Nederlandse bedrijven halen steeds minder omzet uit nieuwe producten en diensten. De investeringen in sociale innovatie zijn echter juist toegenomen. Dat zijn twee van de belangrijkste conclusies uit de Erasmus Concurrentie & Innovatie Monitor 2009 – 2010. Hierin is voor het vijfde jaar het innovatievermogen van Nederlandse bedrijven onderzocht.

INSCOPE – Research for Innovation, onder leiding van Prof. dr. Henk Volberda, Professor of Strategic Management and Business Policy bij RSM, heeft het onderzoek in opdracht van het Nederlands Centrum voor Sociale Innovatie verricht. Het doel is innovatie en vooral sociale innovatie in Nederland in kaart te brengen en verder te stimuleren.

Niet slim

De reden dat er minder nieuwe producten en diensten ontwikkeld zijn is volgens Volberda omdat veel bedrijven bezig waren om de financiële crisis goed door te komen. “Verontrustend”, noemt hij het. “Het is misschoen begrijpelijk, maar niet slim. Deze bedrijven worden nu links en rechts ingehaald door bedrijven die wel innoveren.”

Concurrentiekracht

Innovatie is volgens de onderzoekers essentieel voor bedrijven om beter te presteren en vergroot de concurrentiekracht van de Nederlandse economie. Desondanks zijn Nederlandse bedrijven meer bezig met bestaande producten en diensten te verkopen. De ontwikkeling van nieuwe producten en diensten is tussen 2009 en 2010 met 5 procent gedaald, het laagste peil van de afgelopen vijf jaar. Deze verminderde aandacht voor productvernieuwing werkt door in de omzet. Zo komt er gemiddeld 2,8 procent minder omzet uit nieuwe producten en diensten.

Vertrouwen

Investeringen in sociale innovatie (slimmer werken, dynamisch managen en flexibel organiseren) zijn juist toegenomen (+12,8 procent). Volberda: “Vertrouwen op de werkvloer is heel belangrijk en het helpt ook als bedrijven anders georganiseerd worden, bijvoorbeeld minder hiërarchisch.”

Steekproef

De onderzoekers hebben in 2009 en 2010 vragenlijsten verspreid onder respectievelijk 9.000 en 10.000 bedrijven. Dit resulteerde in ongeveer tien procent respondenten, volgens de onderzoekers een representatieve steekproef van verschillende Nederlandse sectoren. Naast de vragenlijsten is voor het onderzoek gebruik gemaakt van wetenschappelijke literatuur en zijn er data gebruikt van de Global Competitiveness Reports van het World Economic Forum.

Prijs

Tijdens het seminar “Sociale innovatie: nu nog beter!” worden de resultaten van het onderzoek gepresenteerd en wordt de Erasmus Innovatie Award uitgereikt aan de meest innovatieve onderneming van Nederland. Dit seminar vindt vanmiddag plaats tussen 16.00 uur en 18.30 uur op de Rotterdam School of Management, Erasmus University Rotterdam. Meer informatie: www.inscope.nl.

De belangrijkste conclusies van het onderzoek:

•    Organisaties ontwikkelen beduidend (-5%) minder nieuwe producten en diensten. Bovendien staat de aandacht voor het ontwikkelen van producten en diensten op het laagste niveau van de afgelopen vijf jaar;

•    Investeringen in sociale innovatie (slimmer werken, dynamisch managen en flexibel organiseren) zijn echter fors (+12,8%) toegenomen, maar meer investeringen zijn noodzakelijk om aan te sluiten bij de meest innovatieve landen;

•    Sociaal innovatieve bedrijven presteren beter op innovatie (+31%), productiviteit (+21%), groeiend marktaandeel (+20%) en andere prestatiemaatstaven dan niet sociaal innovatieve bedrijven en hebben meer tevreden medewerker;

•    Sociale innovatie vereist anders managen, organiseren en inrichten van arbeidsrelaties. Met name een informele leiderschapsstijl, een hoog aanpassingsvermogen en onderling vertrouwen zijn de belangrijkste hefbomen voor sociale innovatie.

•    Sociaal innovatieve bedrijven die veel gebruik maken van kennis van andere ondernemingen en kennisinstellingen hebben hogere bedrijfsresultaten.

•    Bedrijven in de ICT sector en zakelijke dienstverlening zijn het voorbeeld voor innovatie. Bouwbedrijven en financiële dienstverleners blijven achter met innoveren. TL