Het is survival of the fittest, zegt de 24-jarige student bedrijfseconomie Karman uit Bonaire over zijn verhuizing naar Nederland. “De cultuur is volkomen anders dan die van de Nederlands Caribische eilanden. Hier moet je echt voor jezelf opkomen en alles zelf regelen. Daarnaast heb je te kampen met eenzaamheid. De vooroordelen die iedereen heeft, daar moet je mee zien te leven.”
Het is een voorbeeld uit het woensdag verschenen rapport ‘Kopzorgen van Caribische studenten’ van de Nationale Ombudsman. Jaarlijks beginnen zo’n 1.600 jongeren uit Curaçao, Aruba, Sint Maarten, Saba, Sint Eustatius en Bonaire in het Europese deel van Nederland aan een studie.
In de knel
In de praktijk komen de studenten om verschillende redenen in de knel. Ze hebben vaak geen idee wat hen in Nederland te wachten staat, meldt het rapport. Het gaat dan niet alleen om studeren: ze moeten ook opeens woonruimte vinden en uitzoeken hoe het ov werkt.
Problematisch is dat veel Caribische jongeren hun studie starten met een taalachterstand, stelt de Nationale Ombudsman. Op de universiteit of hogeschool wordt verwacht dat zij het Nederlands op hoog niveau beheersen. Maar dat is niet gemakkelijk wanneer de voertaal thuis Papiaments of Engels is.
En dan zijn er nog allerlei bureaucratische worstelingen. Caribische studenten krijgen op de eilanden geen burgerservicenummer en hebben bij aankomst dus ook geen DigiD om hun zaakjes op orde te krijgen. Daarnaast komen ze niet in aanmerking voor de zorgtoeslag. Wie deze per ongeluk toch aanvraagt, moet later veel geld terugbetalen.
Vooroordelen
Belangrijker misschien is dat Caribisch Nederlandse studenten niet altijd met open armen ontvangen worden door hun ‘blondharige, blauwogige’ klasgenoten. Die zouden vaak vooroordelen hebben en nogal bot en direct uit de hoek komen.
Dit alles kan ertoe leiden dat deze studenten zichzelf als tweederangsburger zien, waarschuwt het rapport. Ze hebben vaker last van psychische problemen, lopen studievertraging op of vallen zelfs uit.
Actie
Het kabinet moet daarom nú in actie komen, schrijft de Nationale Ombudsman aan minister Van Engelshoven. Hij bepleit onder meer betere voorlichting en psychologische begeleiding, en voor toegang tot de Nederlandse basisverzekering en de zorgtoeslag. Ook zou er een beter systeem moeten komen voor het afbetalen van de studieschuld.
De onderzoekers enquêteerden 624 Caribisch Nederlandse studenten, hielden diepte-interviews en rondetafelgesprekken en staken hun licht op bij meer dan vijftien organisaties, waaronder het ministerie van OCW, studiefinancier DUO, studentenhuisvesters en partijen die studenten uit het Caribisch gebied begeleiden.
