De financiering van het hoger onderwijs gaat grondig op de schop. Maar wie worden hierdoor geraakt? Tien vragen en antwoorden.
1. Hoeveel vertraging mag ik oplopen?
Het wetsvoorstel gaat pas in januari naar de Tweede Kamer, maar het lijkt onvermijdelijk dat studenten vanaf september 2011 niet meer dan één jaar vertraging opgelopen mogen hebben tijdens hun bachelor- en masteropleiding. Aanvankelijk was er nog enige verwarring of ze misschien zowel in hun bacheloropleiding als in hun masteropleiding een jaar zouden mogen uitlopen. Maar dat feest gaat niet door.
2. Gaat de regeling ook voor mij gelden?
Jazeker. Ook de huidige studenten moeten het hoge tarief gaan betalen, als ze meer dan een jaar vertraging oplopen. En als ze nu al in de blessuretijd zitten, moeten ze zorgen dat ze vóór september 2011 zijn afgestudeerd. Er zal vast iemand zijn die de regeling voor zittende studenten bij de rechter gaat aanvechten, maar staatssecretaris Halbe Zijlstra denkt dat de regering in haar recht staat.
3. Wat kost straks mijn masteropleiding, als ik te lang over mijn bachelor doe?
Wie in zijn bachelorfase meer dan een jaar vertraging oploopt, moet jaarlijks drieduizend euro extra collegegeld gaan betalen: bijna 4700 euro in totaal. Maar afgestudeerde bachelors beginnen met een schone lei aan hun masteropleiding – tot ze in de knoop raken met hun scriptie en opnieuw uitlopen. Dan krijgen ze geen respijt meer en betalen ze meteen de hoofdprijs.
4. En mijn OV-studentenkaart?
Trage studenten verliezen hun OV-jaarkaart. Maar dat deel van de regeling gaat pas op 1 januari 2012 in.
5. Bestaat er een uitzonderingsregeling voor mensen die een jaar bestuur doen?
Maar hoe zit het met bestuurders van studentenverenigingen? En met studenten die in de universiteitsraad zitten? In de oorspronkelijke CDA-plannen kunnen die op weinig mededogen rekenen. De huidige minister Marja van Bijsterveldt zei in de aanloop naar de verkiezingen dat één jaar uitloop voldoende is voor bestuurlijke activiteiten. En trouwens ook voor buitenlandervaring en stages.
6. Geldt de regeling ook voor bètastudenten?
Voor studenten van bèta- en techniekopleidingen lijkt meer ruimte te zijn. Al jaren wordt er geroepen dat Nederland meer bèta’s nodig heeft. Er is zelfs een platform voor opgericht. De VVD heeft laten doorschemeren dat de langstudeerdersregeling er niet toe mag leiden dat studiekiezers de zware bèta- en techniekopleidingen mijden.
7. Wat als ik ziek wordt?
Dit is politiek een moeilijke kwestie, want elke uitzondering kost geld. Er zijn natuurlijk altijd hardheidsclausules voor studenten die worden getroffen door rampspoed. Ook gehandicapte studenten zullen wel op enige coulance kunnen rekenen, als ze door hun functiebeperking werkelijk langer over hun opleiding doen. Ze krijgen om die reden nu immers ook langer studiefinanciering.
8. En als ik nu overstap van de ene naar de andere instelling?
Voor studenten maakt dit geen verschil, maar voor universiteiten en hogescholen wel. Dit is juridisch een lastige probleem voor het ministerie. Stel dat iemand een jaar vertraging oploopt in zijn bacheloropleiding aan de Universiteit Utrecht en daarna een masteropleiding aan de Vrije Universiteit gaat volgen. Krijgt de VU dan de strafkorting voor deze treuzelaar om de oren, zodra hij ook maar een weekje uitloopt in zijn masteropleiding? Dat kan natuurlijk niet, want deze universiteit had helemaal geen schuld aan diens lage tempo in de bacheloropleiding.
9. Waar blijft mijn geld?
Tot 2015 wil het ministerie met deze maatregel tegen de langstudeerders 370 miljoen euro bezuinigen. Volgens Halbe Zijlstra wordt dat geld weer in het hoger onderwijs geïnvesteerd. Daarom vindt hij het onzin dat de universiteiten spreken van de ‘grootste bezuiniging sinds de jaren tachtig’.
10. Mogen universiteiten en hogescholen hun strafkorting op mij verhalen?
Hogescholen en universiteiten gaan per trage student een ‘strafkorting’ van drieduizend euro betalen. De HBO-raad heeft voorgesteld om deze boete aan studenten door te berekenen. Maar daarvoor hebben ze toestemming van de overheid nodig. In het parlement kregen de hogescholen de handen niet op elkaar, dus dat voorstel zal het waarschijnlijk niet halen.
HOP/GM
