Kamerleden zochten donderdag verwoed naar meerderheden voor hun plannen om het bestuur van hogescholen en universiteiten te verbeteren. Coalitiepartners PvdA en VVD vonden elkaar af en toe, maar zijn het op veel punten oneens. Vergaande democratisering van het hoger onderwijs zit er waarschijnlijk niet in.
“Het wordt een spannende stemming”, concludeerde SP-Kamerlid Jasper van Dijk donderdag na uren debatteren. En daar heeft hij gelijk in. De Tweede Kamer heeft tientallen amendementen ingediend op de Wet Versterking Bestuurskracht, een nieuwe wet die het bestuur van onderwijsinstellingen moet verbeteren. De breuklijn tussen hen die meer inspraak willen en hen die het wel even goed genoeg vinden, loopt dwars door de Kamer.
Medezeggenschapsverslaving
Aan de ene kant staat coalitiepartij VVD, die andere fracties beschuldigt van ‘medezeggenschapsverslaving’: studenten hoeven niet over alles mee te beslissen. Ook CDA en PVV zien niets in meer inspraak van studenten en docenten.
“De onderwijssector heeft niet te kampen met een gebrek aan medezeggenschap”, zei PVV-Kamerlid Harm Beertema. “De onderwijssector heeft een gebrek aan moraliteit en aan bescheiden, dienstbare bestuurders en vooral een gebrek aan moedige medezeggenschapsraden, die durven bijten in plaats van alleen maar blaffen.”
Studenten en docenten laten meebeslissen
Aan de andere kant staan D66, GroenLinks en SP. Die laatste partij wil niet alleen meer rechten voor de medezeggenschapsraden maar pleit voor een heel andere manier van besturen: Kamerlid Jasper van Dijk ziet een ‘democratische universiteit’ voor zich, waar alle studenten en docenten mogen meebeslissen.
Coalitiepartij PvdA verbindt de beide kampen en zoekt naar meerderheden. Kamerlid Mohammed Mohandis wil de medezeggenschap best wat meer rechten geven, maar kan zich niet vinden in de verregaande voorstellen van de SP.
Draagvlak voor de top
Maar de Tweede Kamer is een ratjetoe: nu PvdA en VVD het niet eens zijn, is steun voor een voorstel moeilijk te vinden. De ChristenUnie speelt straks een cruciale rol. Complicerende factor voor alle nieuwsgierige Kamerleden die willen weten wat hun ChristenUnie-collega gaat doen: Eppo Bruins sprak voor de eerste keer in de Tweede Kamer en mocht daarom niet onderbroken worden.
Maar zijn maidenspeech lichtte wel een tipje van de sluier op. “De oplossing ligt niet in de gedachte dat we studenten moeten laten meebesturen”, aldus Bruins. “Wat dat betreft gaan de voorstellen van sommige collega’s veel te ver. De rollen moeten namelijk helder zijn.”
De partij wil het personeel wel meer macht geven, bijvoorbeeld door hun het recht te geven de benoeming van bestuurders tegen te houden. “Zodat de top van de instelling draagvlak heeft bij de professionals op de werkvloer,” aldus Bruins.
Versterking opleidingscommissies
Van de tientallen amendementen hebben sommige al een duidelijke meerderheid. Zo krijgen opleidingscommissies waarschijnlijk meer te vertellen met bijvoorbeeld instemmingsrecht op onderwijs- en examenreglementen en hoeven fulltime studentbestuurders straks geen collegegeld te betalen. Ook hoeven toezichthouders in het onderwijs waarschijnlijk niet meteen vermoedens van wantoestanden te melden.
Voor al die andere voorstellen zullen Kamerleden op zoek moeten naar steun. Eerst zal onderwijsminister Jet Bussemaker schriftelijk reageren op alle amendementen, daarna wordt het debat hervat en komt de minister aan het woord. Wanneer dat gebeurt, is nog niet bekend.
