Een juridische fusie is niet wat de universiteiten van Leiden, Delft en Rotterdam nastreven. Wel een vergaand en exclusief samenwerkingsverband. Momenteel wordt achter de schermen nog druk overlegd over de vorm van samenwerking en de naam van de nieuwe instelling.

Bij de opening van het academisch jaar op 5 september geven alle drie de collegevoorzitters een verklaring over de details van het ménage a trois. Het woord fusie zal daarbij niet worden gebruikt, aldus Ton van der Pijl, secretaris van het College van Bestuur.

Conclusie te voorbarig

Hij reageert hiermee op een artikel in NRC Handelsblad van 22 juli waarin werd gesteld dat de drie universiteiten – die al sinds eind 2010 overleg voeren over samenwerking – gaan fuseren. Van der Pijl, daarmee verwijzend naar een mail die alle medewerkers op 25 juli kregen, noemt de conclusie van NRC te stellig en te voorbarig.

Net als het Tinbergen Instituut

Hoewel er dus volgens Van der Pijl van een fusie geen sprake zal zijn, bestaat wel de intentie om verregaand en exclusief samen te werken op academisch en bestuurlijk niveau. Dit zou dan gaan onder de juridische noemer ‘gemeenschappelijke regeling’. Een samenwerkingsverband waarin nu vooral zoals gemeenten, provincies en waterschappen samenwerken. Dat betekent dus wel dat er één organisatie komt met een eigen bestuur en reglementen en begroting, maar dat de verschillende partijen hun eigenheid behouden. Een voorbeeld is, volgens Van der Pijl, bijvoorbeeld ook het Tinbergen Instituut waarin drie universiteiten samen één instituut leiden.

‘Snuffelen aan elkaar’

Collegevoorzitter Pauline van der Meer Mohr zei al in april dat de wetenschappers over en weer contact zochten: “Snuffelen aan elkaar om te kijken wat mogelijk zou zijn.” De toenadering tussen de universiteiten is ingegeven door de mogelijkheid om gezamenlijk hoger in de internationale ranglijsten van universiteiten te komen en de wens van de overheid om universiteiten meer te laten samenwerken.

Tot 5 september wordt er achter de schermen nog stevig overlegd en onderhandeld. Zo moeten de Colleges van Bestuur nog spreken met hun Raden van Toezicht, decanen én met elkaar over de juiste formulering.

Stevige discussie

Voorzichtigheid is geboden want na de publicatie in NRC barstte er al een stevige discussie los in de politieke en academische wereld over zin en onzin en wenselijkheid van het voornemen van de drie universiteiten.

Afgelopen maanden is er volop gesproken met de Haagse politiek om die warm te krijgen voor dit voornemen. Alle fractievoorzitters en bewindslieden – tot aan de premier toe – zijn hierover in gesprek geweest met de universitaire bestuurders.

Samenvoegen

De komende jaren zal de samenwerking vooral bestaan uit het waar mogelijk samenvoegen van masteropleidingen en leerstoelen. En het verder verkennen van gezamenlijke bacheloropleidingen, zoals nu al gebeurt bij pedagogie waar een Leidse hoogleraar een dubbelaanstelling heeft gekregen in Rotterdam en in Leiden. Ook werd kort voor de zomer in de Universiteitsraad nog goedkeuring verleend aan de oprichting van een opleiding nanobiologie door het Erasmus MC en de TU Delft.

Op welke termijn de intensivering van de samenwerking gaat plaatsvinden, is nog niet exact duidelijk en zal ook afhangen van de reacties na 5 september. WG

What’s in a name?

Dat de drie Zuid-Hollandse universiteiten verder zouden gaan onder de naam ‘Universiteit Leiden’, zoals NRC Handelsblad beweert, wordt ontkend. Een bureau zou zich momenteel buigen over de juiste branding van de samenwerkende universiteiten.

Naar verluidt was de naam een van de eerste punten die tijdens het overleg tussen de universiteiten – dat al sinds eind 2010 loopt – ter tafel kwam. Elk instituut zou zijn zorgvuldig opgebouwde merk niet kwijt willen. Vooral in Leiden (de oudste universiteit van Nederland, opgericht in 1575) ligt dit gevoelig. De wortels van de TU Delft liggen in 1842. De Erasmus Universiteit komt voort uit de Nederlandsche Handels-Hoogeschool, die gesticht werd in 1913.

‘Corbulo Universiteit’

Het is overigens niet voor het eerst dat de universiteiten van Leiden, Delft en Rotterdam nadenken over verregaande samenwerking. Bij een poging in de jaren tachtig was er zelfs al een naam: de ‘Corbulo Universiteit’, naar een Romeinse generaal uit het begin van onze jaartelling die zijn manschappen een verbindingskanaal liet graven tussen de Maas en de Rijn. GM