De voorbereiding voor de wedstrijd is heel belangrijk om in de stemming te komen. “De dag voor de wedstrijd ben je al aardig verzonken in je wedstrijd en wat je moet doen. Als dan de warming up begint, ga je je echt focussen en herhaal je in je hoofd wat je aan het begin van de wedstrijd gaat doen.”
Het Nederlandse viermans bobsleeteam kwalificeerde zich voor de Olympische Spelen op 18 januari tijdens de World Cup. Aanvankelijk voldeden de mannen niet aan de eis, maar vanwege het getoonde doorzettingsvermogen tijdens Covid-19 en allerlei blessures werden ze toch genomineerd door de Nederlandse Bob en Sleebond. “We moesten zo snel naar het Nederlands Olympisch Trainingscentrum om een bubbel te creëren, zodat we niet meer in contact zouden komen met andere mensen, vanwege corona. Vanaf dat moment was het alleen nog maar sleeën klaarmaken, ze verschepen naar China en de Olympische uitrusting in ontvangst nemen. Die dagen waren behoorlijk surrealistisch, omdat alles zo plotseling gebeurde dat je je mentaal niet echt kon voorbereiden, vooral omdat het al een heel lang en zwaar seizoen is geweest.”
Klaar voor de start
De volgende stap naar de race is het aantrekken van je uitrusting. “Zodra je klaar bent met je warming-up, ben je helemaal klaar om te gaan. We gaan naar de kleedkamer en trekken onze wedstrijdpakken aan.”
Bobsleeën zit in de familie van Jelen, zijn vader was tweevoudig Olympiër voor Joegoslavië in 1984 en 1998. Zowel Jelen als zijn broer Janko deden verschillende sporten toen ze opgroeiden, en hoewel hun vader een inspiratie voor hen was, was het sleeën niet altijd in hun gedachten: “Toen we opgroeiden hadden we niet zoiets van ‘oh, we worden bobsleeërs en we gaan naar de Olympische Spelen’. Het was meestal eerder: misschien doen we dat in de toekomst. Het was nooit een specifiek doel, ook omdat we in Nederland wonen en hier geen bergen zijn, dus het is niet echt een populaire sport.”
Jelen beoefende verschillende atletieksporten terwijl zijn broer door de bobsleebond werd opgemerkt tijdens het gewichtheffen. “Ze nodigden hem uit, omdat ze hem zagen op zijn gewichthefevenement, en vanaf dat moment kwam hij in het team en toen begon de echte Olympische droom voor hem. En toen dat voor hem begon, begon het bij mij ook.”
In de zone
“Als je eenmaal de helm op hebt en naar buiten loopt als je hyped en vol adrenaline naar de start loopt, heb je geen gedachten meer in je hoofd behalve de route. Je bent volledig in het moment, er is niets ervoor. Niets erna”.
De ‘zone’ is iets wat Jelen na jaren trainen nu onder de knie heeft. “Het is als een tweede natuur. Je leert veel beter met dingen omgaan. De zenuwen verdwijnen niet. Je weet gewoon hoe je op bepaalde momenten met bepaalde emoties om moet gaan.”
Er was veel voor nodig om deze zelfdiscipline te ontwikkelen, maar het belangrijkste was trainen. “Ik las een paar boeken toen ik 17 was, en één daarvan was van Napoleon Hill, Think and Grow Rich. Het belangrijkste dat ik uit het boek haalde, was dat je alles kunt bereiken, zolang je er maar diep in gelooft en ervoor werkt. Als je je volledig inzet voor iets, gelooft dat je het kunt bereiken en er alles aan doet om het te bereiken, dan kan alles werkelijkheid worden”.
Versnellen
Zodra ze in de slee springen, is het alles waar ze zich op hebben voorbereid: “In de start raken we de slee en dan versnellen we de slee en je moet er net voor de eerste bocht inspringen en dan is het allemaal automatische piloot. Het is gewoon doen wat je al zo vaak hebt gedaan en al je energie geven.”
Jelen raast ook buiten de Olympische Spelen door het leven. “Ik ben altijd actief geweest op allerlei vlakken, zoals school, carrière maken, sociaal. Als ik de hele dag naar school moest en dan om drie uur klaar was, dan werkte ik van vier tot elf. Dan, in plaats van naar huis te gaan en te slapen, ging ik uit met vrienden. Dus ik heb altijd veel dingen tegelijk gedaan.” Maar door de Olympische Spelen is zijn focus verschoven. “Op dit moment is die gewoon volledig gericht op de Olympische Spelen en heb ik school en werk helemaal aan de kant gezet. Ik wil mijn bachelor afmaken en daarna wil ik een master doen, misschien financiën en investeringen of management van innovatie.”
Terwijl het bobsleeën een heel duidelijk pad kent, kon het leven van Jelen andere wegen inslaan. “Het is een beetje raar, want nu ik dit niveau heb bereikt, weet ik niet wat er daarna gaat gebeuren. Bobsleeën is een uitputtende sport en om bobsleepiloot te worden heb je jaren ervaring nodig”.
