Paleis Noordeinde, vijftig jaar later: ‘Mijn tijd hier heeft de richting van mijn leven bepaald’

Stipt om tien uur staan Carlos Scornik, Roberto Rodriguez, Esperanza Vargas, Maritza Montiel, Stella Vasquez, Sylvia Saborio en hun partners voor Paleis Noordeinde. Dat ze tien minuten buiten moeten wachten in de regen terwijl hun paspoort gecontroleerd wordt, vinden de zes alumni prima. “Van buiten ziet het paleis er nog altijd hetzelfde uit!”, zegt Sylvia met blijheid in haar stem. Roberto knikt. “Hier in de voortuin speelden we vaak een potje volleybal”, zegt hij.

Toen het instituut in 1952 werd opgericht kwam het ISS in Paleis Noordeinde terecht. “Na de oorlog werd het niet passend gevonden om geld beschikbaar te stellen voor renovatie, dus de Staat besloot de ruimte te gebruiken voor de opleiding en huisvesting van internationale studenten”, vertelt junior conservator Sebastiaan van Venetien die de rondleiding verzorgt. Dit duurde tot 1977. Toen werd het gebouw gerenoveerd en sindsdien wordt het als werkpaleis gebruikt waar officiële ontvangsten plaatsvinden. Ook worden de ruimtes benut als kantoor voor medewerkers van de Dienst van het Koninklijk Huis.

De rondleiding begint op de eerste verdieping. De alumni kijken hun ogen uit als ze in de ruime Ballroom binnenkomen. De gele stucmarmeren muur past perfect bij de gouden kroonluchters die aan het hoge witte plafond hangen. Op de panelen op de muur staan witte leeuwen afgebeeld. Het crèmekleurige vloerkleed heeft als accent rode en gouden bloemetjes. “Wat is het een prachtige ruimte geworden!”, zegt Sylvia. In hun tijd was dit hun common room – een ruimte om met elkaar te socializen. “Toen was alles bruin: de houten vloer, de gordijnen, de stoelen en de tafels. De stucmarmeren muur was er al, maar die was zeker niet zo glimmend zoals nu.”

Het beeld van het paleis staat nog gegrift in het geheugen van de alumni. “Toen was het gebouw verdeeld in drie gedeeltes”, weet Sylvia nog. In het midden waren gezamenlijke ruimtes. Daar lagen de eetkamer, de common room en een feestruimte. In de rechtervleugel bevonden zich de meisjeskamers en in de linkervleugel de jongenskamers. “Je mocht natuurlijk niet oversteken naar de andere vleugel, maar je wil niet weten wat er allemaal in de avond gebeurde!”, zegt Sylvia met een knipoog.

De groep komt in een derde kamer, de balkonkamer, aan. In de hoek van de langwerpige ruimte staan vier stoelen en een tafel. Hier ontvangt de koning nieuwe ambassadeurs. De gordijnen en de panelen op de muur zijn paars. De kristallen van de kroonluchter in het midden van de ruimte glinsteren. Net als in de Ballroom heeft de kamer hier en daar gouden accenten. “Hier vindt op Prinsjesdag de bekende balkonscѐne plaats, waar de koning en koningin zwaaien naar mensen”, vertelt Van Venetien.

“Wat leuk, in onze tijd speelden we hier een potje biljart. Hier in het midden stond de tafel”, vertelt Carlos. “Inderdaad! En weet je nog, onze medestudenten uit warme landen, die kwamen nooit het paleis uit tijdens de winter. Zij vonden het echt veel te koud buiten. Dus ze speelden hier de hele tijd biljart”, zegt Roberto. Stella lacht. “In 1971 sneeuwde het inderdaad heel hard. Dat was de eerste keer dat ik sneeuw zag in mijn leven. We gooiden toen de hele middag sneeuwballen naar elkaar. Goh, wat hebben wij hier veel lol gehad!”

Tijdens de rondleiding volgt het ene verhaal na het andere. Groepsfoto’s mogen niet ontbreken; in elke ruimte maken de zes alumni er een. “Het leek zo’n korte tijd dat we hier zaten, maar de twee jaar die ik hier heb doorgebracht hebben de richting van mijn leven bepaald”, vertelt Sylvia. In het eerste jaar studeerde ze Economic Planning en in haar tweede volgde ze masteropleiding Social Sciences.

Door haar opleiding besefte ze dat ze graag carrière wilde maken op een internationaal niveau. “Na mijn studie ging ik naar New York om bij de Verenigde Naties te werken. Ik heb 45 jaar buiten mijn land Costa Rica gewerkt.” Ook op het persoonlijke vlak heeft het ISS een rol gespeeld. “Ik heb meer geleerd buiten de collegezaal. Mijn tijd hier heeft mijn karakter gevormd: het heeft me een can-do attitude gegeven in het leven.”

Na de rondleiding kletsen de alumni even na. Vol enthousiasme laten ze oude foto’s zien aan Van Venetien. Maar het zouden natuurlijk geen ISS-alumni zijn als ze geen kritische vragen hebben. “De monarchie in Engeland is aan het wankelen. Hoe is het hier in Nederland?”, vraagt Sylvia. Van Venetien lacht vriendelijk en antwoordt beleefd. “Ook in Nederland wordt er wel eens kritisch gereageerd en het is goed dat daar ruimte voor is. Verder ben ik niet de persoon om me daar verder over uit te laten.”

Een laatste vraag komt van Esperanza: “Waarom hebben we de toenmalige bibliotheek, collegezalen en slaapkamers niet gezien?” Helaas is dat niet mogelijk, antwoordt Van Venetien. “Want er zijn ruim vijftig mensen aan het werk in die ruimtes.”

Buiten neemt Roberto nog een foto van het paleis. “Hij is zo ontroerd en geëmotioneerd”, vertelt zijn vrouw Leila. “Hij vindt het prachtig dat hij deze plek nog een keer heeft kunnen bezoeken.”