Teruglezen: EUR-medewerkers protesteerden in de stad massaal tegen de ‘Eppocalypse’

Op verschillende plekken in de stad zijn nog buitenlessen bezig. Universiteitsmedewerkers geven openbare colleges over de effecten van de bezuinigingen op hun vakgebied en de samenleving. De rest van de protestdag is ten einde, dus daarmee ook dit liveblog. Bedankt voor het volgen! Heb je vragen, of zelf leuke foto’s gemaakt, neem vooral contact op met de redactie op [email protected].

Door Tim Ficheroux en Elmer Smaling

Verschillende Nederlandse universiteiten starten een bestuursrechtelijke procedure tegen de in hun ogen onrechtmatige bezuiniging op de starters- en stimuleringsbeurzen. Dat is te lezen in een persbericht van belangenvereniging Universiteiten van Nederland. In ieder geval Tilburg University en de Radboud Universiteit stappen naar de rechter omdat het kabinet dit bestuursakkoord eenzijdig opzegt. De Erasmus Universiteit onderzoekt nog de mogelijkheden om aan te sluiten in de procedure, laat de woordvoerder weten.

“Dit is een grote klap voor studenten, medewerkers, en Nederland als geheel”, reageert voorzitter Caspar van den Berg op het instemmen van de Eerste Kamer met de OCW-begroting. “Het is niet uit te leggen dat een land dat het vrijwel volledig van kennis moet hebben, ervoor kiest om zo hard te bezuinigen op onderwijs, onderzoek en innovatie. En dat in een tijd waarin Nederland geopolitiek en economisch steeds meer op zichzelf is aangewezen.”

Vakbond FNV spreekt van een ‘inktzwarte dag voor het Nederlandse onderwijs’ en ‘desastreuze effecten voor het hoger onderwijs en onze samenleving’. De vakbond kondigt aan dat de acties in het hoger onderwijs doorgaan.

Milou Miché van het Interstedelijk Studenten Overleg noemt de begroting ‘rampzalig’ en de Abdelkader Karbache van Landelijke Studentenvakbond noemt het een bezuiniging ‘op onze kinderen en kleinkinderen’. “Als protest van studenten, instellingen, docenten, bedrijven en bezorgde ouders niet genoeg is om deze bezuinigingen tegen te houden, zit er niks anders op dan te gaan escaleren”, zegt Karbache. “Wat ons betreft trekken we na mei ook op met het voortgezet onderwijs en het mbo om actie te voeren. Deze bezuinigingen raken namelijk heel Nederland.” Het ISO spreekt zich niet uit over vervolgacties.

Door Feba Sukmana

Eenmaal teruggekomen op het Willemsplein neemt organisator Marjan Gorgievski het woord over. “Willen jullie weten wat de beslissing is van het parlement?”, vraagt ze aan het publiek. “Jaaaa!”, klinkt het antwoord. “De meerderheid hebben helaas voor de bezuinigingen gestemd”, zegt Gorgievski. “BOEEEE!!!”, roepen de aanwezigen. “Maar we stoppen niet! Tilburg neemt het estafettestokje over, morgen gaan zij protesteren!”

MC Jason steekt een hart onder de riem: “En onze actie vandaag is niet zonder resultaat.” De vorige minister Robbert Dijkgraaf heeft een bestuursakkoord ondertekend om te investeren in het hoger onderwijs. Die afspraak is nu dus eenzijdig verbroken. “Het is dankzij jullie protest dat de besturen van de universiteiten gaan procederen tegen de juridische houdbaarheid van de bezuinigingen!”

“We moeten gewoon doorgaan”, zegt Gorgievski na afloop. “We hebben al veertien jaar lang een rechts kabinet. Nu moeten we onze stem laten horen, we hebben te lang stilgestaan.”

Door Tim Ficheroux

Een meerderheid van de Eerste Kamer heeft dinsdagmiddag ingestemd met de OCW-begroting. De coalitiepartijen kregen zoals verwacht voldoende steun, van de SGP, het CDA, FVD, Ja21, de ChristenUnie en 50PLUS.

Net als vorige week was het eenzijdig opzeggen van het bestuursakkoord door het kabinet een belangrijk onderwerp.  Het vorige kabinet heeft in 2022 juist voor tien jaar lang extra geld beloofd, ongeveer 200 miljoen euro per jaar. Het huidige kabinet draait die afspraak terug. De motie van D66-senator Paul van Meenen om het bestuursakkoord alsnog uit te voeren kreeg dinsdag geen meerderheid.

Wel werd een motie van GroenLinks-PvdA-senator Daan Roovers aangenomen, die de regering oproept om pal voor academische vrijheid te blijven staan en zich uit te spreken tegen vragenlijsten uit de VS aan Nederlandse wetenschappers.

Door Sarah de Gruijter

Het plaza oogt opvallend leeg rond het middaguur. In Sanders lijkt het op het eerste gezicht juist een gewone dinsdag: studenten studeren in de bibliotheek, een college staat op het punt van beginnen en middelbare scholieren worden ontvangen voor een proefcollege.

De colleges van Olivier, derdejaars rechtenstudent, zijn afgelast, maar dat weerhoudt hem er niet van om naar de campus te komen. “Ik wist eigenlijk niet dat er stakingen waren, totdat ik hoorde dat mijn lessen niet doorgingen”, vertelt hij. Voor veel studenten wellicht een welkome verrassing, maar voor Olivier pakt het minder goed uit: “Mijn presentaties zijn verplaatst naar volgende week, maar dan ben ik er niet.” Hij betwijfelt of de stakingen veel impact hebben, dus besloot hij vandaag gewoon naar de campus te komen om te studeren.

In Polak zitten vriendinnen Evelien en Mara geconcentreerd aan hun studie. Eveliens college van vanochtend is uitgevallen. “Dat vond ik eigenlijk wel fijn, zo kon ik naar mijn sportles”, zegt ze lachend. Ze dachten er even over na om mee te doen aan de staking, maar hun studiewerk liet dat niet toe. “Ik heb geen social media, dus ik hoorde pas laat van de staking. Anders was ik misschien wel meegegaan”, legt Mara uit. “Ik vind het goed dat mensen protesteren, en in dit geval ook terecht. Voor studenten met een volle lesdag is het natuurlijk vervelend, maar bij ons is alles netjes verplaatst”, voegt Evelien toe.

Door Wieneke Gunneweg

Ook de gepensioneerde Ger Lugtenberg en Geert Stevens tonen zich solidair met hun oud-collega’s en lopen mee in de demonstratie. Hier poseren ze met collegevoorzitter Annelien Bredenoord.

Door Feba Sukmana

“Onderwijs is een recht, geen privilege!”, “Stop met de sloop!”, “Hoe laat is het? Solidaritijd!” Demonstranten schreeuwen de leuzen continu. In de Witte de Withstraat loopt een deelnemer even de Spar in. “Zo, nu kunnen we verder!” zegt ze als ze twee minuten later weer buiten staat met een flesje Fanta in haar hand.

De leuzen klinken steeds luider wanneer de actievoerders langs basisschool Het Landje lopen. “Kom op, jongens. Harder! Laat je horen! Zij moeten later kunnen studeren”, roept de demonstratieleider. De leerlingen en de leerkrachten staan zwaaiend achter het raam. Een aantal kleuters springen op en steken hun duim op.

Door Feba Sukmana

Na de speeches op het Willemsplein vertrekken de demonstranten tegen half twee in een stoet  richting het Museumkwartier. De actievoerders trekken de aandacht van het publiek langs de weg. Vanuit de ramen van appartementen aan de Westerstraat en vanaf de terrassen kijken mensen naar de demonstratie.

René Nobel zit bij het restaurant Loos met zijn ‘oude maat’ Roy Dames. Hij klapt enthousiast mee met de demonstranten. “Ik vind het ontzettend belangrijk wat ze doen”, vertelt hij. “Mensen die kunnen en willen studeren moeten de kans krijgen om dat te doen. Mijn ouders konden mijn studie ook niet betalen, maar dankzij de studiefinanciering en een extra lening kon ik dat wel doen. Belachelijk dat die kans nu ontnomen wordt en dat studeren alleen voor rijkere kinderen is weggelegd.” Dames is het ermee eens. “Er zijn topwetenschappers in Nederland, zowel uit het binnen- als buitenland. En die moeten we niet kwijtraken door de bezuinigingen.”

Door Feba Sukmana

Studenten Jasper Schut en Sterre Baars van studentenvakbond STUUR spreken vanaf het podium de menigte toe, die volgens de organisatie inmiddels gegroeid is tot tweeduizend mensen. “We moeten beseffen dat de bezuinigingen niet over budget gaan, maar over prioriteiten. We krijgen maar te horen dat er geen geld is voor huisvesting, lerarensalarissen of geestelijke gezondheidszorg, maar de politiek kiest ervoor om een oorlogsmachine te bouwen en genocide te plegen in Palestina”, roept Jasper. “En wie moet ervoor betalen? Wij!”

“We zijn hier om de keuzes van de universiteit vorm te geven en ervoor te zorgen dat de beslissingen van ons zijn en niet aan ons worden opgedragen”, voegt Sterre eraan toe. “We hebben jullie nodig om je te organiseren en samen onze macht terug te winnen.” Samen: “Studenten en medewerkers verenigd, we zullen nooit verslagen worden!”

Even later begint de mars door de stad.

Door Feba Sukmana

“We moeten de overheid laten horen dat het onderwijs geen kostenpost is, maar een belangrijke investering, een noodzaak in dit land!” Zo opent MC Jason het podiumprogramma op het Willemsplein. “We zijn hier zodat de begroting niet doorgaat, en ik vraag je: Stem tegen!”

De eerste spreker is docent Ana Uribe Sandoval van EURinActie. “Minister Bruins en leden van de Eerste Kamer, we eisen dat jullie de bezuinigingen heroverwegen. Wij zijn hier om te zeggen: dromen, creativiteit, hoger onderwijs en rechtvaardigheid zijn onmisbaar.”

Tim de Winkel van de AOb interviewt vervolgens landelijke en lokale politici op het podium, waaronder Sandra Beckerman, Luc Stultiens, Mina Morkoc, Theo Coskun, en wethouder Said Kasmi. “Dit kabinet kiest ervoor om in rijke mensen te investeren”, zegt Sandra Beckerman (SP). “Ze verkiezen bommen boven boeken. Mijn opa en oma kregen geen kans om te studeren, ik wel. Het beleid van de overheid maakte dat mogelijk. En precies die kans breekt dit kabinet nu af. Daarom is studentenstrijd een klassenstrijd! Jongens, laat ze het horen in Den Haag: DOE HET NIET. DOE HET NIET.”

Het hele plein schreeuwt mee. “Kom op, dit horen ze niet in Den Haag”, jut Beckerman de menigte op. “DOE HET NIET! DOE HET NIET!” De leuzen echoën tot onder de Erasmusbrug.

Annelien Bredenoord, de voorzitter van het College van Bestuur, neemt daarna het woord. “Dit kabinet zet de toekomst van ons allemaal op het spel door niet te investeren in hoger onderwijs en wetenschap. En dat is niet alleen dom, het gaat pijn doen. Nederland gaat het merken wanneer er geen oplossingen komen voor de problemen in de maatschappij. Als de bijl wordt gezet in onze kenniseconomie”, betoogt ze. “Ik citeer graag de woorden van een van mijn leermeesters in de Eerste Kamer, Alexander Rinnooy Kan. ‘Wie denkt dat kennis duur is, weet niet wat domheid kost.’”

Door Feba Sukmana

Fietsend en lopend komen medewerkers en studenten aan op het Willemsplein, waar het podiumprogramma plaatstvindt. Aan de kant van het Willemsplein is het hek van de Erasmusbrug versierd met rode en groene vlaggen van vakbonden FNV en AOb. Voetgangers en toeristen stoppen om te kijken wat er aan de hand is. Sommigen maken foto’s en lopen weer verder.

Een groep medewerkers steekt over bij Leuvehaven. “Wij zijn met de metro gegaan vanaf de campus”, vertelt Marianne. “Vanochtend hebben we samen op de plaza banners en posters gemaakt.” In haar hand heeft ze een rode banner met daarop ‘Vecht voor kennis en onderwijs’.

Denkt ze dat de actie effectief zal zijn om de bezuiniging te laten stoppen? Ze haalt haar schouders op. “Maar wat zouden we nog meer kunnen doen dan actie voeren?”, vraagt ze retorisch. “Kijk, we kunnen het ons ook eigenlijk niet veroorloven om te staken. Wij moeten vanavond na de staking doorwerken, anders is het niet op tijd af.”

Een kwartier later is het behoorlijk druk op het plein. Voor de friettent staat een lange rij. “Zijn de frietjes gratis?”, vraagt een medewerker verbaasd. “Ja. En de frietjes zijn goed, hoor. Ze zijn knapperig. Wil je proeven?”, vraagt haar collega. Mensen zwaaien met vlaggen en praten met elkaar. Vanaf het podium hoor je liedjes uit de jaren negentig. Op het plein liggen posters en banners. ‘Geen geld? Geen toekomst!’, ‘Education is not a privilege, it’s a human right’, of ‘niet lullen, maar toetsen’. Een voorbijganger loopt langs het plein. “Creatief hoor.”

Door Sarah de Gruijter

Derdejaars geneeskundestudenten begonnen vanmorgen om half negen met een patiëntendemonstratie, het enige type college dat niet wordt opgenomen en daarom vaak volle zalen trekt. Vandaag was dat niet anders. Aansluitend gaf docent Jos van der Geest een college over het visueel systeem.

Voorafgaand aan zijn college herinnerde hij iedereen aan de stakingen die vandaag plaatsvinden, maar hij heeft niet het gevoel dat het onderwerp echt leeft onder zijn studenten. “Dat is jammer, want het raakt ons allemaal. Door de bezuinigingen blijft er veel minder geld over voor leuke en verrijkende dingen voor studenten, zoals studiereizen of de Erasmus MC-beurs, die het mogelijk maakt om stages in het buitenland te doen.”

Alle lessen gaan vandaag in het Erasmus MC gewoon door. “Docenten hebben de ruimte gekregen om het onderwijs te laten vervallen en op een alternatieve manier aan te bieden. Ik heb daar niet voor gekozen, omdat ik vind dat ik mijn studenten daarmee te veel zou benadelen.”

Toch gaat Jos vanmiddag nog wel naar de staking op het Willemsplein. “Ik denk niet dat mijn aanwezigheid direct zal leiden tot het terugdraaien van de bezuinigingen, maar ik vind het belangrijk om te laten zien dat ik het er niet mee eens ben.”

Door Nora van der Schoor

Een handjevol studenten en docenten deelt op het plaza flyers uit. Ze zijn deel van de zogeheten picket line, de groep stakers die tot taak heeft anderen te informeren, maar de opkomst valt tegen. “Gisteren was het veel drukker”, vertelt masterstudent Sociologie Eeske. Toen stond ze ook op het plaza om studenten en docenten te informeren en te overtuigen om naar het protest te gaan.

Ze ziet dat de staking niet zo leeft onder haar studiegenoten. “Voor studenten is de impact van de bezuinigingen minder direct zichtbaar. Maar ik vind dat veel studenten een hele naïeve houding hebben.” Eeske vindt het belangrijk dat studenten vandaag protesteren. “Als wij studenten niks doen, wie dan wel?”

Door Nora van der Schoor

Op het Erasmus Plaza bij de picknicktafels zijn tientallen docenten en enkele studenten samengekomen om samen banners te maken voor het protest in de stad vanmiddag. Op grote rode borden schrijven aanwezigen met dikke stiften teksten als ‘Eppocalypse’, ‘PlEURrt op’ en ‘Doe het niet’. Op de tafels liggen lijsten met allerlei slogans ter inspiratie. “Zonder kennis is er geen toekomst”, zegt psychologietutor Laura Hamran. Ze stift met dikke letters ‘Wij zijn innovatie, wij zijn de toekomst’ op een bord. “Ik ben hier voor de studenten. Als wij als docenten ons werk niet goed kunnen doen, zijn de studenten daar de dupe van.”

Aan een picknicktafel verderop zitten twee vrouwen van de ESHCC. Ze maken borden met teksten als ‘History says no’. “De bezuinigen raken mij persoonlijk”, vertelt Nuria Peregrin. Ze is een promovenda uit Cuba. “Ik zou hier niet kunnen zijn als de bezuinigingen doorgaan.” In de lessen die ze geeft merkt ze hoeveel voordeel een internationale omgeving oplevert. “Studenten uit andere landen kijken naar dingen met een totaal ander perspectief.” Haar collega Elise van der Wiel is junior lecturer. “Onderaan de streep raken de bezuinigen de studenten het hardst.” Ze ziet deze onderwijsprotesten als onderdeel van een groter geheel. “Extremisme baat bij onwetendheid.” Beiden kijken uit naar het protest vanmiddag. “Hopelijk komen er veel mensen op af”, zegt Elise.

Door Tim Ficheroux

Het kabinet wil ongeveer 1,2 miljard euro bezuinigen op het hoger onderwijs en de wetenschap. Aanvankelijk ging het om meer dan 2 miljard euro, maar in december werd die bezuiniging afgezwakt en verdween onder andere de langstudeerboete naar de prullenbak. De meeste bezuinigingen op bijvoorbeeld onderzoeksgelden staan wel nog overeind. Tegelijk spelen strengere eisen aan Engelstalig onderwijs, waarmee het kabinet hoopt te bezuinigen op internationale studenten. De plannen leiden op de meeste universiteiten, ook op de Erasmus Universiteit, al tot flinke bezuinigingen, reorganisaties en ontslagen.

In de Eerste Kamer probeerden oppositiepartijen de bezuinigingen de afgelopen weken nog te torpederen. Maar ook daar lijkt een meerderheid te zijn voor de OCW-begroting. Dinsdagmiddag staat de hoofdelijke stemming over de begroting en enkele moties op de planning in de senaat.

De staking van vandaag in Rotterdam staat niet op zichzelf. In universiteitsstad na universiteitsstad leggen medewerkers het werk neer. Dat begon op 10 en 11 maart in Leiden en Utrecht, waar duizenden mensen de straat op gingen. Komende weken zijn ook Tilburg, Wageningen, Maastricht en Delft nog aan de beurt.

Door Tim Ficheroux

Goedemorgen! Welkom bij ons liveblog over de stakingsdag tegen de bezuinigingen op hoger onderwijs en wetenschap. Stakende medewerkers en studenten beginnen de dag op campus Woudestein met een picketline en informatie over de acties. Ook gaan ze spandoeken maken op het plaza. Om 12 uur verplaatsen ze naar het Willemsplein bij de Erasmusbrug, waar gratis friet, een podiumprogramma en het startpunt van de mars zijn. De dag eindigt met buitenlessen op verschillende plaatsen in de stad.

9.00 uur – Voorbereiding op campus Woudestein

• Picket lines / info-acties

• Spandoeken maken op Erasmus Plaza

12.00 uur – Aankomst Willemsplein (met gratis friet)

12.30 uur – Podiumprogramma

13.30 uur – Optocht door de stad

15.30 uur – Buitenlessen in de stad

• Samenleving | tegenover de Pauluskerk (begint om 15.15 uur)

• Zeggenschap | Erasmusstandbeeld, Laurenskerk

• Onze kinderen | Plein Schiedamse Singel

• Democratie | Blaak, voor de Markthal

• Dignified labor (in English) | KINO

• Waarheid | Centrale Bibliotheek

• Education (in English) | HefHouse

• Resilience (in English) | Wereldmuseum

• Just Transitions (in English) | Stieltjesmonument

Meer informatie over de buitenlessen.

Het EM-team van vandaag:

Verslaggeving: Nora van der Schoor, Sarah de Gruijter, Feba Sukmana, Tommaso Liguori.
Fotografie: Tyna Le, Daan Stam, Esther Dijkstra.
Tekst en eindredactie: Tim Ficheroux, Elmer Smaling, Wieneke Gunneweg.
Sociale media: Serafina Do, Tessa Hofland.