vrouwen niet al te gemakkelijk veroordelen om de keuzes die ze maken, of ze nu flirten of zich van het moederschap afkeren. Laten we naar hun verhalen luisteren. Laten we verder gaan dan de vaginadialogen.
Payal Arora is Associate Professor aan de Erasmus School of History, Culture and Communication
