De gezamenlijke rectoren hebben een dreigbrief over de academische vrijheid geschreven. Deze brief, die ook door onze rector getekend is, maakt duidelijk dat ze wat ze academische vrijheid noemen zullen verdedigen, tenzij de staat ze vraagt dat niet te doen. De brief maakt duidelijk dat Nederlandse universiteiten geen banden met Israëlische instituties zullen verbreken, tenzij de staat daarom vraagt. Beide elementen van die verklaring zijn een aanfluiting voor de academische vrijheid: samenwerken met Israëlische universiteiten betekent dat de academische vrijheid in Israël en Palestina wordt beknot. En aankondigen van standpunt te veranderen wanneer de staat dat wenselijk acht is een totale minachting voor de fundamentele aard van academische vrijheid in Nederland.
Een ruggengraat hebben
Allereerst is het belangrijk helder te hebben dat academische vrijheid niet een academische versie van de vrijheid van meningsuiting is. Het is een relatie tussen een werkgever (de universiteit) en haar werknemers (docenten en onderzoekers) die bestaat om zeker te stellen dat die werknemers hun werk kunnen doen conform evaluatieve criteria die door hun peers gedefinieerd worden, ongehinderd door vormen van macht, of het nu om rijke trustees of donoren, colleges van bestuur, dominante hoogleraren, bedrijven, of politici en de staat gaat. Het belangrijkste middel dat in de vorige eeuw is ontwikkeld om de academische vrijheid te waarborgen is het vaste contract. Duidelijk is daarmee dat de academische vrijheid al langer onder vuur ligt, aangezien universiteiten de afgelopen decennia overgegaan zijn tot het inhuren van een groot contingent aan flexibele staf, die minder geneigd zal zijn om zich tegen vormen van macht uit te spreken wanneer permanente baanonzekerheid bestaat.
Met de recente brief is een nieuw dreigement jegens de academische vrijheid uitgevaardigd. Het is nu duidelijk dat de rectoren de staat als ultieme scheidsrechter zien in zaken die de academische gemeenschap betreffen. Academische vrijheid benadrukken en in dezelfde brief suggereren dat banden alleen opgeschort worden ‘als de Rijksoverheid ons dit dwingend oplegt of adviseert’ is een belachelijke contradictie die intellectueel onoprecht en onserieus is. Met een extreemrechtse overheid op komst is weinig goeds te verwachten van deze politieke slaafsheid. Onder druk van welke andere eisen van de staat zullen universiteiten nog meer zwichten? Wanneer zullen ze een ruggengraat hebben? Welke lessen leert de geschiedenis ons? De recente geschiedenis leert helaas vooral dat de enige momenten waarop universiteitsbesturen bereid zijn de confrontatie met de overheid aan te gaan die momenten zijn waarop geld op het spel staat. Ze doen doorgaans alles voor het bestrijden van bezuinigingen en voor het zeker stellen van meer onderzoeksgeld.
Ze dansen naar het pijpen van politici
Tegen wie hebben de rectoren het in deze brief eigenlijk? En namens wie denken ze te spreken? Door academische gemeenschappen en universitaire inspraakorganen te negeren, spreken ze als bestuurders, niet als academici. En door te kiezen voor een opiniestuk in een krant spreken ze niet met of zelfs tegen de academische gemeenschap maar tegen een algemeen publiek. Daarmee maken ze aan de komende regering duidelijk dat als die zegt ‘spring’, zij niet meer zullen doen dan vragen ‘hoe hoog?’ Ze zullen dansen naar het pijpen van politici.
Net zoals onze rector eerder dit jaar in Erasmus Magazine, in antwoord op de vraag waarom wel de Oekraïense maar niet de Palestijnse vlag gehesen werd, liet optekenen: ‘… [Er] was een overduidelijke oproep vanuit de Nederlandse regering om een boycot te starten. Er werd expliciet gevraagd aan alle Nederlandse universiteiten om de banden met Rusland en daarmee ook met de Russische universiteiten te doorbreken en om uit solidariteit de Oekraïense vlag te hijsen’. Rector Bredenoord zei later spijt hiervan te hebben, maar haar recente samenwerking met de andere rectoren betekent een herhaling van deze logica. Het geven van een directe rol aan de staat in academische zaken op een manier die top-down, zonder enige democratische consultatie tot stand gekomen is, is een evidente schending van de academische vrijheid – van werkelijke academische vrijheid, niet de holle rectorenretoriek waarin politieke slaafsheid herverpakt wordt als faux-academische vroomheid.
Opzettelijke onwetendheid
Dat onze universiteitsbestuurders geen idee hebben wat academische vrijheid is, wordt ook duidelijk in de absurde gelijkschakeling tussen academische vrijheid en banden met Israëlische instituties die medeplichtig zijn aan apartheid, kolonialisme en genocide. Niet alleen verdraaien de rectoren de oproep voor een institutionele boycot, die niet draait om het verbreken van banden met individuele Israëlische collega’s; ze etaleren ook een opzettelijke onwetendheid over de dagelijkse werkelijkheid aan Israëlische universiteiten en hun voortgaande en enthousiaste participatie in de Israëlische politiek van onteigening, apartheid, criminalisering en de huidige genocide. Voor een helder overzicht verwijs ik de bestuurders naar de uitstekende studie over deze medeplichtigheid door Maya Wind, Towers of Ivory and Steel. De rectoren kennen dit boek ongetwijfeld, en aan onze universiteit gaf Maya Wind recent een lezing, dus men is zich terdege bewust van het overweldigende bewijs voor de beperking van de academische vrijheid aan Israëlische universiteiten. Wie benieuwd is te zien wat Israëlische instituties doen wanneer hun staat een genocide pleegt, hoeft maar dit promotiefilmpje van Reichmann Universiteit te bekijken, waarin Israëlische universiteitsbestuurders trots vertellen over hun volle steun voor het extreme geweld jegens de Palestijnen. Gehoorzame producenten van oorlogspropaganda, onvoorwaardelijk troepen steunend met een lange geschiedenis aan oorlogsmisdaden, trots hun loyaliteit met de Israëlische staat verklarend: dit zijn de universiteiten waar onze rectoren graag een dialoog mee voeren.
Politieke keuze om expertise tot mening te reduceren
Door de beknotting van academische vrijheid in Israël consistent te reduceren tot een mening laten de rectoren een flagrante minachting zien voor de wetenschappelijke en juridische consensus. Een stuitende anti-intellectuele onwetendheid over de betekenis van academische vrijheid gaat gepaard met een al even ongeïnformeerd standpunt over wat we weten over de medeplichtigheid van Israëlische hoger onderwijs instituties. Maar dit is een geleerde onwetendheid. Meer precies is het een politieke keuze om expertise hierover tot het niveau van een mening in een dispuut met ‘twee zijden’ te reduceren. Dit is het format waarin onze universiteitsbestuurders de wereld graag vatten. Het plaatst ze in de comfortabele rol van moderator van ‘dialogen’ waarin ‘polarisatie’ – gezien als inherent problematisch – gladgestreken wordt. Ondertussen wordt het terechte en rechtmatige protest van studenten tegen wat zij (h)erkennen als de medeplichtigheid van universiteiten met Israëlische universiteiten systematisch gevat in een emotioneel vocabulaire waarin fundamentele publieke kwesties vertaald worden tot private gevoelens. Maar er is natuurlijk niets privaat aan het leven tijdens de meest gepubliceerde live genocide ooit, en pretenderen dat dialogen over veiligheid en gevoelens een adequaat antwoord zijn op wat onze academische verantwoordelijkheid van ons vraagt is een strategie van depolitisering waar we niet in hoeven te trappen.
Verstoren van business as usual
Wat het vooral doet is het continueren van business as usual. De belangrijkste reden voor de bereidheid van de rectoren om samen te werken met wat hun eigen experts een tekstboek voorbeeld van genocide noemen is dat er onderzoeksgeld op het spel staat, specifiek in de vorm van verschillende door de ERC gefinancierde Horizon2020 projecten. De werkelijke solidariteit van het bestuur van onze universiteit kwam aan het licht toen het protest kampement van de studenten ontruimd werd – stiekem op een zondagnamiddag, maximaal uit het zicht, hoewel gefilmd door de nieuwe CvB CCTV – om plaats te maken voor een ‘Wellbeing Week’ en een ‘HeartBeat Festival’ (het is geen grap en het is ook niet grappig). De solidariteit van bestuurders ligt niet bij hun eigen studenten die hun demonstratierecht gebruiken (en dat betekent: het verstoren van business as usual), niet bij de academische vrijheid, en niet bij mensenrechten, zoals zo vroom beweerd in de dreigbrief in Trouw. Hun werkelijke loyaliteit, zo tekent zich steeds duidelijker af, ligt bij de continuering van business as usual in een tijd van – en in dienst van – genocide.
En dus, negen maanden ver in een afgrijselijke tekstboek voorbeeld van genocide op de Palestijnen – op zich een intensivering van de 75-jaar oude en voortgaande nakba – is het duidelijk wat de leden van onze colleges van bestuur hun kinderen en kleinkinderen zullen moeten vertellen wanneer die hen vragen wat ze aan het doen waren toen een genocide zich voltrok. Het antwoord, gebaseerd op de brief van de rectoren, is dat ze verzuimden te handelen, verzuimden verantwoordelijkheid te nemen, en verzuimden om ook maar het kleinst mogelijke verschil in de levens van miljoenen Palestijnen te maken.
De geschiedenis leert ons lessen. Hoe zouden we oordelen over rectoren die, in de Zuid Afrikaanse anti-apartheidsstrijd in de jaren tachtig, bleven werken met criminelen in afwachting van politieke directieven tot het tegendeel, en die dat noemden… academische vrijheid?
<3
Well said, keep them coming, Schinkel! If only more staff would speak up…
“De brief maakt duidelijk dat Nederlandse universiteiten geen banden met Israëlische instituties zullen verbreken, tenzij de staat daarom vraagt”
Eens met de stelling dat academische vrijheid betekent dat je niet zomaar door een verplivhting van de overheid meteen stopt met het verbreken van de banden van een universiteit. Dat is geen academische vrijheid
Oneens met de stelling dat je het verbreken met Israël bij academische vrijheid hoort. Juist niet.
Heb je het onderzoek van Maya Wind gelezen? De Israëlische universiteiten zijn een verlengstuk van de IDF? De universiteit in Rafa is bijvoorbeeld speciaal in Palestijns gebied opgetuigd om meer Israëlische studenten te trekken naar Palestijns gebied. Je uitspreken o.b.v. deze academische feiten, waaronder zulke apartheidstechnieken lijkt mij juist voor vrijheid staan?
Bedankt dat in dit artikel een andere mening verwoordt dan het bestuur academisch.
Ik was zeer verrast door de opstelling van de Nederlandse universiteitsbesturen. Want in deze manier lijkt het erop met systeem van het onderwijs in Afghanistan onder de Taliban-regering. Er is daar geen ruimte voor dialoog, tenzij de staat daarom vraagt.
Maar hier is de vraag waar ligt de waarde van hoge onderwijs/ docenten/studenten en kennisoverdracht. Het onderwijs gaat niet alleen over het verzenden van informatie, het gaat over het worden van een ruimte voor volwassenen worden en diep gaan in materie en het verbinden van zichzelf met de samenleving en de wereld en het durven buiten de black box na te denken. Academies zijn de motoren van de samenleving voor vernieuwing en innovatie. Wat er toen gebeurde, mag niet nog een keer gebeuren. Dit is hoog onderwijs en niet ’tenzij de orde van regering komt’
“Oneens met de stelling dat je het verbreken met Israël bij academische vrijheid hoort. Juist niet.”
Waarom niet? Het artikel haalt aan dat Israëlische academici geen academische vrijheid genieten. Is het dan niet een correcte beslissing om met zulke universiteiten alle banden te verbreken? Al is het niet om hun medeplichtigheid met het Israëlische regime, dan wel om hen te sanctioneren voor het niet beschermen van hun academische vrijheid.
Dit artikel van prof. Schinkel slaat de spijker op zijn kop. Briljant.
Weer iemand die hoog van de toren blaast maar schijnbaar niet weet wat genocide inhoudt. Prima om je uit te spreken tegen misstanden in de wereld, zelfs als je blijkbaar alleen specifiek één land, met een bevolkingsgroep die al millennia van van alles en nog wat beschuldigd wordt, er uit kiest. Ja, zelfs als je hand in hand met lieden optrekt die een ideologie aanhangen die de universele rechten van de mens niet erkent. Useful idiots hadden we in de koude oorlog ook. Maar bewaar alstublieft het woord genocide voor plekken waar dat van toepassing is. Hoe verschrikkelijk de situatie in Gaza voor de bewoners in deze oorlog ook is. Evenals voor de bewoners van Grozny en Mosul waar ook de boel plat werd gebombardeerd en een lange stadsoorlog plaats vond en duizenden burgers slachtoffer werden.
Hendrik, waarom verspreid je CIDI propaganda? Heb je de tal van genocidale uitspraken van Israëlische politici niet gehoord? Heb je de oorlogsmisdaden van het Israëlische “leger”, die het gevolg zijn van die genocidale opruiing, niet gezien? Ze uploaden ze zelf. De enige reden dat Israël de Palestijnse bevolking nog niet volledig heeft uitgemoord is omdat ze weten dat er dan een kleine kans is dat ze daadwerkelijk internationaal gestraft worden. Ze gebruiken de Geneefse conventie niet als lijst van dingen die verboden zijn maar als een uitdaging om zoveel mogelijk dingen af te vinken zonder ook maar enige sanctie.
Het internationaal gerechtshof heeft niets voor niets geconcludeerd dat het aannemelijk is dat de Palestijnen het recht hebben om beschermd te worden van genocide, en dat er een reële kans is op “irreparable prejudice”.
De Nederlandse rechter heeft niet voor niets een levering- en doorvoerstop opgelegd voor F-35 onderdelen.
De implicatie dat er sprake is van antisemitisme en dat Israël daarom zo veel bekritiseerd wordt is niet gegrond. Als we het over Israël hebben hebben we het over een bevriende staat die constant door westerse overheden diplomatiek beschermd wordt ondanks alle oorlogsmisdaden waar ze zich schuldig aan maken. Dat is wat anders dan alle andere plaatsen op de wereld waar verschrikkelijke dingen gebeuren. Dat wordt meestal heel snel en universeel afgekeurd door het westen omdat dat geen bevriende staten zijn. Sterker nog, Israël gebruikt actief het trauma van de holocaust om kritiek op hun genocidale beleid af te doen. Ik weet niet hoe het met u zit, maar ik zie de ene genocide gebruiken om de andere te verdedigen als iets dat werkelijk kwaadaardig is, en ik ben bang dat het daarmee de joodse gemeenschap alleen maar onveiliger maakt.
@Hendrik
Eindelijk iemand die het zegt. Het is verschrikkelijk wat er plaatsvindt in Gaza, maar aan de voorwaarden van genocide voldoet het niet. Lekker makkelijk he; beetje genocide roepen zonder belemmerd te zijn van enige kennis.
Beste Hendrik,
Zojuist heb ik de definitie van genocide even opgezocht, zoals gehanteerd door de VN. Dit is wat er staat:
“Article II
In the present Convention, genocide means any of the following acts committed with intent to destroy, in whole or in part, a national, ethnical, racial or religious group, as such:
a) Killing members of the group;
b) Causing serious bodily or mental harm to members of the group;
c) Deliberately inflicting on the group conditions of life calculated to bring about its physical destruction in whole or in part;
d) Imposing measures intended to prevent births within the group;
e) Forcibly transferring children of the group to another group.”
Link: https://www.un.org/en/genocideprevention/genocide.shtml
Nu vraag ik me gewoon af: welke van het bovenstaande is volgens jou niet van toepassing op de huidige situatie rond de Palestijnen? En let wel: het voldoen aan een enkel criterium is al voldoende om van genocide te spreken.
Beste Christian,
” any of the following acts committed with intent to destroy, in whole or in part, a national, ethnical, racial or religious group, as such”
Het gaat om de doelbewuste vernietiging van een nationale, etnische, raciale of religieuze groep.
Jij gaat er blijkbaar vanuit dat Israël doelbewust de bevolking uitgaat. Als je deze aanname doet, dan klopt jouw constatering. Echter, ik denk niet dat iedereen, waaronder ik, van mening is dat Israël doelbewust de bevolking aanvalt met alleen de intentie om dit volk te vernietigen. Weliswaar neemt Israël in de strijd tegen Hamas vele burgerdoden voor lief, waarvan je uiteraard alles kan vinden. Echter denk ik niet dat het doel is van Israël om alle Palestijnen doelbewust om te brengen. Daarom is er, mijn inziens, geen sprake van genocide.
Dank, Arnout.
Waar ik moeite mee heb, is dat je op deze manier gaat schuilen achter een juridisch concept van intentie. Daarmee gaat de morele dimensie verloren. Rechtvaardigheid wordt gereduceerd tot positief recht. Ja, een veroordeling in het ICJ zal bijna onmogelijk worden (want: geen bewijs voor intentie, I guess?), maar maakt dat Israël minder verantwoordelijk voor de dood van 37.000+ Palestijnen, waaronder 15.000 kinderen? (en dat zijn ‘slechts’ de mensen die gedood zijn. Voor meer data met betrekking tot de vernietiging die gaande is: https://www.aljazeera.com/news/longform/2023/10/9/israel-hamas-war-in-maps-and-charts-live-tracker)
Zoals je schrijft, Israël is zich heel erg bewust van wat ze doet. Onder het mom van het uitschakelen van Hamas worden alle andere slachtoffers gerechtvaardigd. Het kan zijn dat de staat Israël niet expliciet uitspreekt de Palestijnen te willen doden, te verjagen of het leven onmogelijk te maken. Echter, ze doet dit wel en op een schaal die moreel onaanvaardbaar is.
Meer algemeen: dit conceptuele/juridische probleem (genocide of niet?) is dus irrelevant, in mijn optiek. Juridisch-institutioneel mag het geen volkerenmoord genoemd worden, volgens jullie (blijkbaar, al is de rechter nog niet aan het woord geweest), maar feitelijk/pragmatisch is dit wel het geval als je kijkt naar de hoeveelheid levens die vernietigd worden, en wie die individuen zijn. We hoeven niet op de uitspraken van een rechtsautoriteit te wachten voordat we hier partij kiezen, toch? (Daarnaast zijn er al meerdere juridische experts geweest die verdedigen dat dit zeker als genocide bestempeld kan worden, maar dat even terzijde).
Als de term genocide het probleem is, dan lijken we vast te zitten in een juridische (academische?) bubbel dat ervoor zorgt dat je valt over een term in een betoog dat wijst op een zeer problematisch gebrek aan moreel bewustzijn. Waar dan verder niet op in wordt gegaan.
Beste Christian,
Ik ben het met je eens dat je kan discussiëren over de vraag of wat er plaatsvindt moreel aanvaardbaar is. Echter lijkt het mij onverstandig om in wettelijke-/verdragstermen etc. moreel te gaan verwerken. Dit gaat juist ten koste van de waarheidsvinding. Sowieso kan moreel subjectief zijn, waardoor rechtszekerheid ook gaat wankelen. De een vindt wraak moreel te rechtvaardigen, de ander niet.
Je kunt inderdaad het standpunt bezigen dat je het juridische aspect, of er wel of niet sprake is van genocide, irrelevant is, maar als het steeds genocide wordt genoemd, dan moet men wel beseffen dat aan genocide een betekenis hangt. Een betekenis die niet strookt met de werkelijkheid.
Ik ben het eens dat het verschrikkelijk is wat er gebeurd, maar ik vind niet dat we iets een label gaan geven wat het niet is.
Zelden een demasqué gelezen die zo superieur is verwoord.Hulde voor meneer Schinkel, licht in de duisternis.
Wat een flamboyante artikel.Veegt de vloer aan met die lafhartige huichelbrief van de rectoren. Er blijft geen spaan van ze over.
Nederland heeft een pro-Israëlische houding en steunt het zionisme en het beleid van Israël, ongeacht hoe controversieel dit beleid is. IDF is door een VN expert (Chris Sidoti, professor aan The Australian Catholic University) verklaard als de meest criminele leger ter wereld . Het blijven steunen van een crimineel regime betekent dat je medeplichtig bent en dus ook verantwoordelijk. Meer dan 30.000 onschuldige kinderen en vrouwen zijn omgekomen. De technologie, knowhow en steun van het Westen, waaronder Nederland, hebben bijgedragen aan deze tragedie. Ja het is een genocide en heeft als doel om Palestijnen uit Gaza te verplaatsen. De plannen om van Gaza een Dubai te maken lagen op de plank voor 7 oktober. De genocide is overigens veel eerder begonnen, zie de uitbreiding van de illegale bezetting overal in de bezette gebieden.
De brief van de rectoren is de perfecte weergave van de Nederlandse hypocrisie.
Prima stuk Willem: helder en vooral ook moedig!
Wel curieus foutje, vreemd ook dat dat inmiddels niet gecorrigeerd werd: “Ze dansen naar HET pijpen van politici”. Wat moet ik mij daarbij voorstellen?
Er zal DE pijpen bedoeld zijn….
Cees
Nee. De uitdrukking ‘het pijpen’ slaat op een houten pijp spelen en is correct.
Van Dale er ff op nageslagen, en inderdaad: HET pijpen is correct, gevolgd door een ‘ook wel met DE’… Inmiddels is dat ‘pijpen’ – HET pijpen dus – wel wat dubbelzinniger geworden. DE pijpen heeft die dubbelzinnigheid niet.
En verder: a dirty mind is a joy forever….
16.000 kinderen dood, maar sommigen van jullie vinden dat er in Gaza niet wordt voldaan aan de ‘voorwaarden’ voor genocide. Te bizar voor woorden
De voorwaarden van genocide zijn geen mening. Zo is het verdrag eenmaal opgesteld. Ik snap je punt daarom ook niet. Je kan natuurlijk discussiëren over de intentie van Israël, waardoor het wel of niet op genocide zou wijzen.
Reageren niet meer mogelijk.