Behalve politici en het publiek worden ook beleidsmakers beïnvloed door beelden. Bestuurskundigen Victor Bekkers en Rebecca Moody onderzochten dit voor hun boek Visual Culture and Public Policy: towards a visual policy?. Ze bekeken aan de hand van negen casussen de rol die video’s, visualisaties, foto’s en posters spelen in het beleidsproces.
Een van die casussen is de reconstructie na de strandrellen bij Hoek van Holland, waarbij een dode en zes gewonden vielen door politiekogels. Net na de rellen op het strandfeest in de zomer van 2009 wisten beleidsmakers niet zo goed wat ze met de situatie aan moesten. De publieke opinie was sterk verdeeld. Vooral de schuldvraag speelde een belangrijke rol: heeft de politie het laten escaleren en zijn daardoor slachtoffers gevallen?
Chaos op het strand
De reconstructie van de strandrellen was een verzameling van beelden. “Er zijn niet alleen beelden gebruikt van Veronica, maar ook de opnames van de bodycams van agenten, en YouTubefilmpjes en foto’s die door bezoekers van het festival zijn gemaakt”, vertelt Victor Bekkers, hoogleraar Bestuurskunde. “Daardoor ontstond er een heel evenwichtig beeld van de chaos die op het strand was ontstaan.” Universitair docent Rebecca Moody vult aan: “Die evenwichtigheid maakte de reconstructie geloofwaardig. Daarnaast werd het ook controleerbaar voor de kijker, omdat veel van de beelden gewoon terug te vinden waren op YouTube.”
Aangescherpt beleid
De publieke opinie sloeg sterk om na het verschijnen van de reconstructie, vertelt Moody. “Binnen twee uur zag je op verschillende fora waar werd gediscussieerd over de nasleep van de strandrellen, dat de schuldvraag volledig naar de achtergrond verdween.” Bekkers: “In de reconstructie was goed te zien hoe groot de chaos was, met bijbehorend alcohol- en drugsgebruik. Mensen die de reconstructie zagen, waren het er al snel over eens dat de politie niet anders had kunnen handelen.” Die omslag in de publieke opinie zorgde ook voor een omslag in het beleid. “Het werd ineens legitiem om vergelijkbare evenementen af te gelasten en het vergunningenbeleid aan te scherpen”, zegt Moody.
Dikke rapporten
Zo bekeken ze in nog acht casussen de interactie die ontstaat tussen beelden, de publieke opinie, en verschillende fases in het beleidsproces. Moody en Bekkers kwamen erachter dat beelden de beleidsdiscussie sterk kunnen sturen. Sterker dan dikke rapporten, ook als in die rapporten precies dezelfde informatie te vinden is.
Een andere opvallende conclusie is dat de techniek waarmee beelden gemaakt en verspreid worden, ook van invloed is. Zo zijn beleidsmakers eerder geneigd om een hoogwaardige computeranimatie voor waar aan te nemen – ongeacht of de informatie ook daadwerkelijk klopt – terwijl ze bij bijvoorbeeld filmpjes met een manipulatieve boodschap of een amateuristische uitstraling eerder kritische vragen stellen over de keuzes van de maker. TF
