De Pijp en het Rotterdamse studentenleven blijven verbonden, wat er ook gebeurt

“Je ziet het misschien niet, maar we hebben echt veel gedaan.” Inderdaad, wie nog nooit in De Pijp is geweest, zou kunnen denken dat eigenaar Jilles van Werkhoven (50) en zijn voorgangers de afgelopen veertig jaar niets aan de inrichting hebben veranderd. En, geeft Van Werkhoven lachend toe, ook de meeste vaste gasten zagen niet direct dat er tijdens de eerste lockdown hard is gepoetst, afgestoft en geverfd. “Onze grootste opknapbeurt in tijden. We zijn elf weken dicht geweest, dus we hebben alles aan kunnen pakken. Daarna zijn we met veel goede moed weer begonnen. Maar ja, dat is nu ook afgelopen.”

De uitspraken van premier Mark Rutte tijdens de laatste coronapersconferentie kwamen ook in het oudste restaurant van Rotterdam keihard aan. “Dit is een winterzaak. Uiteraard komen mensen hier voor het eten, maar ook voor de ervaring en de sfeer binnen. Onze goede maanden kwamen er nu aan.” En die goede tijd was ook hard nodig, want de zomer viel tegen, zegt Van Werkhoven eerlijk. “Het was heel wisselend. Een vrijdagavond niets en dan de zaterdag ineens volle bak. Nou ja, 24 van de 65 couverts vanwege de anderhalve meter. Dat is lastig, want de kosten blijven doorlopen.”

Van Werkhoven zit in die periode vooral in zijn maag met de groepen. Van bedrijven tot studentenhuizen, gezelschappen weten het restaurant namelijk van oudsher goed te vinden. “Vooral bij de studenten hebben we dat meer gestuurd dan ooit. We vragen altijd wat voor groep er komt eten, maar nu zijn we heel alert geweest. De meeste studenten houden zich prima aan de regels, maar je hoort ook de verhalen van de studenten bij wie het misgaat. En wij moeten dan zeker onze verantwoordelijkheid nemen. Dus ja, op een gegeven moment hebben we hele studentenhuizen, ook toen het nog wel mocht qua groepsgrootte, niet meer toegelaten.”

Met pijn in het hart, want wie De Pijp zegt, zegt studenten en het Rotterdamse studentenleven. Al sinds de oprichting 122 jaar geleden weten studenten het restaurant goed te vinden en is de informele link met de universiteit aanwezig. Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt die band alleen maar hechter, nadat de originele ‘Pijp’ is verwoest tijdens het bombardement op Rotterdam.

“In 1898 begon De Pijp aan de Geldersekade, naast het Witte Huis. Niet alleen als restaurant, maar ook als bottelaar voor Heineken, daar komt de naam Bierhandel De Pijp vandaan. Na het bombardement moest de toenmalige eigenaar op zoek naar een nieuwe locatie. De Duitsers namen tijdens de oorlog alle fietsen in beslag. Deze locatie in de Gaffelstraat in het centrum van Rotterdam was een oude fietsenstalling en die werd dus niet meer gebruikt. De Pijp is toen hiernaartoe verplaatst en nooit meer weggegaan.”

In de oorlogsjaren ontstaat ook de sterke band tussen het restaurant en het Rotterdamsch Studenten Corps. Na een kritisch stuk in het sociëteitsblad sluiten de Duitsers de sociëteit. De Pijp wordt het tijdelijke, geheime hoofdkwartier van de studenten. “Het was hier veilig. Duitsers kwamen er bijna niet, omdat hier nauwelijks vrouwen kwamen. En als ze toevallig toch hier aten, strooide de kok zo veel zand door de mosselen, dat ze niet meer terugkwamen.”

Tachtig jaar later zijn de banden met RSC/RVSV nog altijd heel sterk. Ontgroeningen eindigen vaak met een biertje in De Pijp en de bediening bestaat voor een groot deel uit studenten. Ook Van Werkhoven zet zijn eerste stappen in De Pijp als lid van het corps. “Ik heb hier zelf nooit gewerkt, maar wel mijn eerste Rotterdamse biertje gedronken. Gedurende de jaren ben ik hier altijd terug blijven komen en toen de zaak in 2012 te koop stond, heb ik mijn kans gegrepen.”

Maar ondanks de relatie met het corps, heeft Van Werkhoven het liever over een ‘sterke link met heel het Rotterdamse studentenleven’. “Wij worden vaak gezien als een corpsballenzaak. Dat misschien ook wel zo, maar het is veel breder dan dat. De Pijp heeft bijvoorbeeld ook een hele goede band met de economische faculteit. Wij nodigen het bestuur van EFR nog elk jaar uit voor een kennismakingslunch. En ook andere verenigingen weten ons goed te vinden. En dat vinden wij juist mooi, dat die link heel breed is.”

Net als de rest voor de Rotterdamse studenten, worden de komende weken voor De Pijp onzeker vanwege de coronamaatregelen. Enige afleiding is voor Van Werkhoven, net als voor de gemiddelde student, dan van harte welkom. “Oorspronkelijk zouden wij met het 125-jarig bestaan ons derde boek uitbrengen, maar daar hebben we nu deze zomer al hard aan gewerkt.” Hij ging als een ander mens De Pijp uit heet het boek vol verhalen en anekdotes van stamgasten, waaronder dus ook studenten. “We hebben heel veel mensen benaderd om een pagina in het boek te kopen. Uiteindelijk zijn het tweehonderd pagina’s met niet alleen herinneringen, maar bijvoorbeeld ook gedichten en foto’s. Half november brengen we het boek uit.”

Het is niet alleen afleiding in deze moeilijke tijd, maar ook een broodnodig financieel duwtje in de rug. Maar het boek alleen is niet genoeg. “We kunnen niet nog eens stil blijven zitten en niets blijven doen.” Daarom opent De Pijp tegen alle tradities in een tijdelijke afhaal- en bezorgservice. “Niets voor ons eigenlijk, we kunnen geeneens vragen of het heeft gesmaakt. Normaal gesproken is dit veel te modern. We hebben bijvoorbeeld ook geen reserveringssysteem, mensen moeten altijd gewoon bellen voor een plekje. Maar nu moeten we wel. En we weten dat ons eten goed is, dus hopelijk slaat het aan.”

Zo hoopt Van Werkhoven deze tweede lockdown ook door te komen om snel weer zijn vaste gasten te kunnen verwelkomen. Het restaurant is in ieder geval ‘corona-proof’, met bijvoorbeeld een scherm rond de open keuken om de afstand tussen de gasten en de koks te bewaren. Ondanks die aanpassingen en vernieuwingen, hoeven gasten niet bang te zijn dat er aan de sfeer iets verandert. “De Pijp blijft De Pijp, wat er ook gebeurt.”