De zoektocht naar geschiktere termen voor onderwijs verschuift in de reacties snel naar grotere sociale dilemma’s. De ongelijkheid in ‘lager’ en ‘hoger’ onderwijs is in meer dan alleen de terminologie geworteld, denken medewerkers. “Een verandering in taal is nooit voldoende om het verschil in sociale status tussen verschillende soorten onderwijs gelijk te trekken”, zegt medewerker Marlon.
Andere termen
Student Senad schrijft dat het gebruik van de woorden ‘hoger’ en ‘lager’ een hiërarchische verband benadrukt tussen verschillende opleidingen. “Het is goed om andere terminologie te gebruiken dan ‘hoger’ en ‘lager’.” Marlon is het daarmee eens. “Een verandering in ons taalgebruik is nooit slecht, zeker niet als de huidige keuze voor ‘hoger’ en ‘lager’ nergens op gebaseerd is”. Een beleidsmedewerker uitte zijn irritatie over het gebruik van woorden als ‘hoger’ en ‘lager’ door te zeggen: “Nu betekent het ‘beter’ en ‘slechter’.”
Oscar, een student, vindt de verandering van woorden naar ‘praktisch’ en ’theoretisch’ echter ‘oppervlakkig’. Hij vergelijkt het met een soortgelijk geval: “het is net als in de Verenigde Staten – de naam veranderen van homeless in houseless om het probleem ‘op te lossen’.” Het veranderen van de gebruikte termen maakt het alleen maar ‘raar’ om over de bestaande ongelijkheid in het onderwijs te praten, zegt Oscar.
Ook hbo-studente Benthe vindt dat de nieuwe termen het Nederlandse onderwijssysteem onjuist weergeven. “Er zit een kern van waarheid in, maar het een kan niet zonder het ander (theorie en praktijk) en dat mis ik in de nieuwe indeling.”
“Waarom is dit in de sport geen probleem, maar intellectueel wel?”, zegt student Thom die de kwestie vanuit een ander perspectief benadert. “Moeten we de naam van de Eredivisie veranderen omdat de kelderklasse zich er niet prettig bij voelt?”
De wortel van het probleem
Student Erik wijst erop dat ongelijkheid in het onderwijs al op basisscholen begint. “Hoogopgeleiden sturen hun kinderen naar dure bijlessen om toegelaten te worden tot het pre-universitair onderwijs”, schrijft hij. Marlon vindt dat er ook gekeken moet worden naar het verschil in financiële ondersteuning en ‘de faciliteiten die verschillende soorten studenten krijgen’ als het over gelijkheid in onderwijs gaat.
Het onderwijsstigma
“Dat het veranderen van de termen het stigma zou oplossen, is wel erg simpel gedacht. Om dit op te lossen moet de maatschappij meer waardering krijgen voor ‘praktische’ beroepen”, merkt student Thom op. Het hebben van een ‘lagere’ of ‘hogere’ opleiding brengt een bepaald stigma met zich mee dat zelfs in dagelijkse gesprekken al tot uiting komt. Een beleidsmedewerker vertelt over een recent gesprek met bekenden die technisch mbo gedaan hadden. “Ze vroegen wat ik deed en ik zei dat ik aan de universiteit had gestudeerd, waarop ik te horen kreeg dat dat heel goed was en dat zij het zelf niet hadden gehaald.”
Sociale barrières doorbreken
Als het gaat om het doorbreken van sociale barrières in het onderwijs zegt Marlon: “Laten we onszelf niet zelfgenoegzaam op de borst kloppen na [het afschaffen van de termen ‘hoger’ en ‘lager’] en stoppen met het streven naar een goede en gelijke behandeling voor alle studenten.”
De beleidsmedewerker voegt eraan toe dat hij niet zozeer kijkt naar de waarde van het label, maar dat het belangrijk is om een plek te vinden ‘die bij je past’. Over zijn eigen opleiding zegt hij: “Ik zou totaal niet op mijn plek zijn geweest op het mbo.”
Thom deelt nog een stukje wijsheid: “Het helpt als je accepteert dat je bent wie je bent en datzelfde accepteert van anderen, zonder op hen neer te kijken.”
