Vorig jaar deed accountantskantoor Deloitte onderzoek naar de financiële omstandigheden bij het EUC, omdat de ‘startupfase’ ten einde kwam. Deloitte kwam met slecht nieuws: als er niets verandert, draait het EUC in 2024 1,2 miljoen euro in de min. Dat was een totale verrassing voor Jacobs. “Niemand had dit zien aankomen.”
Wat is er aan de hand bij het EUC?
De pilotfase van het EUC is ten einde. Dat betekent dat initiële financiering vervalt en de opleiding meer op ‘eigen benen’ moet staan. Toen Deloitte vorig jaar de financiële situatie evalueerde, kwam er een verwacht tekort van 1,2 miljoen euro uit rollen voor 2024. Het EUC heeft te maken met een eenmalige dip in het aantal studentinschrijvingen, de langdurige ziekte van enkele medewerkers en de bezuinigingen van de Commissie-Van Rijn op onder andere de sociale wetenschappen. Om die bezuiniging te realiseren én het EUC klaar te maken voor de toekomst schreef het managementteam het plan Boost EUC. Daarin staat beschreven dat het university college moet inkrimpen van 76,1 fte, in juni 2020 naar 53,2 fte in 2024. Dat kan volgens het plan zonder dat er gedwongen ontslagen vallen. Het collegegeld stijgt (mits de Universiteitsraad met het voorstel instemt) ongeveer met 9 procent, van 4400 naar 4800 euro voor Europese studenten en van 12.500 naar 13.500 euro voor niet-Europese studenten.
Hoe kan dit gebeuren? Was er onvoldoende inzicht in de cijfers?
“Er waren een aantal zaken waar inderdaad weinig zicht op was, bijvoorbeeld de risico’s die verbonden zijn aan het hebben van een eigen gebouw en studentenhuisvesting. In bepaalde overeenkomsten zaten ook onduidelijkheden. Dat is iets wat vaker gebeurt bij ‘startups’: veel afspraken zijn impliciet. We moeten in ieder geval voorkomen dat zo’n situatie ooit weer kan ontstaan. Het is echt een wake-up call.”
Hoe komt het dat EUC zo diep in de min draait?
”We hebben één jaar gehad waarin we minder inschrijvingen hadden. Omdat binnen de EUR je financiering afhangt van een driejaarlijks gemiddelde krijgen we een tijd lang minder geld. Ook hadden we ongewoon veel langdurig zieken. Die moet je doorbetalen en vervangen. Samen met de bezuinigingen door de commissie-Van Rijn op de sociale wetenschappen zijn dat de drie belangrijkste factoren.”
Is er een oorzaak aan te wijzen voor het grote aantal langdurig zieken?
“Dat is moeilijk in algemene zin te zeggen, maar ik denk dat het in een startupfase vaak gebeurt dat medewerkers overvraagd worden terwijl de manier van werken nog niet goed vastligt. Dat legt een extra druk op ze. Het is ongelooflijk hoeveel werk er in de afgelopen tien jaar verzet is. Het hangt ook samen met de nadruk op excellentie. Medewerkers zetten zich op alle mogelijke manieren in voor studenten, ik zag regelmatig e-mails voorbijkomen die ’s nachts waren verzonden. Soms moet je ook durven zeggen: goed is goed genoeg, het hoeft niet altijd nog beter. Daar probeer ik ook zelf het goede voorbeeld in te geven.”
In het plan Boost EUC stelt het managementteam voor om het aantal banen bij het EUC voor 2024 te verminderen met 23 fte. Gaan er mensen ontslagen worden?
“We verwachten dat dat met natuurlijk verloop kan en dat er niemand hoeft te worden ontslagen. Gelukkig hoeft die reductie niet helemaal dit jaar, dan was dit een reorganisatie geworden. Maar we hebben veel jonge docenten en promovendi die veel ambities in onderzoek hebben. Die gaan we helpen om ander werk te vinden. Daarvoor willen we ons netwerk verbeteren en de banden met andere faculteiten aanhalen.”
Het aantal medewerkers moet omlaag terwijl de kwaliteit van het onderwijs naar een nog hoger plan moet. Vraag je dan niet nóg meer van je mensen, waarvan er al zoveel een burn-out hebben?
“Dat is absoluut een grote zorg van mij, zeker na de zware coronatijd die we net gehad hebben. Dit is niet wat ik mijn medewerkers aan wilde doen na Covid-19. Maar ik geloof echt dat we het onderwijsmodel zo kunnen veranderen, dat het beter wordt én minder zwaar voor alle medewerkers. Er zitten onnodige, niet functionerende onderdelen in het programma, die enorm arbeidsintensief zijn. Dan heb je het bijvoorbeeld over het aantal toetsen dat we doen, dat kan omlaag. Studenten kunnen vaker meedenken over hun eigen onderwijs. We hebben bijvoorbeeld budget gekregen om studentassistenten in te huren, zij kunnen docenten bij het ontwerpen van bepaalde onderdelen van het onderwijs ondersteunen. Eigenlijk ligt alles op tafel. Wat ik hartverwarmend vind is dat veel medewerkers aangeven dat ze heel graag willen meedenken hierover. Studenten ook, die zijn heel betrokken.
“Tegelijk wil ik met het EUC op andere manieren geld verdienen of besparen, daar is in het verleden wel wat blijven liggen. We willen meer onderzoeksprojecten gaan doen, hiervoor hebben we het nieuwe platform ECLAS ingericht. We hebben hier bijvoorbeeld prachtige zalen en studieplekken in het midden van de stad, door die vaker te gebruiken kan de universiteit geld besparen. Ook hoeven we niet alles zelf te doen. Het was oorspronkelijk de bedoeling dat het EUC sterk geïntegreerd was met alle faculteiten. Als we meer integreren in de ESSB, kunnen we ook gebruikmaken van hun faciliteiten. Het moet ook medewerkers van andere faculteiten makkelijker gemaakt worden om hier een college te geven.”
Is het fair om het collegegeld te verhogen terwijl er bezuinigd wordt op het onderwijs?
“Zoals Victor Bekkers (decaan van de ESSB, red.) altijd zegt: zo’n begroting bestaat uit communicerende vaten. Als je het collegegeld verlaagt, kun je nog minder bieden, en andersom. Met de verhoging blijven we marktconform, met dit tarief behoren we tot de top drie van Nederlandse university colleges en dat weerspiegelt onze positie op de rankings. Natuurlijk moet je zorgen dat je toegankelijk en inclusief bent, ook voor mensen met een minder gunstige sociaaleconomische achtergrond. Maar dat hangt niet af van de hoogte van het collegegeld, blijkt keer op keer uit onderzoek. Wij hadden bijvoorbeeld jaarlijks tien beurzen voor Rotterdamse studenten, maar die kregen we niet eens uitgedeeld. Daarom zijn dat er nu nog zeven. Ondanks dat we via het EUC Junior-programma elk jaar Rotterdamse scholieren uitnodigen in ons gebouw om kennis te maken.”
Vanuit de medewerkers was er kritiek op het feit dat ze – volgens hun gevoel – laat op de hoogte zijn gebracht van de ontwikkelingen. Is dat terecht?
“Het heeft mij ook allemaal te lang geduurd soms. Het is ook een erg complex proces en je moet binnen de universiteit veel mensen aan tafel krijgen. Ook de actualiteit speelde mee: de coronacrisis en bestuurswisselingen. Als zaken nog niet besloten zijn kan ik ze niet communiceren.”
