Alle lof voor NWO-voorzitter Jos Engelen, die wetenschappers oproept vaker in publiek toegankelijke tijdschriften te publiceren. Alleen het Promovendi Netwerk Nederland plaatst enkele kanttekeningen.
Abonnementen op wetenschappelijke tijdschriften worden steeds duurder, waardoor universiteitsbibliotheken er minder kunnen betalen en er een paar moeten opzeggen. Uitgevers krijgen dan minder geld binnen en verhogen de prijzen weer. Wetenschappers werken aan de dure tijdschriften mee omdat die een hoge reputatie hebben, maar tegelijkertijd zijn zij zelf degenen die de kwaliteit en reputatie op peil houden.
Open access
Die vicieuze cirkel moet een keer doorbroken worden en veel wetenschappers vestigen hun hoop op open access: het publiceren van wetenschappelijke artikelen in gratis toegankelijke tijdschriften. Ook pleiten zij ervoor dat wetenschappelijke artikelen van commerciële tijdschriften snel publiek worden gemaakt, bijvoorbeeld binnen een half jaar. Voorzitter Jos Engelen van onderzoeksfinancier NWO roept wetenschappers op om in open-accesstijdschriften te publiceren.
Tijdschrift moet goede reputatie hebben
Elizabeth Koier van het Promovendi Netwerk Nederland ziet nog wel enkele haken en ogen. “In veel vakgebieden zijn nog geen open access-tijdschriften die in hoog aanzien staan, terwijl het bij het aanvragen van een onderzoeksbeurs wel belangrijk is dat je in goede tijdschriften hebt gepubliceerd. Daarom zullen promovendi traditioneler zijn dan hun professoren; daar worden ze op afgerekend. Als NWO bijvoorbeeld een lijst met open access-equivalenten van toptijdschriften opstelt en daar bij de selectie ook naar handelt, dan zou het ook voor promovendi prima zijn.”
Dilemma
“Verder is het niet ongevaarlijk om dure abonnementen klakkeloos te vervangen door een systeem van financiële bijdragen van wetenschappers voor hun tijdschriftpublicatie. Stel dat een vakgroep krap bij kas zit en moet kiezen tussen de publicatie van een promovendus en de publicatie van een professor. Dat zijn dilemma’s waar je helemaal niet in verzeild wilt raken. Als we dit soort obstakels kunnen wegnemen, dan ben ik helemaal voor. Maar je moet hier goed over nadenken”, aldus Koier. HOP
