De eerste nacht dat ik in Indonesië woonde, hoorde ik honden janken. Zacht gesnik, gevolgd door een klap en lange uithalen. Toen ik de volgende dag naar buiten liep, zag ik dat ik naast een hondenslagerij woonde. Daar bungelde een hond aan een paal, naakt, in de felle Indonesische zon.
Iedere nacht hoorde ik hoe de slager met zijn huis-tuin-en-keukenapparatuur de dieren te lijf ging. Ik lag er wakker van. Er was niet zoiets als stilte na elven of geïsoleerde muren. We leefden allemaal in ons hutje, met een emmertje om te douchen en een gat in de grond als toilet. Ik kende tot dan toe alleen wc-blokjes en handdoeken met bijpassende washandjes, maar na een paar dagen raakte ik gewend aan mijn emmertje en het leven zonder wc-bril. Na een paar weken sliep ik ’s nachts door het gejank heen. Het geluid van huilende honden was al snel niet veel storender dan dat van de zoemende airco.
Betwiste harteloosheid
Mijn tutor bij Rechtsfilosofie vroeg laatst aan de studenten – nadat ze hadden geconcludeerd dat er geen beter rechtssysteem is dan dat in Nederland – of ze de kans aanwezig achtten dat ze misschien gehersenspoeld waren. Hierop antwoordden ze negatief.
Het is vreemd hoe je hersens je soms voor de gek kunnen houden; dat je het gevoel hebt dat datgene wat je vindt en wat je doet gebaseerd is op een weloverwogen beslissing, terwijl het voor een groot deel gebaseerd is op wat je gewend bent.
Want ben ik harteloos omdat huilende honden mij niet wakker hielden, of ben jij dat ook als je in de Albert Heijn een stukje geëlektrocuteerd varken uitkiest? Als je schoenen koopt die door een meisje van twaalf zijn gemaakt die op haar blote voeten naar huis moet? Als je standvastig iedere 5 december je gezicht zwart schminkt, of juist kinderen lastigvalt omdat zij jouw pijn moeten begrijpen?
Ik denk dat je, als je dingen te vaak ziet of hoort, last kan krijgen van een hersenverstopping; een ophoping van waarnemingen die de rede hindert dóór te stromen. En als je je realiseert dat dit ons allemaal overkomt, dan is het goed om eens stil te staan bij wat je als normaal bent gaan zien. Misschien is een hersenspoeling eens in de zoveel tijd dan zo’n slecht idee nog niet.