Nadat Mahsa Amini werd gearresteerd en gedood door de Iraanse zedenpolitie, riskeren Iraniërs hun leven door te protesteren tegen de regering en op te komen voor vrouwenrechten. Het islamitische regime onderdrukt al jaren Iraanse burgers, vooral vrouwen. Promovendus Danial ziet dit al zijn hele leven gebeuren: “Als je in Iran woont, begin je een patroon te zien in wat de regering doet. Je blijft je afvragen: waarom doet de regering slechte dingen? Het is zo duidelijk verkeerd, maar ze blijven het doen. Je kunt niet veertig jaar lang per ongeluk verkeerde dingen doen. Je moet je ervan bewust zijn dat je die dingen doet.”
‘Ik weigerde mee te gaan, maar de zedenpolitie vertelde me dat ze pepperspray hadden en die zou gebruiken als ik niet meekwam’
Zedenpolitie
De zedenpolitie in Iran is een islamitische religieuze politie die verbonden is aan de Iraanse rechtshandhaving. Parnian, die haar master in Rotterdam heeft afgerond en nu in de bibliotheek werkt, legt uit dat ze op straat rijden en iedereen die ze willen op respectloze wijze arresteren. Meestal vrouwen die zich niet op de juiste manier zouden kleden. Zelf is ze ook eens gearresteerd. “Ze hadden geen goede reden, maar ze wilden mijn identiteitsbewijs om te controleren of ik een criminele achtergrond had. Ik weigerde mee te gaan in hun auto, maar de man vertelde me dat hij pepperspray had en die zou gebruiken als ik niet meekwam”, zegt ze. “Dit is hoe ze mij behandelden, maar er zijn overal op het internet video’s te vinden waarop je kunt zien hoe ze vrouwen nog erger behandelen en meeslepen.”
‘Wat me het meest stoort is dat ik nooit iets heb gezegd. Toen ze weggingen, zat ik te huilen’
Niet alleen Parnian had een ontmoeting met de zedenpolitie, Ghazal, die net klaar is met haar studie Klinische Psychologie, ook. Volgens haar krijgen bijna alle vrouwen in Iran hier minstens één keer in hun leven mee te maken. “Op een dag was ik op het vliegveld, volledig in het zwart gekleed. Twee vrouwen kwamen naar me toe en zeiden dat mijn broek te strak zat en dat ik in deze outfit niet door de gate kon. Later lieten ze me gaan en vertelden ze me dat ik, als ik niet veel liep en gewoon ging zitten, wel door de gate kon”, vertelt ze. Ghazal droeg diezelfde outfit vaker naar de universiteit waar ze studeerde; daar was het geen enkel probleem. Als ze terugdenkt aan haar dagen in Iran herinnert ze zich elke ontmoeting met de zedenpolitie. “Wat me het meest stoort is dat ik nooit iets heb gezegd. Toen ze weggingen, zat ik te huilen.”
Internet afsluiten
Tijdens situaties zoals de protesten die nu plaatsvinden, sluit de Iraanse regering het internet af. Contact met familie en vrienden die in Iran wonen is dan vrijwel onmogelijk. Dit gebeurde ook al voor de protesten. “Het voelt dan net alsof mijn moeder in Iran in de gevangenis zit en ik geen toegang tot haar heb. Het voelt beangstigend, omdat ik niet weet wat er met haar gebeurt”, legt Ghazal uit. “Gisteravond kon ik haar na een week eindelijk bellen, en ze vertelde me dat de politie haar pijn had gedaan toen ze boodschappen ging doen. Ik had geen idee. Daardoor voel ik me machteloos.”
‘Studenten lijken niet te weten waarom hun Iraanse studiegenoten zich verdrietig voelen’
De drie Iraniërs benadrukken hoe belangrijk steun van medestudenten, collega’s of de universiteit voor hen is, vooral wanneer ze geen contact kunnen opnemen met hun vrienden en familie. Parnian en Ghazal maken zich zorgen om de Iraanse studenten aan de universiteit. “De universiteit is zo stil over de situatie. Daardoor lijken studenten niet te weten waarom hun Iraanse studiegenoten zich verdrietig voelen.”
Ghazal voegt eraan toe: “Wanneer er geen mogelijkheid is om contact op te nemen met mijn familie, kan ik me moeilijk concentreren op mijn werk. Ik kan me niet eens voorstellen hoe de studenten zich op hun studie concentreren.”
De Erasmus Universiteit publiceerde donderdagochtend een verklaring over de ontwikkelingen in Iran op de EUR-website. “Wij maken ons zorgen over de academische vrijheid. De laatste aanvallen van de Iraanse politie op studenten en medewerkers die protesteerden op de Sharif Universiteit van Teheran hebben deze zaak nog dichter bij huis gebracht.”
Geen steun
“Twee jaar geleden besloot ik dat ik niet terug wilde naar Iran”, zegt Parnian. Vlak voor die beslissing schoot de Iraanse regering een vliegtuig vol Iraanse mensen neer, waaronder familieleden van vrienden en een vriend van Parnian. Deze gebeurtenis is nog steeds erg emotioneel voor haar en heeft ervoor gezorgd dat ze niet meer terug wil. Ze legt uit dat ze een gebrek aan steun voelt. “Je wilt niet terug, dus moet je een thuis voor jezelf maken, maar wat is een thuis als je geen steun hebt van de mensen hier?”, vraagt ze terwijl ze haar tranen wegveegt.
Danial kwam een maand geleden naar Rotterdam voor zijn promotietraject, dus hij had nog niet veel kennissen gemaakt toen de protesten in Iran begonnen. “Er waren dagen dat ik op instorten stond. Mijn vinger ging op en neer op socialmediaplatforms zodat ik het nieuws kon volgen. Ik werd gek”, zegt hij. Hij waardeert elke vorm van steun die hij krijgt. “Het helpt enorm als iemand zegt: ‘Hé, als je wilt praten ben ik er voor je.’ Het betekent dat ze op de hoogte zijn en de situatie begrijpen. Tijdens de dagen dat ik geen contact kon opnemen met mijn familie en niemand had om mee te praten, ging het niet goed met mijn geestelijke gezondheid.”
