Student Bestuurskunde Anne Ardon is ‘overtuigd feminist’. Wat begon als eindeloos veel twitteren over de vrouwenzaak, resulteerde afgelopen zomer in een website Stellingdames voor de nieuwe generatie feministen. De verhalen getuigen van zelfspot, zijn kritisch en worden ook door mannen geschreven. ‘Dat vrouwen het elders zwaarder hebben, is geen reden hier niks te zeggen over de positie van de vrouw.’

Anne Ardon
Anne Ardon Beeld door: Michel de Groot

‘Kwam er net na anderhalve dag achter dat mijn vriend naar de kapper geweest is’, twittert Anne Ardon om half één ’s nachts. En in een tweede tweet: ‘Soms denk ik dat ik een feminist ben omdat ik gewoon een enorm slechte gendertypische vrouw zou zijn.’ Luchtig en met zelfspot, en zeker geen boze vrouw: dat is het soort feminist dat Anne Ardon (21) wil zijn.

Feminisme lijkt aan een revival bezig nu beroemdheden als Beyoncé zich publiekelijk een feminist noemt. Ardon vindt inderdaad dat de Amerikaanse zangeres zich met recht van die titel bedient, ook al staat ze schaars gekleed op het podium. “Het gaat erom wie de macht heeft in dit soort situaties; in dit geval is het duidelijk dat Beyoncé zelf de keus maakt om te doen wat ze doet, en daarmee kwalificeert ze voor mij als een feminist.”

Anders werkt het met ‘catcalling’ – dat mannen en jongens (nare) opmerkingen maken richting vrouwen en meisjes op straat – dan heeft de man de macht en wordt de vrouw ongewild en ongevraagd tot lustobject teruggebracht, en dat is niet oké meent Ardon.

Ze deed een onderzoekje naar hoeveel vrouwen (maar ook mannen) geconfronteerd worden met dit soort gedrag in de openbare ruimte, en kwam met schokkende cijfers: 98 procent van de vrouwen heeft wel eens op een vervelende manier opmerkingen naar het hoofd gekregen. Ze publiceerde het onderzoek op de site Stellingdames.nl die ze afgelopen augustus opzette met vriendin Justine van de Beek, student in Amsterdam.

Anne Ardon (21) is derdejaars Bestuurskunde (Faculteit der Sociale Wetenschappen) en startte met vriendin Justine van de Beek (student Sociologie aan de Universiteit van Amsterdam) afgelopen augustus het blog Stellingdames.nl. De titel is een samentrekking van Stellingname + Dames.

Stellingdames moet het gat vullen voor (vrouwelijke) lezers voor wie de Cosmopolitan en de Linda te weinig diepgang hebben, en voor wie de Opzij en Vrij Nederland een stap te ver zijn.

Op dit zelfverklaard ‘fris divers platform met een feministisch tintje’ schrijven ze over zaken die vrouwen aangaan, wat betreft gender(on)gelijkheid, de positie van de vrouw in de samenleving en/maar ook hoe mannen daarnaar kijken.

Anne Ardon
Anne Ardon Beeld door: Michel de Groot

Ze leerde Van de Beek kennen via Twitter. Ze volgden elkaar – althans Van de Beek heeft Ardon eerst ook een paar keer ontvolgd – en twitterden veel over feminisme. Aan de ene kant het meisje uit Drenthe in Rotterdam; aan de andere kant de Limburgse in Amsterdam. Het klikte.

In het voorjaar ontmoetten ze elkaar voor het eerst, en na veel gepraat – Ardon is een spraakwaterval – kwamen ze op het idee voor het blog over feminisme. Fris en kritisch moet het zijn en met een duidelijk doel. “Mijn dag is goed als een lezer zich er bewust van wordt dat het niet gaat om mannenhaat, maar over de positie van de vrouw in de samenleving en de oordelen en vooroordelen die we onbewust hierover hebben”, zegt Ardon daarover.

Drenthe is narrow minded

Twitteren doet Ardon ongenadig veel. Ze begon ermee op haar veertiende. Ze was er vroeg bij; anders dan bijvoorbeeld Facebook, was Twitter in die jaren meer een medium voor dertigers uit de politieke en de mediawereld dan voor pubermeisjes uit Drenthe.

Maar van haar dorpsgenoten moest ze het niet hebben wat betreft interessante gesprekken over de samenleving. Ze is niet positief over de provincie, die ze kenschetst als narrow minded. “Je moet je kop onder het maaiveld houden, vooral niet uitblinken of opvallen. En als je kritiek hebt, dan hoef je helemaal niet meer terug te komen.”

Haar ouders komen niet uit Drenthe, maar belandden vanuit Zeeland, toen Ardon vijf jaar was, in het dorp Anderen, dat een paar honderd inwoners kent. “Ik ben daar opgegroeid maar altijd import gebleven. De kinderen op de dorpsschool vonden mijn zus en mij een soort aliens, omdat we een ander accent hadden.”

Ze verruilden de dorpsschool voor de vrijeschool in Assen; elke dag tien kilometer heen en weer op de fiets. De middelbare school deed Ardon in Groningen; dik anderhalf uur met de bus. Ditmaal geen vrijeschool, maar wel een school met een lange brugperiode en met leraren met wie je kritische discussies kon voeren.

Studeren was vanzelfsprekend. “Ik ben een derdegeneratiestudent – best bijzonder. Mijn oma is sociologie gaan studeren toen ze twee kleine kinderen had. Ze deed dat in Rotterdam waar ze het rooster zodanig hadden ingericht dat je als student op woensdagmiddag vrij was, dus bij je kinderen kon zijn als ze uit school kwamen. Toen ze met mijn opa verhuisde naar het noorden en haar studie in Groningen vervolgde, bleken ze daar geen rekening te houden met studerende moeders; daar kan ze nog boos om worden”, vertelt Ardon trots.

Winkeljuf worden

Ook haar ouders hebben gestudeerd, en verdeelden – zoals dat zo mooi heet – de zorgtaken eerlijk onder elkaar. Ardons vader was in haar basisschooltijd overdag thuis, omdat hij als gemeenteraadslid veel ’s avonds werkte, terwijl haar moeder carrière maakte als bestuurder in onderwijsland. “Mijn vader las de Opzij”, kenmerkt ze de situatie thuis. “Iemand heeft wel eens tegen me gezegd: je bent met een volstrekt verkeerd wereldbeeld opgegroeid, een wereld waarin alles goed gaat. Ik denk dat dat wel klopt.”

De anekdote – waarvan ze zich niet precies herinnert of die over haarzelf of over haar zus gaat – dat ze bij thuiskomst van de kleuterschool haar verbazing uitsprak over het feit ‘dat er ook mama’s zijn die thuisblijven’, gebruikt ze prominent in haar biografie op de site om haar eerste momenten van genderbewustzijn te illustreren.

Een andere kinderherinnering die haar bewust maakte van het feit dat er zoiets bestaat als een verschil tussen jongens en meisjes, was een vraag van haar kleuterjuf. “Ze vroeg aan alle kinderen wat ze later wilden worden. De jongens wilden – heel klassiek – allemaal brandweerman worden, de meisjes allemaal moeder. Ik zei desgevraagd: winkeljuf – omdat ik veronderstelde dat je het geld uit de kassa ’s avonds mocht houden. Waarop de juf verbaasd vroeg of ik niet ook moeder wilde worden? Nee dus. Ik herinner het me, en het zegt me dat meisjes al vroeg worden belemmerd om na te denken over wat ze willen en kunnen bereiken, als je impliceert dat moeder willen worden de voornaamste optie is.”

Als haar nu de vraag wordt gesteld, volgt een kort en bondig antwoord. Ze denkt niet dat ze kinderen wil. En ze verbaast zich over het feit dat mannen van haar leeftijd er zo makkelijk over denken – oh, ik ga carrière maken en onderweg krijg ik ook nog even twee baby’s. “Voor mannen is vader worden iets wat je doet. Voor vrouwen is moeder zijn wie je bent.”

Ze ziet het wel. Ze vindt het er niet zo toe doen dat dit haar wordt gevraagd. “Want in de discussies over het gebrek aan vrouwen in de top, vergeet men vaak dat 20 tot 30 procent van de vrouwen helemaal geen kinderen krijgt, dus het argument dat vrouwen het aan zichzelf te danken hebben, gaat niet op. Bovendien wordt de zorg tussen vaders en moeders niet gelijk verdeeld. Dus het ligt ook daaraan.”

En ja, het is zeker een probleem voor de samenleving dat de top van het bedrijfsleven niet divers is. En die diversiteit geldt niet alleen voor de verdeling van mannen en vrouwen, maar ook van mensen met verschillende levensvisies of politieke voorkeur. Zo herinnert ze zich een discussie op de middelbare school die ging over de vraag of de bekostiging van cultuur een taak van de overheid was. ‘Ja, natuurlijk’, dacht Ardon komend uit een links intellectueel nest. ‘Nee hoor’, meende een klasgenoot met een rechtse achtergrond. Dat was een schok voor Ardon, die daardoor leerde dat wat voor jou vanzelfsprekend is, dat niet oor een ander zo hoeft te zijn. “Je maakt als mens veel aannames vanuit je eigen perspectief, ook als man of vrouw. Een diversere groep komt met betere ideeën om problemen op te lossen.”

‘Best eng’

Ardon vindt het soms nog ‘best eng’ om zich te profileren als feminist. Twee jaar geleden begon ze met zich te verdiepen in de kwestie en sinds anderhalf jaar voert ze ook de titel. Ze kent de vooroordelen. Een vriend waarschuwde haar toen ze met het blog begon: ‘Zou je je wel zo noemen, is dat handig voor je carrière later?’

Er bestaat vaak een verkeerd beeld van feminisme, meent Ardon. Voor haar staat feminisme voor het kunnen leven als vrouw zonder stigma; dat hoever je kunt komen in het leven niks te maken heeft met je geslacht, en dat je niet gedwarsboomd wordt in wat je wilt bereiken.

En tegen een leeftijdgenoot ‘uit de rechterhoek’, die ze vroeg voor een gastbijdrage op de site, maar die zich absoluut geen feminist wilde noemen, wil ze zeggen: “Wat denk je van de vrouwen die hebben gestreden voor het vrouwenstemrecht, de gelijke beloning, de mogelijkheid van abortus en dat je mening gehoord wordt? Het is toch een klap in hun gezicht als je zegt dat je ‘absoluut geen feminist’ wil worden genoemd?”

Hoewel de toon van de site luchtig en positief is, is er voor Ardon voldoende om je boos over te maken. Bijvoorbeeld over het feit dat een mannentepel wel, en een vrouwentepel niet zichtbaar mag zijn op Facebook. “En wist je dat het in Nederland nog steeds illegaal is om als vrouw met ontblote borsten rond te lopen? Mannen mogen het wel. En dan het gedoe over borstvoeding geven in het openbaar. Maar maak er alsjeblieft niet van dat ik me vooral druk maak over blote tepels; ik weet dat er veel urgentere zaken zijn aangaande vrouwenrechten in de wereld die aandacht verdienen, maar – en ik haal daarbij mijn favoriete feminist, de Egyptisch-Amerikaanse Mona Eltahawy, aan: je moet juist in je eigen omgeving aan de slag. Het feit dat elders vrouwen het veel zwaarder hebben, is geen reden hier niks te doen of niets te mogen zeggen over de positie van de vrouw.”

Bovendien vindt Ardon het lastig om zich uit te spreken over zaken die buiten de eigen cultuur liggen. Bijvoorbeeld over hoofddoeken van moslima’s: is het een zelfbewuste keus, of een teken van onderdrukking? “Ik zou er graag wat mee doen, maar het is lastig. Die discussie is zo gepolariseerd, dat ik er liever niks over zeg.”

Waarom is roze voor meisjes?

Op het blog komen overigens zeker ook ‘andersdenkenden’ aan het woord, zoals de christelike Alain Verheij die een gastblog schreef met als titel ‘Jesus was a ladies’ man’, en een interview met een vrouwelijk bestuurslid van de SGP-jongerenafdeling. Ook een beautyblogster is geïnterviewd. “Men denkt dat ze alleen maar bezig is met lippenstift, maar ze leeft van dat blog en is een echte zakenvrouw”, zegt Ardon, die hoopt met dit soort items ook anderen dan gelijkgestemden naar de site te trekken.

Of ze met hun blog onderdeel zijn van een nieuwe – vierde – feministische golf, weet Ardon niet. “Verschil is dat de eerste en tweede feministische golf heel duidelijk juridische en economische doelen hadden: stemrecht voor vrouwen, gelijke beloning en behandeling, en dat soort zaken. Bij de derde golf ging het daar ook nog wel over, maar nu gaat het meer om – ik vind het een vreselijk woord – awareness. Dat je de genderconstructies waarmee wij leven, leert zien. Waarom is blauw voor jongens en roze voor meisjes? Waarom krijgen meisjes een speelgoedstofzuiger en jongens een boormachine? En welke boodschap geef je kinderen zo onbewust mee?”