De toekomst van de Faculteit der Wijsbegeerte ziet er een stuk rooskleuriger uit dan een paar jaar geleden. Interim-decaan Frank van der Duijn Schouten presenteerde onlangs zijn advies over de toekomst van de Rotterdamse filosofie: een zelfstandige faculteit met een belangrijke rol voor het Double Degree-programma, naast een voltijds bachelor- en masterprogramma en dat alles in financiële gezondheid.
De belangrijkste punten uit het advies op een rij:
- Wijsbegeerte blijft een zelfstandige faculteit
- De Double Degree wordt het vlaggenschip van de faculteit
- Wijsbegeerte blijft een volwaardig voltijdsprogramma aanbieden
- Een deel van de financiering wordt afhankelijk van het aantal inschrijvingen en diploma’s van het Double Degree-programma
- De deeltijdopleiding wordt uitgevoerd door de Erasmus Academie
- Nauwere samenwerking met de Honours Academy en het Erasmus University College
- De nieuwe decaan zou bij voorkeur een niet-filosoof moeten zijn
“Er heerst een behoorlijke opluchting binnen de faculteit over mijn advies aan het College van Bestuur”, zegt Van der Duijn Schouten, wiens aanstelling onlangs is verlengd tot eind 2018. “De hoofdlijn, om de faculteit een zelfstandige positie te laten behouden, is volgens mij in goede aarde gevallen.” Hoe anders was dat begin 2015. Op een gegeven moment schreef de vorige decaan zelfs aan alle medewerkers dat hij geen zelfstandige toekomst voor de faculteit meer zag.
Het leidde tot onrust, zelfs in nationale media. Van der Duijn Schouten werd aangesteld als interim-decaan en kreeg de opdracht om een advies te schrijven over de toekomst van wijsbegeerte aan de Erasmus Universiteit. Dat advies is nu af en op wat financiële details na goedgekeurd door het College van Bestuur.
‘De negatieve ondertoon is verdwenen. We gaan nu veel meer uit van onze eigen kracht.’
Uw plan schetst een veel rooskleurigere toekomst dan een paar jaar terug. Wat is er veranderd in de afgelopen jaren?
“Als het voltijdsprogramma de ruggengraat van de faculteit had moeten blijven, had ik dezelfde conclusie moeten trekken: deze faculteit kan niet op eigen benen staan. Het was een hele inventieve greep om het bestaande Double Degree-programma te positioneren als een opleiding waar alle faculteiten van kunnen profiteren. Dat maakt het de raison d’être van Wijsbegeerte aan de Erasmus Universiteit. Daarnaast is de negatieve ondertoon verdwenen. In het verleden was de reactie op de problemen vooral: ‘We willen niet fuseren met een andere faculteit.’ Nu gaan we veel meer uit van onze eigen kracht.”
Voor Double Degree-studenten krijgen de faculteit en de universiteit geen overheidsgeld, omdat het hun tweede studie is. In het eerste jaar waren er tweehonderd, nu al ruim driehonderd studenten. Wie moet dat betalen?
“Een gezonde filosofiefaculteit, met voldoende onderwijzend personeel, wetenschap op hoog niveau en ruimte voor bestuurlijke taken, kost ongeveer vier miljoen euro per jaar. Mijn voorstel was om de faculteiten zelf te laten betalen voor hun studenten die de Double Degree volgen. Dat vond het College van Bestuur niet solide genoeg, dus is besloten dat het geld via het interne verdeelmodel naar de faculteit komt. Het is nog niet helemaal rond, maar we zitten nu op de lijn dat we voor studenten in de Double Degree een bedrag krijgen per inschrijving en per diploma, gelijk aan wat andere faculteiten voor hun eerstejaars en diploma’s krijgen: 4.400 euro per ingeschreven student en 11.500 euro per bachelordiploma. Zo wordt de bekostiging voor een belangrijk deel variabel en dat is veel gezonder dan de bestaande regeling.”
Zonder de Double Degree zal uw plan niet slagen. Is het geen risico om een programma waar nog niemand op is afgestudeerd zo’n centrale rol in het voortbestaan van de faculteit te geven?
“Ik zou het geen risico willen noemen, maar het schept wel een bepaalde verplichting voor de faculteit. Want als het aantal afstudeerders ver achterblijft bij de verwachtingen dan moet je ook eerlijk constateren dat het een goede poging is geweest, maar helaas niet strookt met de behoefte die er onder studenten leeft.”
‘Formele regels om studenten achter de broek te zitten vind ik niet gepast als iemand vrijwillig een tweede studie volgt’
Wat verwacht u van het aantal afstudeerders?
“We denken dat een rendement van rond de 40 procent redelijk is. Formele regels om studenten achter de broek te zitten vind ik niet gepast als iemand vrijwillig een tweede studie volgt, dus ik zie niets in een bindend studieadvies of enorme motivatie-essays vooraf. Ik verwacht dat het verdiepende karakter van de filosofie veel EUR-studenten zal aanspreken.”
Is dat een haalbaar rendement?
“Van de tweehonderd inschrijvingen in het eerste jaar, haalden tachtig studenten 0 studiepunten. Ze hoeven van mij niet meteen alles te halen, maar helemaal niets is een signaal dat ze er wat onbezonnen aan begonnen zijn. Ik denk ook dat we aandacht moeten hebben voor iemand die bij ons 60 van de 90 studiepunten haalt, maar het niet afmaakt om een master aan de London Business School te kunnen gaan doen. Dat hoef je niet meteen als mislukking te bestempelen.”
Hoe voorkom je dat de voltijdsopleiding een ondergeschoven kindje wordt?
“Dat is van meet af aan een punt van aandacht geweest. Ik was aangenaam verrast door het feit dat voltijdstudenten weinig tot geen protest hebben aangetekend tegen de verschuiving van het onderwijs naar de avonduren en meer Engelstalige colleges. Ik had het niet vreemd gevonden als daar meer weerstand tegen was geweest onder voltijdstudenten. Ik denk dat ze zich ook wel mede verantwoordelijk voelden voor het veiligstellen van de opleiding in de toekomst.”
‘Ik durf wel te stellen dat de faculteit over tien jaar een onvervreemdbaar onderdeel is van de Erasmus Universiteit, met een stevige reputatie op het gebied van onderwijs’
Toch morren sommige studenten dat zij 180 studiepunten moeten halen voor een diploma, terwijl datzelfde diploma in de Double Degree 90 studiepunten waard is.
“Dat merkte ik ook. Maar mijn antwoord daarop is dat zij ook een tweede diploma kunnen halen. Als ze met een studieadviseur van Economie gaan praten, hoeven ze vast geen 180 studiepunten te halen voor een tweede diploma Economie.”
Waar staat de faculteit over tien jaar?
“Ik durf wel te stellen dat de faculteit dan een onvervreemdbaar onderdeel is van de Erasmus Universiteit, vooral met een stevige reputatie op het terrein van onderwijs. Dat past goed binnen de ontwikkeling dat de universitaire wereld begint te beseffen dat het onderwijs er wel heel bekaaid vanaf is gekomen in de afgelopen decennia. Op het gebied van onderzoek zal binnen onze faculteit een soort vrijheid, blijheid bestaan, gebaseerd op de persoonlijke keuzes en individuele reputatie van onderzoekers.”
Met een Double Degree én een voltijdsprogramma.
“Ja, ik zou ook wel de uitspraak willen doen dat ons voltijdsprogramma binnen tien jaar verdrievoudigd is. Met dit profiel kunnen we tegen aankomend filosofiestudenten zeggen: ‘Jullie zitten in de collegezaal met je toekomstige huisarts en je toekomstige advocaat.’ Dat is een meerwaarde. Dit jaar zijn er zo’n 30 eerstejaars. Ik durf er wel een goede fles wijn op te zetten dat het er over tien jaar 90 zijn.”
