Cum laude is een onderscheiding die studenten en promovendi kunnen behalen als zij hun studie of promotie uitzonderlijk goed hebben voltooid. Bij promotieonderzoek bepaalt de begeleider of de promovendus in aanmerking komt voor het predicaat. Aan de poll deden 193 promovendi en begeleiders mee.
Genuanceerd beeld
Uit de poll blijkt dat een kleine meerderheid van de respondenten voor het afschaffen is van het geven van een cum laude-onderscheiding bij promoties. Onder de PhD-kandidaten is 59 procent voor, bij de begeleiders is dit 51 procent. Tegelijkertijd is een substantiële minderheid juist voor het behoud van de onderscheiding; 36 procent van de kandidaten en 47 procent van de begeleiders geeft aan cum laude te willen behouden.
Voor de tegenstanders is de subjectieve beoordeling het grootste probleem, omdat er bij promoties geen transparante criteria voor het toekennen van een cum laude-beoordeling zijn. Verder bestaat de vrees dat persoonlijke kenmerken van de kandidaat als gender en etniciteit meespelen, zoals uit onderzoek bleek. Begeleiders geven aan dat een kandidaat afhankelijk is van de begeleider: die moet bereid zijn extra werk te verrichten om het evaluatieproces voor cum laude in gang te zetten. Prestatiedruk en onnodige concurrentie zijn ook belangrijke bezwaren.
Respondenten die voor behoud zijn geven aan dat ze het belangrijk vinden dat excellentie en hard werk worden beloond, en dat cum laude een goede manier is om je te onderscheiden op de arbeidsmarkt. Het is volgens hen de manier waarop cum laude bij promoties wordt toegekend die problematisch is, niet het predicaat zelf. Ook worden er vraagtekens gezet bij de genoemde prestatiedruk; voorstanders van cum laude denken dat die druk vooral van andere factoren komt, zoals de kwaliteit van de begeleiding.
Het onderzoek werd gehouden door de Erasmus Graduate School of Social Sciences and the Humanities, een samenwerkingsverband van de sociale- en geesteswetenschappen aan de Erasmus Universiteit en het International Institute of Social Studies. In totaal werd de poll 193 keer ingevuld: 138 keer door PhD-kandidaten en 55 keer door begeleiders.
Breder debat
De poll over cum laude staat niet op zichzelf. Meerdere universiteiten denken na over de houdbaarheid van het predicaat. Zo schafte de Vrije Universiteit in Amsterdam cum laude af bij de master Geneeskunde en overwegen nu meerdere UMC’s dat voorbeeld te volgen. Ook buiten de Geneeskunde-opleidingen speelt de vraag nu of cum laude wenselijk is. Een veel genoemd argument in deze kwestie is dat cum laude de prestatiedruk zou vergroten.
Jonge wetenschappers verbonden aan de Universiteit Utrecht spraken zich onlangs juist uit voor het behoud van cum laude bij zowel studies als promoties. Daarbij willen zij wel dat de criteria voor het toekennen van cum laude voor promovendi transparanter worden. Nu is het zo dat, anders dan bij bachelor- en masterstudies, het bij promoties niet duidelijk is wanneer iemand in aanmerking komt voor cum laude. Het onderzoek moet tot de top vijf procent van de dissertaties in het onderwerp horen, maar hoe dat bepaald wordt is subjectief.
