Is het hoorcollege nog van deze tijd? Waarom zou je als docent pratende en facebookende studenten dwingen om naar je te luisteren?

De Nijmeegse hoogleraar Jan Derksen pleitte in de kerstvakantie voor online colleges. Deze week vraagt EM studenten en docenten naar het nut en de toekomst van het hoorcollege. René Karens, bestuurskundestudent en voorzitter van de Universiteitsraad, denkt dat technologische hoogstandjes niet nodig zijn als docenten hun verantwoordelijkheid nemen.

De Nijmeegse hoogleraar Jan Derksen pleitte onlangs in de Volkskrant voor het vervangen van hoorcolleges door online colleges. “Waarom zou ik studenten dwingen om naar me te luisteren?”. Intrinsieke desinteresse van studenten is echter slechts een deel van het probleem. Het blijkt voor docenten lastig om nuttige en inspirerende colleges te verzorgen. Dezelfde colleges online plaatsen is dan ook geen oplossing. Studenten en docenten moeten zowel hun eigen als elkaars verantwoordelijkheid serieus nemen. Zonder iets af te doen aan de verantwoordelijkheid van studenten constateer ik dat docenten hier nu vaak niet in slagen.

Docenten nemen hun onderwijsverantwoordelijkheid niet altijd even serieus. Men volstaat bijvoorbeeld met het uit de kast trekken van oude sheets. Vaak wordt zelfs de datum op de sheets niet aangepast, laat staan dat er moeite wordt gedaan de stof aan actuele ontwikkelingen aan te passen. Na het houden van een standaard verhaal, dat de docent door de jaren heen heeft gemaakt, kan hij weer verder met zijn ‘echte’ werk, onderzoek. Uitzonderingen zijn er gelukkig ook: gemotiveerde docenten die geïnspireerd en goed voorbereid college geven. Die laten ook zien dat hoorcolleges wel degelijk de aandacht van veel studenten kunnen vasthouden. Technologische hoogstandjes in colleges zijn hiervoor niet eens noodzakelijk; motivatie, inspiratie en betrokkenheid van docenten wel.

Ook de verantwoordelijkheid van studenten wordt niet altijd serieus genomen. Zo melden docenten bijvoorbeeld regelmatig dat studenten geacht worden voorafgaand aan college de stof te lezen. Colleges zouden dan “dieper op de stof ingaan”. Geconfronteerd met groepen onvoorbereide studenten volgt echter meestal capitulatie door docenten. Colleges gaan daardoor niet verder dan de oppervlakte van de stof. Dit heeft meerdere negatieve gevolgen: goed voorbereide studenten (ja, die bestaan ook nog) zitten twee uur voor spek en bonen in college. De overige studenten hebben daarnaast geen reden voortaan wel goed voorbereid te komen. Docenten halen bovendien weinig werkplezier uit deze colleges. Waarom geven docenten niet gewoon consequent inhoudelijk verdiepende colleges? Studenten worden zo vanzelf gedwongen zich voor te bereiden, met leukere en nuttigere colleges tot gevolg. Een tijdelijk lager slagingspercentage, de veelgehoorde angst van docenten, neem ik dan graag voor lief.

Als derdejaarsstudent heb ik de afgelopen tweeënhalf jaar ongeveer 250 hoorcolleges gevolgd. Veel van deze colleges waren helaas weinig interessant, inspirerend of nuttig. Inderdaad, deels komt dit doordat sommige medestudenten gewoonweg niet lijken te willen. Het hele probleem daarmee afdoen is echter te makkelijk. Volgens mij mogen we van zowel studenten als docenten meer verwachten. Studenten zouden moeten beseffen waarvoor ze op een universiteit zijn, en zich daar ook naar gedragen. Docenten zouden kritisch naar hun aanpak van, en prestaties in, colleges moeten kijken. Een minderheid van die 250 hoorcolleges laat namelijk zien dat goed voorbereid, actueel, inspirerend en interactief college geven zeker mogelijk is. Dwing studenten niet naar u te luisteren, maar zorg dat ze naar u willen luisteren. Desinteresse is namelijk niet een standaard eigenschap van alle studenten. En mocht u niet weten waar te beginnen met inspirerender college geven? Ik neem u graag mee naar een college van een van die uitzonderingen!

Lees ook het stuk van docent Ferry Koster, die gisteren betoogde dat hij die echte colleges zo gek nog niet vindt.