Dankzij het Rotterdam Arts & Science Lab is het sinds dit collegejaar mogelijk een academische studie te combineren met een kunst- of muziekopleiding. Een unicum in Nederland. Maar waarom bieden de EUR, Codarts en de Willem de Kooning Academie deze ‘double degree’ eigenlijk aan? Volgens initiator Liesbeth Noordergraaf-Eelens moeten studenten van de toekomst meer en meer tweebenig zijn.
Het is de afgelopen jaren steeds moeilijker geworden om twee studies te volgen. Waar je tien jaar geleden nog probleemloos een paar jaar langer over je studie kon doen om een extra bachelor of master te volgen, maken maatregelen als het leenstelsel, de harde knip en hogere tarieven voor een tweede studie dit nu praktisch onmogelijk. Ondertussen zijn universiteiten zelf meer opties aan gaan bieden om twee studies te combineren. Denk aan het mr.drs.-programma dat een economie- en rechtenopleiding combineert (vier diploma’s in zes jaar!) of aan de Double Degree van Wijsbegeerte, waardoor je met een jaar extra ook een filosofiediploma kunt behalen.
Wordt nominaal nog normaler? Blaast probleemgestuurd onderwijs zichzelf op? En hoe worden studenten beter voorbereid op de veranderende arbeidsmarkt? Zes experts vertellen hoe het hoger onderwijs er de komende tien jaar uit gaat zien. Lees de andere voorspellingen volgende week op onze website of in EM #5.
Dansende wetenschappers
Nieuwste programma binnen deze trend, en uniek in Nederland, is het Rotterdam Arts & Science Lab (RASL), dat studenten een academische studie en een kunst- of muziekopleiding tegelijkertijd laat volgen. Volgens Liesbeth Noordegraaf-Eelens, een van de initiatiefnemers van RASL en programmaleider bij het Erasmus University College, is verbreding een belangrijk doel van deze programma’s. Het is meer dan: één academische opleiding is waardevol, dus een tweede zal dat ook wel zijn. “We proberen twee disciplines die heel anders denken samen te brengen.”
De academicus van de toekomst
Noordegraaf-Eelens werkt momenteel aan een onderzoeksvoorstel over hoe de academicus van de toekomst eruitziet. Ze verwacht dat die verbreding een belangrijke rol speelt. “Een academicus van de toekomst beheerst ook andere disciplines of overstijgt disciplines, kan bijvoorbeeld met een filosofische of juridische bril naar een economisch probleem kijken en kan zich verhouden tot de maatschappij. Dergelijke tweebenigheid is goed voor verbindend leiderschap. Volgens mij gaan alle succesvolle academische opleidingen deze kant op.”
'Universiteiten zijn behoorlijk conservatief'
“Mijn zorg is wel dat universiteiten zó onderzoeksgedreven zijn, dat er vooral ruimte is voor de status quo van het onderwijs”, zegt Noordegraaf-Eelens. Dat zou verdere verbreding van onderwijsprogramma’s in de weg kunnen staan. “Als je de curricula van de afgelopen decennia vergelijkt, verandert er maar weinig aan de inhoud en de onderwijskundige principes. Universiteiten zijn behoorlijk conservatief. Dat kunnen we als EUR beter.”
Eveline van der Duim (18) combineert Grafisch Design met de International Bachelor of Arts and Culture Studies (IBACS)
“De deadlines van de universiteit liggen verder weg dan die van de Willem de Kooning Academie, dus dan schiet de uni er soms bij in. Ik had het makkelijker voorzien, de combinatie van de twee opleidingen. Mijn dagen zitten helemaal vol. Twee dagen volg ik colleges op de universiteit, de andere dagen breng ik door op de Willem de Kooning. Ik heb wel genoeg tijd over voor vrienden en familie, hoor. En komend blok is het minder druk
“Een grafische opleiding is natuurlijk erg praktijkgericht, dus het komt voor dat ik na college doorfiets naar de Willem de Kooning om weer verder te werken aan een van de opdrachten. De lange uren die ik hierdoor maak, vallen me soms zwaar. Aan de andere kant vind ik het wel echt leuk, dus heb ik het ervoor over.
“Ik heb altijd getwijfeld tussen een universitaire- en een kunstopleiding. De kunstacademie stond wel op nummer 1. Voor mijn gevoel staat het me beter, leren hoe je als kunstenaar je omgeving kunt gebruiken. Met de komst van RASL hoefde ik niet te kiezen, echt ideaal. Want ik wilde graag de diepgang en de theorie die de universiteit me kan bieden, maar ook de kans om mijzelf te ontplooien als kunstenaar.
“Je begint natuurlijk bij beide studies vrij algemeen. Hierdoor heb ik nog niet echt de twee inhoudelijk kunnen combineren. Dat hoop ik later wel te kunnen doen. Dat ik onderzoek naar maatschappelijke problemen kan integreren in mijn kunst. Dat zou echt de droom zijn.”
Lucas Vermeer (18) studeert aan het Erasmus University College en doet Toetsen bij Codarts
“Twee studies tegelijk gaat erg goed. Aan het begin was het lastig: beide studies waren nieuw, en er verandert al zo veel na de middelbare school. Ik kreeg veel voor mijn kiezen. Maar nu loopt het eigenlijk best wel lekker.
“Beide studies zijn goed op elkaar afgestemd en sommige vakken kan ik voor beide studies laten gelden. De tentamens zijn goed verdeeld over het jaar, dus dat is qua planning ook wel fijn.
“Ik wilde altijd graag muziek maken en daar groot in worden, maar ik durfde dat niet aan, want het is moeilijk om daar geld in te verdienen. Dus toen koos ik voor het op een na beste voor mij: het Erasmus University College (EUC). Die mailden mij vervolgens dat het mogelijk was om naast het EUC aan Codarts lessen te volgen. Dat was voor mij een uitkomst.
“Het liefst zou ik in de muziek groot willen worden: met een bandje de wereld over touren en liedjes schrijven. Ik probeer nu wat geld te verdienen met het begeleiden van zangkoren, maar het is nog best lastig om geld te verdienen in de muziek, dus ik ben blij dat ik het EUC als back-up heb.”
Jet Keijzer (20) combineert zang (richting pop) op het conservatorium met IBACS
“De combinatie gaat goed. Ik mag vijf jaar doen over de twee studies. Op de universiteit mag ik mijn propedeuse in twee jaar doen; daarvoor volg ik maar één vak per periode. Op het conservatorium doe ik ongeveer tachtig procent van de vakken.
“Af en toe is het wel pittig, ik heb nu bijvoorbeeld twee weken tentamens op het conservatorium, daarna een week tentamens op de universiteit. Maandag moest ik zingen en optreden, woensdag een theorie-examen en donderdag piano.
“Toen ik auditeerde voor het conservatorium dacht ik in eerste instantie dat ik niet aangenomen was, dus schreef ik me maar in voor cultuurwetenschappen. Uiteindelijk bleek dat ik toch aangenomen was en stond ik voor twee studies ingeschreven. Op die manier kwam ik bij RASL terecht.
“Ik hoef niet per se de professionele muziekwereld in, maar ik vind het wel leerzaam om deze opleiding te doen naast IBACS. En het is een leuke omgeving, waarin ik goede contacten opdoe. Ik wil later denk ik toch iets met mijn hersens gaan doen. De muziekwereld is namelijk een harde en moeilijke wereld als je echt wilt doorbreken.”
Gabija Bubnyte (18) doet Grafisch Design en studeert aan het EUC
“Ik heb voor het eerst over grafisch design gelezen in een interview in een tienerblad. Er werd een studente grafisch design geïnterviewd. Van het interview zelf herinner ik me niet zoveel. Ik weet alleen dat ik vanaf dat moment grafisch designer wilde worden.
“De afgelopen jaren heb ik in Luxemburg gewoond. Toen ik informatie zocht over kunstacademies waar je grafisch design kunt studeren, stuitte ik op de Willem de Kooning Academie. Alle goede opleidingen op het gebied van grafisch design vind je in Nederland, dus de keuze was snel gemaakt. Ik houd van het land, de sfeer, én dat er overal fietsen zijn.
“Ik was al toegelaten tot de Willem de Kooning Academie toen ik een brief kreeg met informatie over het combineren van grafisch design en het EUC. Ik ben er gewoon voor gegaan. Ik heb er niet eens echt over na hoeven denken, dit was precies wat ik zocht.
“Het sociale aspect van beide studies spreekt me heel erg aan. Op de open dag van de Willem de Kooning presenteerde een studente een game die ze tijdens haar studie had ontworpen. De game moest voorkomen dat kinderen zich bij bendes zouden aansluiten. Dat is precies wat ik wil doen, de kennis van EUC en Willem de Kooning gebruiken om een sociale designer te worden. Op deze manier kan ik met mijn kunst een belangrijke bijdrage leveren aan de samenleving.”
