Ombudsman tikt KNAW op vingers

Er is een passage geschrapt uit een KNAW-brochure over misstappen en fraude in wetenschappelijk onderzoek. Maar daar wil de Akademie liever geen ruchtbaarheid aan geven. Ten onrechte, meent de Nationale ombudsman.

Bedrog, zelfbedrog, nalatigheid, concurrentie, druk van opdrachtgevers, druk van de media… er zijn nogal wat valkuilen in de wetenschap. In het boekje Wetenschappelijk onderzoek – dilemma’s en verleidingen geeft de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen allerlei voorbeelden van misstappen en dilemma’s, zodat studenten en jonge onderzoekers ervan kunnen leren.

Klacht

Maar juist in dit boekje is de KNAW zelf onzorgvuldig te werk gegaan, oordeelt de Nationale ombudsman na een klacht van oud-hoogleraar Hans Buck. De wetenschapper figureerde in één van de voorbeelden en vond zijn zaak onzorgvuldig beschreven. Hij stapte naar de ombudsman en zijn klacht is gegrond verklaard.

Geen verrassing

Dat zal voor de KNAW niet als een verrassing zijn gekomen. De Akademie had al besloten om de gewraakte passage uit de online-versie van de brochure te schrappen en het papieren boekje, waarvan in 2005 een tweede druk verscheen, niet meer te verspreiden.

Stil houden

Maar dat hield de KNAW liever stil. Het openen van de discussie zou zowel voor de Akademie als voor de klager “meer kwaad dan goed opleveren”, aldus een brief die de ombudsman citeert.

Geen uitleg door KNAW

Het is niet de eerste keer dat het misgaat met deze brochure. De eerste druk stamt uit het jaar 2000 en twee jaar later werd die vernietigd. Die beslissing heeft het genootschap van wetenschappers nooit willen uitleggen, hoewel er in de tweede druk stond dat de brochure “waar nodig” was gecorrigeerd.

Ook nu weigert de KNAW vooralsnog alle commentaar. Pas over twee weken zal het bestuur over de aanbeveling van de ombudsman vergaderen. Op de website staat dat de brochure alleen online te raadplegen is. Geen woord over de wijziging. HOP