Met alle Turkse vetes die de laatste tijd in Rotterdam worden uitgevochten, was er reden om aan te nemen dat de lezing ‘Understanding Today’s Turkey’ in het Erasmus Paviljoen vooral zou gaan over de spanningen tussen aanhangers van president Erdogan en zijn aartsrivaal Gülen.
Niets bleek minder waar: Lily Sprangers, directeur van het Turkije Instituut, sprak woensdagavond 21 september vooral over de gespannen relatie tussen Turkije en Europa.
Weinigen zullen momenteel beweren dat Turkije te streng wordt behandeld door Europa, maar Lily Sprangers durfde het tijdens haar introductie aan. “Je moet Turkije niet door een Europese bril bekijken, zoals we tegenwoordig vaak doen. Dat is veel te streng, want aan onze standaarden voldoen ze bij lange na niet.” Een duidelijk punt, maar is het niet Turkije zelf dat, met zijn vurige wens om EU-lid te worden, vraagt om een blik met een Europese bril? Voordat het kon worden ingebracht, ruimde Sprangers dat tegenargument meteen glashelder uit de weg: “Turkije hoort helemaal niet in de Europese Unie.”
Gespannen voet
Een gewaagde uitspraak, die vroeg om toelichting. Om trouw te blijven aan haar achtergrond als historicus, greep Sprangers in haar verhaal voortdurend terug op de geschiedenis van het land dat de brug vormt tussen Europa en Azië.
Na uitleg over het Ottomaanse Rijk, Atatürk, de NAVO, het politieke systeem en de vele staatsgrepen, kwam Sprangers met een heldere boodschap: hoewel Turkije al eeuwen tegen Europa aanschurkt, blijft het land op gespannen voet staan met ons continent.
Totaal verschillende gedachten
“Kijk alleen maar naar de vluchtelingencrisis, de kritiek op het beleid in Ankara en het gebrek aan Europese steun tijdens de recente militaire coup; beide partijen hebben totaal andere verwachtingen van elkaar.”
‘Turken zijn blij met de grote afstand tot de regering in Ankara en hoeven niet zo nodig verandering. Zolang er maar voor ze gezorgd wordt’
Volgens Sprangers denken de EU en Turkije, behalve over de verhouding tussen kerk en staat en de naleving van de mensenrechten, totaal verschillend over politiek. “In Europa zijn burgers actief betrokken bij de politieke beslissingen die er genomen worden. Iedereen mengt zich in de discussie, waarbij onvrede duidelijk geuit wordt. Turken zien dat totaal anders: ze zijn blij met de grote afstand tot de regering in Ankara en hoeven niet zo nodig verandering. Zolang er maar voor ze gezorgd wordt”
Met deze grote verschillen, in de ogen van Sprangers een bewijs voor de stelling dat Turkije vanwege het niet doormaken van de Verlichting niet bij Europa past, sloot de onderzoekster haar betoog af.
Tijdens het discussiekwartiertje betichtte een Turkse toeschouwer haar nog van overdreven pessimisme, maar die aanval wist ze eenvoudig te weerleggen. Daarmee ontstond er, in tegenstelling tot wat velen vooraf verwachtten, geen debat waar de vonken vanaf spatten.
