Het hoger onderwijs is niet toekomstbestendig, vindt de commissie ‘Toekomstbestendig hoger-onderwijsstelsel’ van voormalig landbouwminister Cees Veerman. De uitval is onaanvaardbaar hoog, de kwaliteit van docenten laat te wensen over, het onderzoeksniveau daalt en de internationale oriëntatie is gebrekkig.
De commissie moedigt universiteiten en hogescholen bovenal aan zich te specialiseren: dat zal leiden tot meer samenwerking en minder onderlinge concurrentie om studenten. Samen staan de hoger onderwijsinstellingen dan sterker om buitenlands talent naar Nederland te halen. Instellingen die een scherper profiel kiezen worden daarvoor, afhankelijk van hun prestaties, beloond. Daardoor worden ze minder afhankelijk van de hoeveelheid studenten die ze weten binnen te halen.
Selecteren mag
Ook vindt de commissie het prima als universiteiten hun studenten van tevoren gaan selecteren. Wel gelden daarbij zulke strikte voorwaarden dat het eerder op een aanbeveling voor meer studiekeuzegesprekken lijkt. Immers, de gekozen examenprofielen blijven in beginsel recht geven op toegang tot het hoger onderwijs, “tenzij een bepaald type onderwijs of onderwijsconcept aanvullende eisen rechtvaardigt”. Het moet er toe leiden dat studenten terechtkomen bij een opleiding die bij hen past.
‘Investeer juist’
Bezuinigen op hoger onderwijs en onderzoek verklaart Veerman tot een absoluut taboe. Om de felbegeerde plek in de mondiale top vijf van kenniseconomieën te halen, moet er juist geïnvesteerd worden. “Je kunt niet twee ruggen snijden uit één varken”. Precieze bedragen wilde hij niet noemen, “maar met honderd miljoen ben je er niet”.
Niet flexibel
De commissie-Veerman werd vorig najaar ingesteld door ex-minister Plasterk om het hoger onderwijsstelsel tegen het licht te houden. Over het huidige hoger onderwijsstelsel kraakt de commissie een aantal harde noten. Het is niet flexibel genoeg om in te spelen op de snel wisselende vraag van studenten en werkgevers. Bovendien is de studie-uitval te hoog en worden talentvolle studenten niet genoeg uitgedaagd. “Het hoger onderwijs scoort nu een 6,5, maar het moet een 9 worden.”
Rapport positief ontvangen
Belangenorganisaties van studenten en onderwijsinstellingen zijn positief over het rapport. Ze noemen het een stevig en samenhangend advies. Op basis ervan willen VSNU, HBO-raad, LSVb en ISO een gezamenlijk convenant schrijven, tot vreugde van Cees Veerman. Het moet af zijn voordat het nieuwe kabinet is geformeerd. HOP
Lees het rapport van de commissie ‘Toekomstbestendig hoger-onderwijsstelsel’
