Bijzonder hoogleraar perioperatieve cardiovasculaire zorg en internist, Don Poldermans van het Erasmus MC, is op 16 november ontslagen wegens wetenschapsfraude.
De hoogleraar zou onderzoeksdata hebben verzonnen en het vertrouwen van patiënten hebben geschaad.Dit heeft het Erasmus MC aan NRC Handelsblad gemeld.
Hoe is er gefraudeerd?
- De hoogleraar heeft vragenlijsten voor patiënten zelf ingevuld;
- Hij heeft ten behoeve van zijn laatste onderzoek bij patiënten bloed afgenomen en een hartecho laten maken, zonder hun hiervoor schriftelijk om toestemming te vragen, wat het protocol voorschrijft;
- Hij heeft onderzoeksuitslagen ingevuld die niet zijn te herleiden tot patiënteninformatie;
- Hij heeft gegevens van patiënten meerdere keren gebruikt waardoor het aantal patiënten dat aan het onderzoek meedeed op papier veel groter was dan daadwerkelijk het geval was;
- Hij heeft patiënten die volgens het onderzoeksprotocol, bijvoorbeeld vanwege hun leeftijd, niet binnen het onderzoeksprotocol vielen, toch gebruikt.
Wie is het?
Don Poldermans is bijzonder hoogleraar perioperative cardiale zorg, internist en hoofd van een afdeling die is gespecialiseerd in hartzorg rondom operaties. Hij is onder meer kernlid van de European Society of Cardiology, wat is voorbehouden tot de beste specialisten van Europa. Ook is hij erelid van de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie. Poldermans begeleidde 26 promovendi en werkt al sinds de jaren tachtig bij het Erasmus MC. Hij onderzocht jarenlang hoe door inschatten van risicofactoren complicaties tijdens en na vaatoperaties kunnen worden verminderd. Hij heeft meer dan zeshonderd publicaties op zijn naam, onder meer in The Lancet en de New England Journal of Medicine. Ook is hij een veelgevraagd gastspreker op international conferenties. Hij was een zeer gerespecteerd onderzoeker en werd gezien als bijzonder ervaren en aimabel. Niemand had een vermoeden.
Hoe is de fraude aan het licht gekomen?
In mei meldde een junior onderzoeker aan de vertrouwenspersoon wetenschappelijke integriteit dat er iets niet klopte aan de onderzoeksgegevens die Poldermans wilde insturen voor een congres. De volgende maand werd een onderzoekscommissie gevormd en in juli werd de hoogleraar op non-actief gestelld. De commissie heeft toen de betreffende en andere studies, die in het verleden onder verantwoordelijkheid van de hoogleraar zijn uitgevoerd, tegen het licht gehouden. Bij verschillende studies zijn in wisselende mate wetenschappelijke onregelmatigheden aangetroffen of zijn gegevens niet meer te achterhalen. Er zal de komende weken nog verder onderzoek worden verricht naar andere studies van de hoogleraar. Het Erasmus MC wilde het nieuws pas over een paar weken naar buiten brengen, maar door een lek is dit eerder gebeurd.
Don Poldermans.
Hoe heeft de hoogleraar gereageerd?
De hoogleraar heeft spijt betuigd en de bevindingen van de integriteitscommissie die de zaak onderzocht, “op hoofdlijnen” bevestigd. Via een woordvoerder erkent hij zich “niet aan de voorgeschreven werkwijze te hebben gehouden”, maar hij ontkent data te hebben vervalst. Ook stelt hij dat er geen opzet in het spel is geweest.
Wat zegt het Erasmus MC?
Decaan en bestuurder Huib Pols van het ziekenhuis zegt in het NRC “diep geschokt” te zijn en een zaak als deze de afgelopen vijf jaar in het ziekenhuis niet te hebben meegemaakt. Het ziekenhuis spreekt van een ernstige schending van wetenschappelijke integriteit. Maar de hoogleraar heeft volgens hen geen data gemanipuleerd om gunstige resultaten te bereiken, zoals Diederik Stapel in Tilburg deed. Enkele honderden patiënten die bij het laatste onderzoek zijn betrokken, krijgen een excuusbrief. Deelname aan de studies heeft echter geen invloed gehad op de wijze waarop patiënten werden behandeld en patiënten hebben geen fysieke nadelen ondervonden. Geen andere onderzoekers zouden op de hoogte geweest zijn van de fraude. De onderzoekscommissie heeft aanbevelingen gedaan om fraude in de toekomst te voorkomen, onder andere door een centrale verzameling van gegevens en een open onderzoekscultuur te stimuleren. TL
Zie ook: