Hoewel zij in Nederland niet mogen stemmen, worden internationale studenten direct beïnvloed door de uitkomst van de verkiezingen. Toch kunnen het politieke systeem, polariserende coalities en botsende wetsvoorstellen vaak verwarrend zijn. Internationale studenten op de campus deelden de belangrijkste vragen die ze hebben over de aankomende verkiezingen. Dit zijn de antwoorden.
De Nederlandse regering viel eerder dit jaar. Kun je uitleggen waarom dat gebeurde?
“Dit gaat allemaal terug naar de verkiezingen van 2023. Het was min of meer onverwacht dat de PVV, bekend als een extreemrechtse partij, de grootste werd. Zij vormden een kabinet met drie anderen – BBB, NSC en de VVD.
“Het belangrijkste probleem was dat NSC een andere mening heeft dan de PVV over grote onderwerpen, een van de kernpunten was hoe de overheid maatregelen moet nemen om het aantal asielzoekers dat naar Nederland komt te minimaliseren. De dealbreaker was het 10-puntenplan dat de PVV voorstelde om asielzoekers te stoppen. Omdat ze geen directe meerderheid konden vinden om met dit plan door te gaan, besloot de PVV zich terug te trekken uit het kabinet. Enkele maanden later trok ook NSC zich terug uit de regering, na felle kritiek uit de samenleving omdat ze niet genoeg deden voor Gaza.”
Hoe werkt het Nederlandse politieke systeem als het om verkiezingen gaat?
“We hebben een parlement van 150 zetels. Het is een proportioneel systeem met een kiesdrempel van 0,66 procent, wat betekent dat je één zetel kunt krijgen als je slechts 70 tot 80 duizend stemmen hebt. Iedereen die ouder is dan 18 en de Nederlandse nationaliteit heeft, mag stemmen.”
Hoe wordt in Nederland een coalitie gevormd?
“Hiervoor zijn geen strikte regels. Na de verkiezingsuitslag krijgt de grootste partij het initiatief om een coalitie te vormen. Meestal gaat een extern iemand, met veel ervaring in het publieke bestuur, met de leiders van de verschillende partijen om tafel die het kabinet zouden moeten vormen. Dit proces kan maanden duren.”
Hoe wordt de minister-president gekozen?
“De traditie is dat de leider van de grootste partij wordt benoemd tot minister-president. Maar de coalitie beslist, dus het kan ook iemand anders worden, zoals de vorige keer.”
Welke coalities zijn realistisch mogelijk na de verkiezingen?
“Voor de komende verkiezingen durft niemand voorspellingen te doen. Logisch gezien zouden de meer centrale partijen (CDA en D66) ervoor kunnen kiezen om een coalitie te vormen met partijen rechts van het midden of partijen links van het midden. Na het vertrek van de PVV de vorige keer veronderstel ik dat weinig partijen met hen willen samenwerken. Als de centrumpartijen proberen samen te gaan met GroenLinks-PvdA, dan hebben ze daar voorlopig geen meerderheid. Een belangrijk gegeven is dat het CDA een grotere voorkeur heeft voor rechts dan voor links. Maar het lijkt erop dat ook een centrumrechtse coalitie geen meerderheid krijgt.”
Wat betekenen de mogelijke uitkomsten van de komende verkiezingen voor het hoger onderwijs en internationale studenten?
“Het is moeilijk te zeggen omdat onderwijs niet tot de hoofdthema’s behoort die nu worden besproken. Een opvatting die breed gedeeld wordt, is dat er een oververtegenwoordiging van internationale studenten is en dat dit aantal iets omlaag moet. Als de regering weer naar extreemrechts neigt, kunnen we verwachten dat er enkele veranderingen komen, aangezien zij openlijk zeggen dat ze minder internationale studenten willen. Dit onderwerp wordt echter al vele jaren besproken en er is nog niets gedaan. Die discussie is dus nog onzeker en moet worden voortgezet.”
Wat gaat er dan gebeuren met het voorgestelde wetsvoorstel over bezuinigingen, zeker nu de regering gevallen is?
“We weten nog steeds niet precies wat de bezuinigingen echt betekenen. Er moet een onderscheid worden gemaakt tussen wat op nationaal niveau wordt gedaan en wat op institutioneel niveau gebeurt. Veel opleidingen hebben hun budgetten al verlaagd omdat ze anticiperen op mogelijke bezuinigingen op nationaal niveau in de nabije toekomst. Hoewel er veranderingen kunnen komen met een nieuw kabinet, zijn die bezuinigingen voor nu nog steeds het plan.”
Hoe zouden deze verkiezingen invloed kunnen hebben op verblijfsvergunningen met werkgeversverklaring voor niet-EU-studenten die in Nederland willen werken? Zou het makkelijker of moeilijker worden?
“Migratie was een belangrijk onderwerp voor het vorige kabinet – dat wilde minder immigratie. Die prioriteit zal waarschijnlijk blijven als er een nieuwe coalitie wordt gevormd. Aan de andere kant hebben we een tekort aan arbeidskrachten. Nederland zit dus tussen de behoefte aan die mensen en de wens om niet de hele wereld aan te trekken. Geen idee of het voor studenten makkelijker wordt om een werkgeversverklaring te krijgen, maar ik denk dat een nieuw kabinet minder streng zal zijn dan het vorige wat betreft migratie en studenten, omdat het onwaarschijnlijk is dat de PVV weer deel uitmaakt van het nieuwe kabinet.”
Hoe verschillen de belangrijkste concurrerende partijen in hun benadering van cultuursubsidies?
“Dat is moeilijk te zeggen, omdat niet al deze beslissingen op nationaal niveau worden genomen. Natuurlijk zijn er partijen die hier meer mee willen doen – meestal links tot extreemlinks. Het is onwaarschijnlijk dat er meer geld naar cultuur gaat, want in het algemeen kunnen bezuinigingen verwacht worden vanwege de extra investeringen in defensie.”
Er lijkt de laatste tijd veel polarisatie in de Nederlandse politiek te zijn. Waarom weigeren sommige partijen met elkaar te debatteren? Wat zit er achter die verdeeldheid?
“Twee weken geleden weigerde Volt, een kleine Europese partij te debatteren over klimaatbeleid met het extreemrechtse FVD, omdat ze partijen die klimaatverandering ontkennen niet willen legitimeren. Hoewel dat een redelijk punt is, lijkt het mij dat dit voor Volt ook een manier was om meer publiciteit te krijgen dan het debat anders zou hebben opgeleverd.”
Wat zijn de belangrijkste standpunten van de grote partijen over het Israëlisch-Palestijnse conflict?
“We hebben de PVV en BBB die vrienden van Israël zijn. Aan de andere kant zijn de linksere partijen meer uitgesproken in hun steun voor Palestina. Dan hebben we ook het CDA en de VVD die voor Israël zijn, maar zij hebben wel een probleem met wat er nu in Gaza gebeurt en dringen aan op een diplomatieke oplossing.”
Waar kunnen internationale studenten betrouwbare nieuwsberichten en uitslagen over de Nederlandse verkiezingen volgen?
“Als je geïnteresseerd bent in het nieuws uit een land waarvan je de taal niet spreekt, volg dan wat internationale media over, in dit geval, de Nederlandse politiek brengen. Zij geven vaak een goede samenvatting van de belangrijkste kwesties.”
