De KNAW, de NWO en de VSNU maken zich zorgen over het gebrek aan ambitie van het kabinet op het gebied van onderwijs en onderzoek. KNAW-president Robbert Dijkgraaf wacht op het “grote gebaar” dat Nederland terug aan de top brengt.

In een gemeenschappelijke reactie op de door het kabinet gepresenteerde crisismaatregelen geven de organisaties wel aan blij te zijn dat de ‘trefwoorden’ onderwijs, innovatie en kennis in het investeringspakket voorkomen. Verheugend vinden ze het plan om de komende twee jaar 280 miljoen euro vrij te maken voor onder meer de tijdelijke opvang van kenniswerkers. “Al eerder gaven we aan dat wij als kennisinstellingen hier graag aan willen bijdragen door tijdelijk onderdak te bieden,” schrijven KNAW, NWO en VSNU in hun verklaring.

Ook zijn ze blij met de loonsubsidie van onderzoekers (via de ‘WBSO-regeling’. “Daardoor kunnen bedrijven onderzoekers in dienst houden,” zegt Dijkgraaf in een mondelinge toelichting. “Als ze die moeten laten gaan, zou dat leiden tot intellectuele kapitaalvernietiging.”

Harde infrastructuur

Bepaalde voorgenomen investeringen, zoals in de ‘harde infrastructuur’ en in de strijd tegen het water, kunnen rekenen op de warme steun van KNAW, NWO en VSNU, mits een substantieel deel ervan wordt besteed aan wetenschappelijk onderzoek en de investeringen zijn gebaseerd op een goed onderbouwde strategie.

Net als het Innovatieplatform bekritiseren de wetenschapsorganisaties de focus van het kabinet op het OESO-gemiddelde voor onderwijs, kennis en innovatie. “Die doet vermoeden dat het kabinet de ambitie heeft laten varen om Nederland terug te brengen in de kopgroep van kenniseconomieën,” stellen ze in hun verklaring.

Nederland hoort niet tot top

“Wat me vooral zorgen baart,” zegt Dijkgraaf, “is dat de verschillen tussen landen groter lijken te worden.” Het valt de KNAW-president op dat juist de landen die al veel investeren in onderzoek en onderwijs er nu nog meer geld in steken. Nederland hoorde ooit bij die kopgroep, maar nu niet meer.

De door het kabinet voorgenomen “vrij bescheiden maatregelen” noemt Dijkgraaf een “goede eerste stap”, maar hij wacht nog op het “grote gebaar” dat Nederland weer terug aan de top kan brengen. Hij benadrukt dat het niet alleen een kwestie is van geld maar ook van keuzes maken en dat ook kennisinstellingen en bedrijven hun verantwoordelijkheid moeten nemen.

KNAW, NWO en VSNU vinden dat het kabinet onverkort moet vasthouden aan de eerder afgesproken streefwaarden van het Lissabon-akkoord en aan de Kennisinvesteringsagenda van het Innovatieplatform. HOP