In het huidige stelsel worden studenten min of meer gedwongen te lenen, erkent minister Plasterk. Vorige week stuurde de minister nog een brief aan alle studenten waarin hij waarschuwde voor een te hoge studieschuld. Die brief staat, aldus Plasterk, los van de aangekondigde verhoging van het collegegeld, met 22 euro per jaar over een periode van tien jaar.
Die verhoging is vastgelegd in de nieuwe wet op studiefinanciering, waarover donderdag in de kamer werd gedebatteerd. Volgens de minister gaf hij met de brief slechts “goede consumenteninformatie” voor studenten die “lichtvaardig lenen voor dingen die niets met de studie te maken hebben, zoals een flatscreen tv of een verre reis.” Met lenen op zich, is niets mis, zegt Plasterk. Sterker nog, de meeste studenten moeten wel: “De gemiddelde student betaalt inderdaad een stuk van zijn studie uit een lening.”
Slecht idee
Naast de verhoging van het collegegeld lagen ook de versoepeling van de bijverdiengrens en de nieuwe terugbetaalregeling op tafel. Over het eerste was iedereen het eens, maar de nieuwe aflosregeling kreeg minder bijval. Halbe Zijlstra (VVD) stelde voor de terugbetalingsregeling te koppelen aan de “maatschappelijke wenselijkheid” van de gevolgde opleiding. Een slecht idee, vond Plasterk. Het is immers lastig te voorspellen naar welke afgestudeerden er in de toekomst vraag zal zijn. Bovendien is er geen eenduidige relatie tussen de studiekeuze en het aflospatroon. De VVD kondigde aan dinsdag tegen de nieuwe wet te stemmen.
Studieschuld voor kiezen
Net als D66. De partij is “principieel van mening” dat de collegegeldverhoging de kwaliteit van het hoger onderwijs ten goede moet komen, en niet moet worden ingezet tegen het lerarentekort. Daarnaast bepleitte D66 een verlenging van de afbetaaltermijn van vijftien naar vijfentwintig jaar. Dat zou betekenen dat wie tussen de vijftien en vijfentwintig jaar na afstuderen alsnog gaat werken, meteen een studieschuld voor de kiezen krijgt. Plasterk vindt dat onwenselijk. Ook opmerkelijk: Fatma Koser Kaya, die D66-leider Alexander Pechtold verving, distantieerde zich van diens recente uitspraken over de basisbeurs. In debat met studenten aan de Universiteit Twente had Pechtold gezegd deze te willen afschaffen in ruil voor beter hoger onderwijs.
‘Jokerjaren’
GroenLinks pleitte voor het opheffen van de leeftijdsgrens voor studiefinanciering. Alleen studenten die voor hun dertigste aan een opleiding beginnen, hebben daar straks recht op. “Een paar straaljagers minder” zouden de kosten van een ruimere studiefinanciering kunnen dekken, denkt Tofik Dibi, maar bijval kreeg hij niet. Jasper van Dijk (SP) wil dat de minister het ook voor huidige afbetalers mogelijk maakt “jokerjaren” in te lassen. Afgestudeerden die onder de oude wet vallen, zouden dan eveneens de terugbetaling tijdelijk stop kunnen zetten. De minister beloofde het voorstel van Van Dijk te overwegen.
Concrete oplossing
Alle partijen schaarden zich achter het voorstel van Ed Anker. Het kamerlid van de ChristenUnie wilde de diplomatermijn van tien jaar verruimen voor studenten met een handicap. Plasterk komt binnenkort met een concrete oplossing. Of het bij de geplande collegegeldverhoging blijft, is nog de vraag. Begin deze maand bleek de regering een tweede, forse, verhoging te overwegen als crisismaatregel. Daar wilde Plasterk vandaag nog niets over kwijt. Wel was hij het met kamerlid Dibi (GroenLinks) eens dat juist een investering in het onderwijs bij een crisispakket hoort. HOP
