Reorganiseren? Fuseren? Opheffen? Het regent vragen en geruchten over de toekomst van de Faculteit der Wijsbegeerte. Decaan Jack Vromen doet zijn toekomstvisie uit de doeken.
De filosofiefaculteit wankelt. Wijsbegeerte kampt met een tekort van ongeveer 300.000 euro per jaar en moet orde op zaken stellen. Al langere tijd overleggen Wijsbegeerte en het College van Bestuur (CvB) over de toekomst. De plannen van decaan Jack Vromen liggen momenteel bij het CvB en worden deze maand nog besproken. Zorgen over de toekomst van het vakgebied aan de EUR maakt Vromen zich niet. Tegen Erasmus Magazine doet hij zijn visie uit de doeken. Hoe ziet de toekomst van de Rotterdamse Wijsbegeerte eruit?
U schrijft in een bericht aan alle medewerkers van Wijsbegeerte dat een zelfstandige faculteit geen haalbare kaart is. Waarom niet?
“De inzet van het College van Bestuur is dat de discipline behouden blijft. Vervolgens zijn er door verschillende hoogleraren en mij als decaan gesprekken gevoerd over de mogelijkheid om zelfstandig te blijven. Daaruit bleek dat een zelfstandige faculteit geen haalbare kaart is. Dan moet je kijken naar andere mogelijkheden. Zoals het er nu naar uitziet is een filosofiefaculteit niet vol te houden, maar het laatste woord is er nog niet over gezegd.”
Het gerucht dat de faculteit niet in deze vorm door kan gaan, gaat natuurlijk al langer.
“Dat klopt. Ik betreur dat het een eigen leven is gaan leiden in de discussie. In het bericht aan de medewerkers staat ook dat het CvB de kwaliteit van de Rotterdamse Filosofie erkent en keer op keer aangeeft Wijsbegeerte belangrijk te vinden. De conclusie ‘Wijsbegeerte wordt opgeheven’ is absoluut onjuist. Over het voortbestaan van de wetenschappelijke discipline aan de EUR is geen enkele twijfel.”
Zelfstandig doorgaan wordt een moeilijk verhaal. Wat zijn de alternatieven?
“Eigenlijk is er maar één alternatief. Dat zie je ook in de landelijke tendens: kleinere faculteiten gaan op in de grotere. Alleen in Groningen en Rotterdam bestaat nog een zelfstandige filosofiefaculteit. Wij hebben een fusie tot dusverre weten af te wenden, want we vinden – vonden, op zijn minst, maar eigenlijk heb ik dat sentiment nog steeds – dat er goede redenen zijn om zelfstandig door te gaan.”
De economiefaculteit wordt in de wandelgangen als partner genoemd. Of moeten we het gezamenlijke eredoctoraat met ESHCC zien als voorbode van een fusie?
“Daar is nog niets over te zeggen, er zijn hooguit wat oriënterende gesprekken geweest. Hoe een eventuele samenwerking of fusie zal verlopen weet ik oprecht nog niet.”
Is het logisch dat een kleine faculteit die structureel verlies draait, moet gaan samenwerken of fuseren?
“Ik denk het wel, maar je hoeft die link tussen tekorten en een fusie niet zo direct te leggen. Ik vind het reëel dat de universiteit ons vraagt om te bezuinigen. We krijgen al meer financiering omdat veel van onze studenten Wijsbegeerte als tweede studie hebben (tweede studies worden niet bekostigd door het ministerie, red.). Die zogeheten maatpakfinanciering is een paar jaar terug verruimd en toch draaien we verlies.
“Niet iedereen binnen de faculteit is het daarmee eens. Ik begrijp wel dat zij drie ton per jaar zien als een schijntje op de hele begroting van de universiteit, maar dat geldt voor meer organisatieonderdelen. Wie zijn wij om te zeggen dat wij belangrijker zijn en recht hebben op meer geld? Een reorganisatie is noodzakelijk, en die zal pijn gaan doen. Dus ik begrijp de onrust en zorgen maar al te goed.”
De focus zal verschuiven naar Wijsbegeerte van een Wetenschapsgebied. Hoe moet dat eruit gaan zien?
“Tot nu toe stonden de voltijd- en deeltijdbachelor centraal en we willen ons nu richten op meer interdisciplinair onderwijs. We willen double degrees aanbieden, in het Engels. De bedoeling is dat we intensiever samenwerken met andere faculteiten. Denk bijvoorbeeld aan Philosophy of Psychology. Dat zou je samen met Sociale Wetenschappen kunnen aanbieden. Op die manier wordt een andere faculteit medeverantwoordelijk voor de opleiding en komt het meer in de etalage te staan. Door het in het Engels te doen hopen we meer internationale studenten aan te trekken.”
Er wordt ook gerept over een mogelijk einde van de huidige filosofiebachelor. Hoe zit dat?
“Huidige studenten hoeven zich geen zorgen te maken dat ze de studie niet kunnen afronden. De universiteit speelt met het idee om een brede bachelor in te voeren en daar kan Wijsbegeerte in opgaan. We zijn maar een kleine faculteit met weinig personeel en kunnen niet al die programma’s naast elkaar realiseren. Het hangt er voor ons wel sterk vanaf hoe zo’n brede bachelor eruitziet. Als studenten zich in het tweede jaar bijvoorbeeld kunnen specialiseren in filosofie, zou het een hele mooie optie zijn. Qua vorm en inhoud hoeft dat niet sterk af te wijken van wat we nu aanbieden. Maar de filosofiebachelor zal niet verdwijnen voordat zo’n brede bachelor wordt ingevoerd.”
De Keuzegids bestempelde de filosofiebachelor onlangs nog als topopleiding. Is het niet zuur dat het misschien moet verdwijnen?
“Ja, dat zou heel zuur zijn. Er is onder studenten en docenten ook veel weerstand, zeker met het oog op die beoordeling. Van de andere kant is de instroom niet denderend. We hebben twee jaar geleden een dramatisch dieptepunt gehad. Nu trekt het wel een beetje bij, maar ik durf niet te spreken van een stijgende lijn. Instroomcijfers zijn te onvoorspelbaar. De drempel bij deze universiteit is honderd eerstejaars per jaar, dat gaan we echt niet halen.”
Wijsbegeerte is ooit opgericht als bindmiddel tussen de grote faculteiten. Blijft die functie behouden in de nieuwe plannen?
“Sterker nog, we worden misschien nog wel meer het bindmiddel. We gaan juist méér richting interdisciplinariteit en excellentietrajecten.” TF
