Moeten laptops tijdens colleges worden verboden?

Dinsdagochtend elf uur. Etienne Augé begint zijn hoorcollege voor een volle zaal studenten. Het is een hoorcollege als alle andere, op één detail na: geen enkele student heeft een laptop voor zijn neus.

De laptop is niet meer weg te denken uit de collegezaal en heeft voor veel studenten het notitieblok volledig vervangen. Maar in de lessen die door Augé worden gegeven, is de laptop een verboden voorwerp.

“Niet alleen studenten, iedereen komt in de verleiding om af en toe op zijn smartphone of laptop te kijken,” aldus Augé. “Ik bedacht me dat ik deze verleiding eenvoudig kon wegnemen en de aandacht kon terugkrijgen door die apparaten weg te doen. Als er studenten zijn die dat overdreven streng vinden, dan hoeven ze niet naar de hoorcolleges te komen. Ik heb niks tegen Facebook, maar er is een tijd voor Facebook en er is een tijd voor studeren.”

Augé heeft smartphones en laptops vier jaar geleden uit zijn lessen verbannen en beweert dat het zijn studenten ten goede is gekomen. Het nieuwste onderzoek levert bewijs voor zijn visie en suggereert dat studenten die aantekeningen maken op een laptop gemiddeld 0,27 en 0,38 punten lager scoren (op een schaal van 1-4) dan studenten die dat op papier doen.

“Je kunt zeggen dat laptops veel dingen stimuleren, maar niet goed studiegedrag,” zegt Chris Aalberts, onderzoeker en docent politieke communicatie. “Denk aan Facebook, e-mail, enzovoort. Die dingen worden belangrijker dan aantekeningen maken. Het probleem is dat bijna iedereen al een erg korte concentratieboog heeft en laptops maken het er niet echt beter op.”

De ontelbare afleidingen die op studenten wachten op de andere tabbladen van hun computerscherm, spelen zeker een rol in het verslappen van hun aandacht. Maar dit verklaart niet volledig waarom het maken van aantekeningen op een laptop een negatief effect op de cijfers heeft.

Het probleem zit hem in de uitgebreide functionaliteit van de laptop, die studenten in staat stelt met de snelheid van een stenograaf de docent te transcriberen. Onderzoekers hebben vastgesteld dat het door deze supersnelle manier van aantekeningen maken moeilijker wordt om informatie op te nemen.

Anderzijds verhindert de traagheid van het maken van aantekeningen op papier studenten om het hele hoorcollege woord voor woord op te schrijven. Ze worden dan selectiever in wat ze opschrijven en dat zorgt ervoor dat de hersenen de belangrijkste informatie er beter uit kunnen halen.

“Ik maak aantekeningen met pen en papier en ik merk dat ik dan veel beter kan opletten,” zegt Emina Mulagic, student Media en Communicatie die de hoorcolleges van Augé bijwoont. “Als ik docent was, zou ik willen dat mijn studenten dat ook deden. Ik denk dat ik als docent het gevoel zou hebben tegen een muur te praten als iedereen op zijn computer zit te kijken.”

Maar niet iedereen is het met Mulagic eens.

“Als ik mijn laptop niet mocht gebruiken in de klas, zou ik het gevoel hebben dat mijn rechten worden geschonden,” zei Irmak Akal, masterstudent huisvesting en stedelijke ontwikkeling. “Ik doe alles op mijn laptop, ook aantekeningen maken.”

Hoewel het onderzoek overtuigend genoeg zou zijn om laptops in alle collegezalen te verbieden, lijkt het erop dat de technologie te diep is geworteld in de gewoonten van studenten om terug te keren naar de traditionele manier van aantekeningen maken. Bovendien kan de noodzaak van het gebruik van een laptop van college tot college erg verschillen.

“Het is aan de docenten en faculteiten zelf om te bepalen hoe ze met laptops in de collegezalen omgaan”, vindt Huib Pols, rector magnificus van de Erasmus Universiteit. “Er is geen officieel beleid voor deze kwestie. Het belangrijkste is dat studenten goed opnemen wat er wordt gezegd en of ze dat nou doen door aantekeningen op papier te maken of met een laptop, is aan de studenten zelf.”

Augé, de docent die laptops als eerste in de ban deed, is het wat dat betreft eens met de rector. “Ik probeer geen revolutie te beginnen. Ik doe gewoon wat het beste is voor mijn studenten.”