Een pornfession-booth, PornHub wrapped en een gesprek met pornosterren: onderzoekers geven een academisch perspectief op porno

Een gevoel van opwinding en nieuwsgierigheid hangt in de lucht terwijl studenten langzaam het Erasmus Paviljoen binnendruppelen. Op het podium staan twee zwarte leren banken met rode hartvormige kussens, rode fluwelen gordijnen en vintage erotische posters om in de pornosfeer te komen. Zachte muziek speelt op de achtergrond, en organisatoren vragen de studenten dichter bij elkaar te gaan zitten zodat iedereen een plekje heeft. Uiteindelijk gaan de lichten uit.

“Ik doe geen onderzoek naar pornografie omdat ik een dirty mind heb”, grapt Samira van Bohemen op het podium. Ze vertelt over haar onderzoek, dat zich richt op stereotypes in pornografie. Porno, legt ze uit, zit vol stereotypes: de nep-taxi, de pizzabezorger, het schoolmeisje… Maar welke rol spelen deze stereotypes in seksuele opwinding? En hoeveel invloed heeft onze sociale omgeving op wat ons opwindt?

Op het podium voeren de onderzoekers enkele experimenten uit die ze eerder op Lowlands hebben gedaan. Eerst zitten de presentator en onderzoeker Lena van de Lande samen in de ‘Pornfession-booth’, een rood gordijn ertussen zorgt ervoor dat ze elkaar alleen kunnen horen. Een vergelijkbare opzet was er op het festival waar Van de Lande als een soort sekspriester luisterde naar de seksuele biecht van de festivalgangers.

“Veel mensen waren echt enthousiast”, vertelt ze. “Er stond de hele dag een wachtrij.” De eerste resultaten toonden aan dat ‘wederzijds genot in porno essentieel is voor de meeste Lowlands-deelnemers’, zegt Van de Lande. “Oudere deelnemers voelden zich ongemakkelijk bij porno met mensen die jonger zijn dan zijzelf.”

Een ander experiment dat veel publiek trok, was het ‘seksperiment’, legt onderzoeker Michael Giffin uit. De fysiologische reacties van deelnemers op verschillende pornografische stereotypes werden gemeten door hun hartslag op te nemen terwijl ze fragmenten van pornofilms bekeken. Terwijl Giffin dit uitlegt, laat hij de video’s zien die de deelnemers ook zagen. Zachte giechels klinken uit de zaal, voordat ze overgaan in hard gelach wanneer de beelden explicieter worden.

De resultaten van het onderzoek toonden aan dat ‘vanilleseks’ de meest opwindende categorie was onder de deelnemers. Daarentegen was de categorie ‘anti-stereotype’, met vrouwen in dominante posities, het minst opwindend, vooral voor vrouwen, voegt Giffin toe.

Promovenda Lotte Mikkers trekt de aandacht van het publiek als ze haar eerste slide laat zien: ‘PornHub wrapped 2023’. “Op welke dag van het jaar kijken mensen het minst naar porno?” vraagt ze. “Kerst!” roept het publiek. Ze glimlacht en zegt dat het eigenlijk Paaszondag is waarop Nederlanders het minst naar porno kijken.

Mikkers deelt ook statistieken over de populairste categorieën op het platform. ‘Sex machines’, ‘super size’ en ‘mature actors’ staan in de top drie. Ze legt een verband tussen deze trends en maatschappelijke veranderingen. Naarmate technologie een grotere rol speelt in ons leven, groeit de interesse in androïden en computer-gerelateerde content. Daarnaast neemt de vraag naar oudere acteurs toe naarmate de bevolking vergrijst.

Tot slot komen de laatste gasten op het podium: pornosterren EslunaLove en Marvin. Onder groot applaus nemen ze plaats op de bank. Marvin legt uit dat hij tegenwoordig vooral als producer werkt, en EslunaLove vertelt dat ze nog steeds in acteert en vooral veel content maakt voor OnlyFans.

Op de vraag over de uitdagingen in hun werk, antwoordt Marvin dat hij graag zou willen dat er bij elke productie professionals aanwezig zijn om ervoor te zorgen dat consent gewaarborgd is, en zelfs ‘genormaliseerd’. EslunaLove voegt toe dat ze de projecten heel zorgvuldig selecteert waaraan ze meedoet, met nadruk op een ‘veilige omgeving’.

Niet iedereen is enthousiast over onderzoek naar porno. Na Lowlands, bijvoorbeeld, bekritiseerden enkele studenten het gebruik van christelijke termen in het onderzoek. Tijdens deze avond klinkt er geen kritiek. Samira legt uit: “Het was niet mijn bedoeling om iemand te kwetsen met dit onderzoek. Ik wilde het leuk en toegankelijk maken.” Met een glas champagne in haar hand voegt ze toe dat het onderzoek ‘baanbrekend’ kan zijn. Ze hoopt te laten zien hoe sociale achtergronden fysiologische reacties op porno beïnvloeden.

Ondertussen blijven drie geneeskundestudenten op de bovenste rij enthousiast napraten. “Ik vond het geweldig. Dit soort gesprekken kunnen echt veranderen hoe mensen naar porno kijken,” zegt een van hen. Gevraagd naar hun eigen pornoconsumptie, zegt een ander dat ze ‘van porno heeft geleerd’. Ze voegt eraan toe dat er ‘meer onderzoek naar porno moet worden gedaan’, omdat het ‘ons allemaal aangaat’. Haar vriendin is het daarmee eens: “Bijna iedereen consumeert porno, en niet alleen video’s: je kunt nu ook luisteren naar of lezen over porno.”