Waarom Joe Exotic 2016 geen schijn van kans maakt tegen Hillary en Trump

‘Me or hell’. Dat is de titel van een lezing die Etienne Augé, universitair hoofddocent aan de faculteit Erasmus School of History, Culture and Communication, maandagavond zal geven over de Amerikaanse verkiezingen.

“Het is hetzelfde als toen het uitging tussen Brad Pitt en Angelina Jolie”, vergelijkt Augé. “Toen had je team Brad en team Angelina. Dat is nu met Trump en Clinton hetzelfde. Je kiest een kant. ‘Me or hell’ zeggen ze allebei. Als je de andere kandidaat kiest gaat het land naar de verdoemenis, is de boodschap.”

Niet dat er officieel alleen gekozen kan worden tussen ‘crooked Hillary’ of Donald ‘Grab ‘m by the pussy’ Trump. Er kan ook gestemd worden op libertarian Gary Johnson, Darrel Castle van de Constitution Party en Jill Stein, van de Green Party.

Daarnaast is er nog een hele waslijst aan kandidaten die alleen in sommige staten op het stembiljet staan. Op zijn computer opent Augé de site van Joe Exotic 2016. “Dit is een echte kandidaat. Als ik een cartoonfiguur zou bedenken die president wil worden, zou ik op hem uitkomen. En hij is niet eens de ergste.”

Maar al deze kandidaten, inclusief Augé’s favoriet Jill Stein, maken geen schijn van kans. “Amerika is een oligarchie. Als je geen onderdeel bent van de war machines van de Democraten of Republikeinen, dan doe je niet mee”, legt de Franse onderzoeker uit. Op zijn computer verschijnt een tabelletje met de donaties van de beide kandidaten. 1,3 miljard dollar voor Clinton, 700 miljoen voor Trump.

“Er zijn veel manieren waarop je een verkiezing kan vervalsen. Dit is er één. Bernie Sanders nam in de voorverkiezingen geen geld aan van grote bedrijven. Vanaf dat moment was al duidelijk dat hij het niet zou worden. Als in Nederland of Frankrijk de verkiezingen zouden verlopen zoals nu in de Verenigde Staten, dan zouden de Amerikanen waarnemers sturen.”

Tijdens colleges praat Augé met studenten over de verkiezingen. “Laatst zat er een Amerikaanse studente in de zaal. Ze zei dat ze Trump haatte. Fucking rednecks, noemde ze zijn electoraat. Dat zeggen is voor mij hetzelfde als zeggen dat alle Mexicanen verkrachters zijn, zoals Trump eerder deed. Het probleem is: je richt dan zoveel haat op Trump, dat je de schaduwkanten van Clinton vergeet. En dat is precies de bedoeling.”

En die schaduwkanten zijn er genoeg, constateert Augé. “Vier jaar geleden was ik nog voor Hillary. Ik was teleurgesteld toen Obama herkozen werd. Maar ik sla steil achterover van wat er nu allemaal over haar naar buiten is gekomen. Als wetenschapper houd ik me veel bezig met Wikileaks. Over Julian Assange zei Clinton: ‘Kunnen we geen drone op hem afsturen?’ En de broer van haar campagneleider John Podesta is bijvoorbeeld een lobbyist voor Saoedi-Arabië. Dat land bombardeert Jemen, met hulp van de Amerikanen. Dat gaat Clinton voortzetten. Ze is een echte war monger. En ze is heel close met zakenbank Goldman Sachs. Daar geeft ze regelmatig lezingen, haar kinderen zijn getrouwd met Goldman Sachs-jongens. Maar als je zegt dat Trump misschien niet zo duivels is en Hillary niet zo heilig, dan reageren mensen heel sterk. In VS is nuanceren echt onmogelijk geworden.”

Zelf zou Augé op Jill Stein stemmen, de kandidaat voor de Green Party. “Ik vind het idee van een vrouwelijke president nog steeds mooi, ten eerste. Sommigen noemen haar incompetent, maar ach, we hebben al zoveel incompetente mannen als president gehad, waarom dan niet een keer een incompetente vrouw?”, lacht hij.

“Ik denk zelf wel dat ze competent is. Een van haar centrale ideeën is dat de VS geen politieagent meer kan spelen over de hele wereld. Ze gaat niet investeren in het leger. En zij wil eigenlijk het hele idee van hoe een president zou moeten regeren opnieuw uitvinden. Ze heeft Ajamo Baraka, een Afro-afrikaan, als vice-presidentskandidaat. Als je naar het stembiljet kijkt: de rest zijn allemaal witte mannen. Deze twee zien er in elk geval uit als een team dat de boel een beetje gaat veranderen. Maar no way in hell dat ze gekozen worden.”

Toch houdt de EUR-wetenschapper hoop voor de Verenigde Staten. “Wat ik mooi vind aan Amerika is het vermogen om zich aan te passen, te evolueren en kansen te grijpen. In verschillende staten gaat het ‘winner-takes-all’-principe al op de schop, waardoor alternative kandidaten meer kans krijgen. Ik geloof dat Amerika z’n problemen gaat overwinnen. Maar deze verkiezingen zijn de vreselijkste in tijden.” Desondanks waagt hij zich aan een voorzichtige voorspelling: “Ik heb weinig vertrouwen in de polls, maar toch denk ik dat Hillary Clinton gaat winnen. Maar dan denk ik weer aan de ochtend dat ik wakker werd na de Brexit.”