“Ik heb afgelopen jaar bij het IDEA-center (Inclusion, Diversity, Equity & Access Center, red.) geleerd dat de universiteit de wereld in het klein is”, zegt Cramm. “Omdat wij als een van de weinige afdelingen voelsprieten hebben richting alle diensten, faculteiten en studenten, zien we dat wat er internationaal gebeurt impact heeft op onze mensen. Dat had ik me eerder niet zo goed gerealiseerd, maar dat maakt dit werk juist ook heel mooi. Kijk bijvoorbeeld naar Trump en zijn maatregelen tegen diversiteitsbeleid op Amerikaanse universiteiten*, dat heeft ook zijn weerslag op Nederland en op deze universiteit. Maar ik ben er niet bang voor, voor mij is dat eigenlijk alleen maar een reden om daar ons perspectief daar tegenover te stellen. Om de waarde en het belang van diversiteit te blijven zien.”
Hoogleraar Persoonsgerichte zorg Jane Murray Cramm aan de Erasmus School of Health Policy and Management (ESHPM) is sinds 1 april 2024 Chief Diversity Officer. Ze volgde daarmee Semiha Denktaş op.
Op de vraag waarom ze CDO is geworden, antwoordt ze: “I checked all the boxes.”
✅ Ze groeide op in Eindhoven en woont in Hoensbroek, buiten de Randstad.
✅ Haar vader is van Indonesische afkomst en werkte als automonteur, haar moeder verkocht schoenen bij de Bijenkorf, ze was de eerste in de familie die ging studeren aan de universiteit.
✅ Ze is getrouwd met een vrouw en heeft drie kinderen.
✅ Ze heeft te maken met functiebeperkingen na een ernstig ongeluk.
Koersvast blijven
Naast Trumps anti-diversiteitsbeleid heeft Nederland te maken met forse bezuinigingen van het kabinet-Schoof. Universiteiten moeten keuzes maken, mogelijk ook ten koste van diversiteitsbeleid. Zo heeft de Rijksuniversiteit Groningen het diversity office opgeheven.
Cramm vreest geen vergelijkbare keuzes in Rotterdam. “Ik voel heel veel steun van het College van Bestuur. De universiteit zet in de nieuwe strategie de stap van een impactuniversiteit naar een engaged university. Ja en ik ben natuurlijk biased, maar dat kan volgens mij niet zonder aandacht voor inclusie, diversiteit en toegankelijkheid. Want je kunt niet echt betrokken zijn zonder te weten wat er speelt in de samenleving. Je moet connectie leggen met iedereen en niet alleen met rijke of linkse theoretisch opgeleide mensen.
“Ik denk verder dat het belangrijk is om juist nu koersvast te blijven. Ik vind dat ook niet moeilijk. Als er vanuit Amerika geluiden komen dat ze niet willen samenwerken met universiteiten die een IDEA-center hebben, dan moeten we maar niet met Amerika samenwerken. Zover is het overigens niet, maar ik denk dat juist de Erasmus Universiteit moet laten zien dat we die engaged university willen zijn en het als een kans zien om ons daarop te profileren.”
Echt iets verandert
Cramm oogt kalm en bescheiden, en drukt zich voorzichtig uit, maar is zeker niet onuitgesproken. “Wanneer iets moeilijk wordt, wordt het voor mij interessant. Voor mijn onderzoek over shared decision making tussen verschillende patiëntengroepen en artsen, vind ik het pas interessant worden wanneer het gesprek lastiger wordt. Ik vind het zelf nog steeds moeilijk om mijn vraag goed aan een arts over te brengen, hoe gaat dat dan bij mensen met dementie of mensen met een verstandelijke beperking? Hoe voer je dan het gesprek? En ook het schrijven van een artikel vind ik niet goed genoeg. Ik wil zorgen dat er echt iets verandert. Met die blik kijk ik ook rond op de campus. Zo deed ik dat ook in mijn eerdere rol binnen ESHPM als social safety officer en faculty diversity officer.
“Je ziet dat de universiteit soms een heel log systeem is. Bijna als de Belastingdienst. Niet zo erg als met die toeslagen, maar mensen verschuilen zich soms te makkelijk achter systemen. Bijvoorbeeld richting studenten met een functiebeperking die zich bij de faculteit melden met een verzoek en dan te horen krijgen: ‘ja dat doen wij niet, daarvoor moet je bij REF zijn’, terwijl mensen geen idee hebben dat REF het facilitair bedrijf is van de universiteit. Dan dacht ik jeetje, dat moet toch beter kunnen.”
Bank op kamer
“Soms moet je een beetje tegen die systemen ingaan”, weet Cramm uit eigen ervaring. “Ik heb zelf, toen ik 20 jaar was, een heel heftig ongeluk gehad. Een vrachtwagen is over me heen gereden. Ik heb een tijdje in een kunstmatige coma gelegen en heb anderhalf jaar opnieuw moeten leren lopen. Inmiddels heb ik ongeveer veertig operaties ondergaan en ik besta deels uit stalen pinnen.
“Vanwege mijn ongeluk heb ik vaak pijn en ben ik moe, daarom wilde ik een bank op mijn werkkamer, zodat ik tussendoor even kan liggen. Maar de regel is dat iedereen recht heeft op zoveel vierkante meter voor een werkplek en daar paste geen bank bij. Na veel gedoe heeft mijn leidinggevende gezegd: ‘Het interesseert me allemaal niks, hier zetten we een bank neer.’ Ik weet niet of ik alles kan oplossen, maar ook voor zulke dingen kunnen mensen bij me aankloppen.”
Niet op de barricades
Cramm ziet haar eigen rol als Chief Diversity Officer niet op de voorgrond of de barricades. “Ik wil achter de schermen zaken oplossen en zo de community net een beetje sterker maken, bijvoorbeeld door een lastig gesprek te organiseren tussen mensen die dreigen te polariseren. Als het lukt ze tot elkaar te laten komen, als je iets hebt kunnen betekenen voor die persoon, dan word ik daar blij van.”
Ze wil onder anderen aan de slag met betere zorg van de universiteit voor medewerkers met een functiebeperking en voor de lhbti+-gemeenschap. “Er zitten gaten in de systemen als het gaat om ondersteuning van die groepen. Je ziet terug in medewerkersonderzoeken dat het werkplezier minder en de werkdruk hoger is bij deze mensen, dus dan weet je dat daar iets aan de hand is. En of dat een blinde vlek is van de organisatie of de cultuur op een afdeling, dat zoeken we nu uit onder meer met rondetafelgesprekken om behoeftes in kaart te brengen.
Discussie genderneutrale toiletten
“Ik denk dat onder andere door de invloed van Trump er meer gepolariseerde meningen zijn. Die discussie over genderneutrale toiletten, om maar iets te noemen, die kennen we ondertussen wel. Ik denk dat een universiteit bij uitstek een plek hoort te zijn waar je juist in gesprek gaat met elkaar. Dus geen debat, maar echt een dialoog; niet alleen elk je eigen standpunt tegenover die van een ander zetten, maar in een dialoog tot elkaar komen.
“En dat is van beide kanten moeilijk want ik hoor ook terug dat er voor studenten weinig ruimte lijkt voor een rechts perspectief, dat veel docenten best wel links zijn, dat docenten een beetje lachen om andere ideeën. En dat is natuurlijk zonde. Ik ken ook docenten die bijvoorbeeld een discussie over het gebruik van pronouns (voornaamwoorden, red.) de les stopzetten en zeggen, ‘ah, eindelijk, we hebben een gesprek’, en die daar de ruimte voor maken. Maar ook bij vakinhoudelijke discussies over marktwerking in de zorg kan het hoog oplopen. Ik denk dat we als IDEA kunnen helpen om handvatten te bieden voor dit soort gesprekken. Ook voor onze studenten.”
Kansenbordspel
Hoewel Cramm niet vreest dat haar IDEA-center ten prooi zal vallen aan de bezuinigingen, weet ze wel wat de universiteit zou missen zonder. “Wil je een engaged university worden, dan hebben wij daar veel ervaring mee. Denk aan inclusive education en outreach richting middelbare scholen in kansarme wijken in Rotterdam. Binnenkort lanceren we een handleiding gebaseerd op onze ervaringen. We hebben hier tools voor ontwikkeld, zoals het kansenbordspel.
“We willen daarmee meer op de voorgrond treden. Iedereen zegt dat ze inclusief willen zijn en andere groepen bereiken. Leuk, maar hoe doe je dat dan? Bijvoorbeeld voor onderzoekers is vaak de vraag: hoe bereik je alle Rotterdammers? Welke methode zet je in? Begin september start een van onze junior-onderzoekers een promotietraject naar dit onderwerp.”
Voor Cramm is diversiteit en inclusie meer dan een regenboogpad of regenboogvlaggen “Ik wil het grote verhaal vertellen over de inclusive en engaged university. Ik denk dat dat voor onze universiteit de manier is om echt betekenisvol te zijn voor alle groepen in Rotterdam, en ook nationaal en internationaal. Dat zou supermooi zijn.”
* Na dit interview werd bekend dat Harvard de naam van het diversity office wordt veranderd in de afdeling Community and Campus Life. EM vroeg Cramm hiernaar en ze reageerde hier schriftelijk op: “Harvard benadrukt dat het zich blijft inzetten voor het versterken van het gemeenschapsgevoel, het verbinden van studenten en het ondersteunen van eerste-generatie- en lage-inkomensstudenten. Op het eerste gezicht lijken deze doelen grotendeels in lijn met wat onder diversiteit, equity en inclusie (DEI) wordt verstaan.
“Toch is een naam niet slechts een label – het geeft richting, schept verwachtingen en maakt verantwoordelijk. Een expliciete verwijzing naar DEI houdt een organisatie publiekelijk aanspreekbaar op deze thema’s. Door te kiezen voor een neutralere naam als ‘Centre for Community and Campus Life’ ontstaat er meer ruimte om koers te wijzigen zonder dat dat direct opvalt of bevraagd wordt. Dat biedt flexibiliteit, maar maakt het ook makkelijker om af te glijden van de oorspronkelijke missie. En daarin schuilt zowel een kans als een risico.
“Het is tegelijkertijd zorgelijk dat termen als diversiteit, equity en inclusie binnen bepaalde kringen zo omstreden zijn geraakt. Er lijkt verwarring te bestaan over waar DEI voor staat: het gaat níet over voortrekkerij of identiteitspolitiek, maar over het wegnemen van structurele barrières, het creëren van gelijke kansen en het bouwen aan een veilige, toegankelijke universiteit waarin álle studenten en medewerkers zich gezien en gesteund voelen. Bij het IDEA Center zijn we er voor de hele EUR-gemeenschap, maar de waarden waarop we bouwen blijven expliciet: Inclusie, Diversiteit, Equity en Toegankelijkheid – IDEA. En daar blijven we ons met overtuiging voor inzetten.”
