De onderhandelingen tussen universiteitenvereniging VSNU en uitgeverij Elsevier over abonnementstarieven zijn vastgelopen. Als het conflict niet wordt opgelost kunnen studenten en onderzoekers volgend jaar geen nieuwe artikelen meer inkijken. Rector magnificus Huib Pols: “Als we nu niet volhouden gaan we weer gierend over de giro.”
De VSNU en Elsevier worden het niet eens over het open- accessbeleid van de uitgever, meldde de universiteitenvereniging gisteren. Wetenschappelijke publicaties van Nederlandse onderzoekers moeten zo snel mogelijk vrij toegankelijk worden, vinden de universiteiten en het ministerie van OCW. De VSNU wil afspraken over de abonnementstarieven daarom alleen verlengen als uitgevers meewerken om dat doel te bereiken.
Onderhandelingen afgebroken
Volgens de universiteiten is Elsevier de afgelopen week met een voorstel gekomen waarin “op geen enkele manier wordt ingegaan op deze noodzakelijke verandering”. De onderhandelingen werden vrijdag afgebroken. “We gaan onze onderzoekers vanaf nu informeren over de gevolgen van deze patstelling”, aldus Gerard Meijer, voorzitter van de Radboud Universiteit Nijmegen en hoofdonderhandelaar namens de VSNU. Als de plooien niet worden gladgestreken, zou het zomaar kunnen dat studenten en docenten vanaf 1 januari niet meer via de universiteitsbibliotheek bij nieuwe artikelen kunnen komen.
Gierend over de giro
Rector Magnificus Huib Pols bevestigde gisteren aan de Universiteitsraad dat dit ook geldt voor de EUR. Maar, voegde hij eraan toe, het geldt alleen voor publicaties na 1 januari en ook die zullen wel gewoon beschikbaar zijn via de repository van de UB. “En je kunt ook altijd de auteur mailen of je een kopietje van de publicatie kunt ontvangen.” Over de oorzaak van het conflict is Pols helder: “Elsevier wil eerst een contract afsluiten voor de abonnementen en daarna pas praten over open access.” De rector benadrukt dat de Nederlandse universiteiten nu moeten volhouden. Volgens hem is dit het momentum om een vuist te maken tegen Elsevier. “Maar dan moeten we wel vasthouden aan elkaar. Als we gaan glijden gebeurt er niets en gaan we weer meer betalen. Dan gaan we weer gierend over de giro.”
Big-Deal-onderhandelingen
Met de afzonderlijke wetenschappelijke uitgevers worden afspraken gemaakt over de abonnementsgelden van wetenschappelijke tijdschriften voor alle Nederlandse universiteiten: de zogeheten ‘Big-Deal-onderhandelingen’. Daardoor kunnen studenten en docenten via de universiteiten veel wetenschappelijke artikelen gratis lezen.
Gratis toegang
Maar de universiteiten willen een stap verder gaan: iedereen moet toegang hebben tot wetenschappelijk onderzoek, ook de CEO van een groot bedrijf of de geïnteresseerde hobbyist. Om dat mogelijk te maken, heeft de VSNU naar eigen zeggen voorgesteld om de gratis toegang tot artikelen van Elseviertijdschriften in één keer af te kopen. Nederlandse universiteiten en de Nederlandse overheid pleiten al langer voor vrij toegankelijke wetenschappelijke publicaties. Wat met belastinggeld betaald wordt, moet – als het aan staatssecretaris Dekker ligt – over tien jaar voor iedereen vrij toegankelijk zijn.
NWO voert de druk op
In oktober voerde wetenschapsfinancier NWO de druk op: wetenschappers met een NWO-beurs moeten in de toekomst publiceren in een volledig open-accestijdschrift. Wie in een gezaghebbend tijdschrift wil komen dat niet aan open access doet, moet zijn artikel (of een vrijwel definitieve versie daarvan) dan in een vrij toegankelijke database plaatsen.
Aan de Volkskrant liet uitgeverij Elsevier weten dat ze een groot voorstander is van open access: “Wij zijn met goede intenties het gesprek met de VSNU aangegaan en kijken uit naar een constructieve voortzetting”, aldus een woordvoerder. HOP/TF
