Studenten en medewerkers over diversiteit: van ‘angst voor cancellen’ tot ‘giftige sfeer’

Met EM publiceerden nog twintig hogeronderwijsmedia begin oktober een enquête over hoe medewerkers en studenten diversiteit en inclusiviteit ervaren op hun universiteit. 381 studenten en medewerkers hebben de moeite genomen om ook de open vragen in te vullen. Deze vier punten vielen op.

Medewerkers en studenten zeggen voorzichtiger te zijn dan eerdere jaren. Op de vraag ‘in welk opzicht ben jij je anders gaan gedragen’ is het meest gegeven antwoord een variant van ‘ik let beter op mijn woorden’. De angst om iets ‘verkeerds’ te zeggen en een harde reactie te krijgen, houdt medewerkers en studenten bezig. Een medewerker zegt bij de Erasmus Universiteit weg te gaan omdat ‘je keihard wordt gecanceld als je kritische vragen stelt over de diversity and inclusion-agenda’. Een student schrijft bang te zijn om in colleges vragen te stellen. “Als je een ‘domme vraag’ stelt aan een docent, krijg je vaak een reactie die richt is op iemand sekse of etniciteit, alsof dat de oorzaak is van de ‘domme vraag’. Dat soort reacties vermijd ik liever en dus zeg ik vrij weinig.” Niet altijd zijn het directe reacties die ervoor zorgen dat mensen zich minder durven te uiten. “Ik ervaar veel microagressie als ik culturele hoofddeksels of zwarte haarstijlen als cornrows draag”, schrijft een student. “Dit ervaren veel mensen van kleur. Je wordt dan anders behandeld door tutoren, docenten en studenten. Mensen kijken je gek aan en geven je het gevoel dat je hier niet hoort. Ik ben dus gestopt met dit soort haarstijlen.”

‘Geen woorden, maar daden’, ‘niet lullen, maar poetsen’, ‘actie is nodig’, dat schrijven veel medewerkers. Hoewel de Erasmus Universiteit een permanent diversity office heeft met een eigen budget en kantoor, is het effect niet voor iedereen helder. “Het is mij totaal niet duidelijk wat Erasmus precies doet aan het verbeteren van de diversiteit en inclusie. Ik heb college van één vrouw en van niemand van kleur, dus ik zie de diversiteit niet terug”, schrijft een student in de enquête. Symbolen als het regenboogpad worden gezien, maar voelen voor veel studenten en medewerkers als symboolpolitiek. “Het is tijd dat dit instituut echt serieus aan de slag gaat met dit thema en actief werknemers gaat werven uit ondervertegenwoordigde groepen, bijvoorbeeld mensen met een migratieachtergrond. Het diversiteitscircus spelen met overgeprivilegieerde studenten en docenten is gewoon hypocriet.”

De nadruk ligt te vaak alleen op genderdiversiteit, vinden veel reageerders. Meer aandacht voor andere aspecten is nodig, schrijven zij. Bijvoorbeeld voor mensen met een migratieachtergrond, die geen hetero zijn, met verschillende economische achtergronden, met een functiebeperking (mentaal en fysiek) en mensen die transgender zijn. Dat moet volgens veel reageerders een prioriteit worden zodat ook die studenten en medewerkers zich vrijer kunnen bewegen. Een student vertelt dat hij zich voordeed als hetero bij studiegenoten, omdat zij zoveel kwetsende opmerkingen maakten over homo’s. Een andere student vertelde hoe ze racisme meemaakte op haar allereerste dag hier. Toen ze bij een lunchtafel wilde aanschuiven, kreeg ze de opmerking: “Je kan beter aan een andere tafel zitten. De Marokkanen zitten dáár.” En al vinden veel mensen dat de aandacht iets minder mag liggen op genderdiversiteit, er zijn ook veel voorbeelden van seksisme in gestuurd. Ondanks de jarenlange aandacht voor meer vrouwelijke hoogleraren heeft het seksisme de universiteit nog niet verlaten. “De autoriteit van vrouwen in mijn afdeling wordt constant ondermijnd”, schrijft een medewerker. “Er zijn maar weinig vrouwen op vaste posities en de vrouwen die er zijn, zijn er vaak maar een dag in de week. Zo verandert de harde werkcultuur niet.”

“Het is toch al heel fijn op deze universiteit?” Dat geven sommige studenten en medewerkers ook aan. “Voor mijn gevoel doet iedereen zijn ding en mag iedereen dit ook vrij doen. Volgens mij biedt de universiteit genoeg ruimte en vrijheid aan iedereen om zichzelf te zijn. Ik hecht veel waarde aan die vrijheid.” Veel van deze respondenten vinden de discussie over diversiteit polariserend werken, omdat ‘je verschillen van mensen benadrukt’. “Ook wordt geen enkele kritiek getolereerd. Grappig genoeg gaan we zo toe naar uitsluiting in plaats van insluiting.” Is de universiteit wel de plek voor discussies over diversiteit, vragen sommige studenten zich af.  “Onderwijs zou de prioriteit moeten zijn!”, schrijft een student.