“Het is eigenlijk een soort marteling”, zegt Jia Li.
Het woord ‘marteling’ wordt meestal niet in één adem met ‘mindfulness-meditatie’ genoemd, maar de twee termen sluiten elkaar niet uit. Mindfulness gaat immers over je van moment tot moment bewust zijn van je lichamelijke belevingen, gevoelens en gedachten. En soms kunnen je gedachten nogal duister zijn.
Jia Li, student Strategic Management, worstelde met perioden van neerslachtigheid en stress en was op zoek naar een manier om daarmee om te gaan. Ze herkende zichzelf in het onvermogen om te gaan met haar duistere gevoelens en maakte eerder gebruik van meer negatieve copingmechanismen, zoals stresseten of afleiding via social media. Nadat ze ontdekte dat Erasmus Universiteit een cursus mindfulness-meditatie in het Engels ging aanbieden, besloot Li zich in te schrijven.
Bewustzijn is de sleutel
Tijdens een doorsnee-sessie mindfulness laat studentpsycholoog Sachlan Apil zijn lesgroep van twaalf studenten langzaam kennismaken met de meditatie door ze te vragen verschillende gedachten die naar boven komen te herkennen en hun aandacht daarna weer te leggen op hun ademhaling. Dit proces wordt steeds weer herhaald om de studenten bewust te maken van hoe je gedachten kunnen afdwalen. Zodra je dit weet, lukt het je beter om je op één probleem te richten.
“Ik hoopte dat ik, zeg maar, mijn innerlijke rust kon vinden via mindfulness”, zegt Li. “Maar later ontdekte ik dat het helemaal niet gaat om je innerlijke rust vinden of om jezelf kalmeren. Het gaat meer om bewustwording en begrijpen waarom je je voelt zoals je je voelt.”
“Het doel van mindfulness is niet om van moeilijke emoties en gevoelens af te komen, maar juist om je op een andere manier naar die emoties te laten kijken”, vertelt Apil aan EM. “Studenten vertellen me dat ze zich niet depressief of angstig willen voelen, maar die emoties zijn heel belangrijk, omdat ze ons een heleboel vertellen over hoe we tegen onze wereld aankijken. Met mindfulness kun je deze emoties van een andere kant benaderen, zodat je er niet mee hoeft te worstelen.”
Verbinding tussen lichaam en geest

Gekruiste benen, handen op de knieën met de palmen naar boven gericht. Deze zittende houding wordt meestal aan mindfulness gekoppeld, maar dit is niet de enige houding waarin je mindfulness kunt beoefenen. Voor een van Li’s favoriete oefeningen, de bodyscan, moet ze op de grond gaan liggen en haar aandacht op een bepaald deel van haar lichaam richten, zoals haar linker grote teen. Ze verplaatst haar aandacht daarna naar haar schenen, daarna naar haar knieën en vervolgens omhoog door haar hele lichaam, waarbij ze haar geest verbindt met het gevoel in haar lichaam.
“Door de bodyscan te doen, krijg ik het idee dat ik de automatische piloot uitzet”, zegt Li. “Ik voel me daarna ontspannen. Ik kan helder nadenken over alles wat ik doe.”
Aandacht voor negativiteit
Oefeningen als de bodyscan hebben Li geluk bezorgd, maar andere zorgden juist voor heftige angst. Tijdens een van de meer gevorderde oefeningen die in het laatste gedeelte van de cursus werden gedaan, liet Apil zijn leerlingen sterk concentreren op hun huidige gedachten en gevoelens, ongeacht of dit vrolijke of pijnlijke gedachten en gevoelens waren. Voor Li waren dat de pijnlijke. Ze legde uit dat zulke oefeningen echt niet makkelijk zijn, wat waarschijnlijk de reden was waarom de helft van de studenten vóór de achtste en laatste sessie van de cursus stopte.
“Het is eigenlijk een soort marteling”, omschrijft Li de oefening. “Iedereen in de ruimte kon voelen hoe boos ik was. Normaal zou ik negatieve gedachten ontwijken en me op iets anders richten. Nu probeer ik mijn grootste angsten onder ogen te komen en te leren hoe ik ze kan omarmen en accepteren.”
Het heden
Een onderdeel van mindfulness is je bewust worden van zelf veroorzaakte stress. Wij mensen besteden het grootste gedeelte van onze dag aan het vinden van oplossingen voor verschillende problemen. En volgens Apil zijn we daar zo goed in dat we ons probleemoplossend vermogen toepassen op dingen die in de toekomst of in het verleden liggen en die we niet kunnen veranderen, waardoor je onnodig gestrest raakt.
Met mindfulness leer je hoe je je probleemoplossend vermogen kan inzetten in het heden.
“Soms voel ik me gestrest of een beetje verdrietig zonder dat ik weet waarom”, zegt Li. “Dankzij mindfulness heb ik geleerd om me te richten op de onderliggende gedachten om erachter te komen wat me dwarszit. Ik ben rationeler en objectiever naar mijn gevoelens gaan kijken en dat helpt me enorm.”
De cursus mindfulness van Erasmus is in april geëindigd, maar Li maakt er in haar dagelijks leven nog steeds gebruik van. Studenten die er meer over willen leren, moeten SIN-online in de gaten houden voor de volgende ronde mindfulness.
Oh jee, hier gaan we weer. In de huidige maatschappij draait het dus echt alleen maar om het individualisme. Hierdoor krijgen we van die onzekere pretentieuze ‘millennials’ of hoe we onze generatie ook maar mogen noemen. Alles wat we doen is gericht op onszelf presenteren in onze beste daglicht of juist niet. Op ons eigen genot, of juist niet.
Kijk eens op social media (liever niet). Wat zie je daar? Kijk eens verder naar de betekenis van al die prachtige reis verhalen of perfecte selfies. Het enige wat we doen is bezig zijn met onszelf, waarvan dit artikel een mooi voorbeeld is.
Naar mijn mening is dit hartstikke ongezond. In plaats van dat we ons storten op onze imperfecties, is het wellicht beter om te kijken naar hoe menselijk deze wel niet zijn. Een keer te laat komen of een tentamen falen kan iedereen overkomen en maakt je geen mislukkeling. Op de universiteit studeren is onwijs knap, of je dat nou met zessen of achten afmaakt. Ik denk dat de mensheid zich meer moet gaan focussen op simpelweg, de mensheid!
(NB. Dit is mijn mening en visie, dit is niet als belediging of tegenwerking van uw mening bedoeld.)
Hi Sofija,
meditatie (of “mindfulness” zoals het hier genoemd wordt (en wat als sexier en meer wetenschappelijk zou klinken, wat ik onzin vind)) is eigenlijk er juist op gericht dat je je imperfecties aanvaardt en dat je er mag zijn zoals je bent, door je emoties juist niet te onderdrukken, door juist geen afleiding te zoeken maar stil te zijn en emoties juist diep te voelen, wat een “marteling” ervaren kan worden. Door jezelf beter te leren kennen en je emoties te aanvaarden ontwikkel je ook een diepere empathie jegens jezelf en ook voor anderen omdat je hun pijn of emoties beter gaat leren begrijpen. Daarom vind ik meditatie juist heel gezond en super belangrijk zeker in deze tijden van intolerantie.
Meditatie kan inderdaad zelf ook een coping-strategie worden als je gaat mediteren en je (onbewust) eigenlijk de hele tijd focust op het weghalen van negatieve emoties en die pijn die erbij komt. Dat is een beetje de paradox van meditatie: het helpt negatieve emoties weg te laten zinken als je de aanwezigheid van die negatieve emoties ook echt aanvaardt (en dus niet per se weg wenst). Dat maakt het enerzijds ook weer heel uitdagend en ook diep.
Nu, die typische “millenials” waar je het over had lijken in mijn ogen eerder die mensen die al vroeg zijn afgehaakt omdat ze erachter kwamen dat het niet die “instant fix” en “gratification” gaf die zoveel mensen tegenwoordig zoeken, en omdat het al snel heel moeilijk blijkt te zijn. Daarom heb ik ook bewondering voor het meisje van dit artikel om er mee verder door te gaan.
Veel mensen hebben vooroordelen of onbegrip over meditatie, vaak ook omdat ze het niet kennen en het een zweverig stigma heeft (terwijl het juist leert in je lichaam te zijn, en down-to-earth dus te worden). Meditatie is ook niet iets wat je op een moment opeens kan. Je kan je hele leven er mee bezig zijn en telkens er steeds dieper en dieper in gaan, en nieuwe dingen ontdekken.
Ik daag je daarom uit het ook eens echt uit te proberen voordat je er echt over gaat oordelen.
Groeten,
Caspar
Vipassana of inzichtmeditatie is een traditioneel boeddhistsche vorm van meditatie waarin je met behulp van ‘Mindfulness’ of ‘awareness’ je onheilzame gedachten juist probeert te herkennen en te veranderen in ‘heilzame’ gedachten. Hierin is het dus juist niet een vorm van accepteren van elke gedachte die er in je opkomt, want anders verandert er niets ten goede in je bewustzijn. Mindfulness is dus niet hetzelfde als meditatie. Mindfulness is een middel om tijdens de meditatie het ‘object van aandacht’ te herkennen, erkennen en waar nodig te veranderen. Het einddoel is ‘ontwaking’ dus en niet een soort extatische toestand van hypnotische trance waarbij je glimlachend geniet van het moment….
Reageren niet meer mogelijk.