Een groep van 71 Nederlandse wetenschappers, waarvan twee van de EUR, wil niet langer gratis werken voor onderzoeksfinancier NWO en eist betaling voor reviews en commissiewerk. NWO ziet niets in dit idee.
De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) vroeg hoogleraar Hans Radder van de Vrije Universiteit in het voorjaar van 2010 om reviewwerk te doen. Waarom zou hij daar geen honorarium voor vragen, bedacht hij zich, in plaats van dat in zijn vrije tijd te doen – zoals dat gebruikelijk is. “NWO reageerde nogal bits”, zegt Radder.
Meer zelfstandigheid
Met twee collega’s schreef hij daarop een verklaring met de titel ‘Voor een zelfstandiger universiteit!’. Hierin stellen ze een uurloon voor van 225 euro voor werk dat wetenschappers aan NWO besteden. Dat zou ten goede moeten komen aan het onderzoeksbudget van afdelingen of faculteiten, zodat de universiteiten weer een beetje zelfstandiger hun onderzoeksbeleid kunnen bepalen.
Een groep van 71 wetenschappers van allerlei universiteiten ondertekende die, waaronder bekende namen als Paul Cliteur. Van de EUR ondertekenden alleen hoogleraar rechtsfilosofie en -theorie Wibren van der Burg en universitair hoofddocent rechstsociologie Roel Pieterman de actie.
Open brief
Begin dit jaar boden ze de brief aan NWO aan en, via de VSNU, ook aan de Colleges van Bestuur van de Nederlandse universiteiten. NWO heeft gereageerd, de VSNU niet, vertelt Radder. Sindsdien heeft hij voor NWO geen reviews hoeven doen.
Roel Pieterman vond het “een sympathieke actie” omdat hij het “alleszins redelijk” vindt om betaald te worden voor het werk. Hij deed er niet aan mee omdat met zo’n vergoeding meer onderzoek gedaan kan worden, want daar is het te weinig voor: “Je kunt er een keer van naar een congres of er een leuk stel boeken voor kopen.”
Reviews
Wibren van der Burg beoordeelt regelmatig onderzoeksvoorstellen op verzoek van NWO. Hierbij merkt hij altijd op dat hij vindt dat er eigenlijk geld tegen over zou moeten staan.
Eigenlijk zijn die reviews zelf niet eens het probleem, vindt Hans Radder. “Het gaat om het evenwicht. Wetenschappers zitten klem tussen universiteit en NWO. Er is honderd miljoen van het universitaire budget naar NWO verschoven. De facultaire budgetten worden steeds meer afhankelijk van het succes bij het aanvragen van subsidies. En dan moeten wij ook nog het belangrijkste werk doen: elkaars onderzoeksvoorstellen beoordelen.”
Onrechtvaardig
Wibren van der Burg heeft vanwege de succesvolle aanvraag van verschillende grote NWO-subsidies een groot deel van zijn carrière aan de organisatie te danken. Hij vindt het echter onrechtvaardig dat de miljoenen aan onderzoeksgeld die hij ontving ten koste ging van de onderzoekstijd van collega’s: zij moesten zijn onderzoeksvoorstellen kosteloos in hun eigen tijd beoordelen.
Hij doet zelf ook regelmatig werk voor de NWO: deelname aan VIDI en andere beoordelingscommissies, optreden als referent, deelname aan NWO-vergaderingen, en deze tijd gaat af van zijn onderzoekstijd, want, zegt hij, op bestuurstijd, onderwijs en promotiebegeleiding is niet te besparen. Op de Erasmus School of Law bestaat overigens een regeling waarin een extra vergoeding aan de sectie wordt gegeven voor NWO-commissielidmaatschappen.
Zorgen
NWO laat weten de zorgen van Radder en zijn mede-ondertekenaars te delen. Doordat er in Nederland weinig geld beschikbaar is voor wetenschappelijk onderzoek, zijn er nu eenmaal veel meer aanvragen dan er budget is. De onderzoeksfinancier kan weinig doen aan “de discrepantie tussen de hoeveelheid werk die het aanvragen en beoordelen van onderzoek met zich meebrengt, en de geringe honoreringskansen”.
Maar NWO vindt het geen goed idee om reviewers te gaan betalen. Als ze dat zou doen, blijft er minder geld over voor onderzoeksfinanciering. Bovendien zouden alle partijen van het reviewwerk profiteren: reviewers kunnen aanhaken bij “cutting edge kennis” en de aanvragers krijgen feedback, aldus NWO. HOP/ TL
