Sinds de #MeToo-beweging wordt er wereldwijd afgerekend met gendergerelateerd geweld, intimidatie, machtsmisbruik en seksueel wangedrag binnen en buiten de werkplek. Het probleem is goed gedocumenteerd in de publieke sfeer, met documentaires en films als Missrepresentation en Bombshell die de chronische seksualisering en devaluatie van vrouwen in de publieke sfeer blootleggen, evenals de seksuele en mentale intimidatie waarmee ze achter de schermen worden geconfronteerd.
Universiteiten zijn nog maar onlangs begonnen met het erkennen van en rekening houden met het probleem. De documentaire Picture a scientist legde de reikwijdte en het bereik van intimidatieproblemen bloot waarmee vrouwen in de wetenschap werden geconfronteerd en heden ten dage nog altijd worden geconfronteerd. Amnesty International heeft onlangs haar campagne #letstalkaboutyes gelanceerd om het probleem van seksuele en mentale intimidatie op de campus onder de aandacht te brengen, met name onder studenten. Met het grote aantal studenten dat doorstroomt naar een master, promotieplek en verdere academische carrière, hoopt Amnesty te benadrukken hoe belangrijk het is om vroeg te beginnen met het bewustzijn over intimidatie.
Intimidatie van vrouwelijke wetenschappers
Seksueel en gendergerelateerd geweld vormt een eenvoudig te identificeren extrimiteit van het intimidatiespectrum. Het is echter belangrijk om de context uit te leggen waarin daders het gevoel hebben dat ze dergelijke acties straffeloos kunnen ondernemen. Dit is een context waarin vrouwen in debatten worden gemarginaliseerd en zelden als gelijkwaardige partners worden behandeld, waardoor hun stem minder wordt gehoord. Een bijzonder acuut probleem waar vrouwen mee te maken hebben, is essentialisering: mannen worden vaak op hun merites gehoord als ze spreken, terwijl vrouwen worden aangevallen op persoonlijke kenmerken die niets met hun argumenten te maken hebben. Dit proces van essentialisering verandert een argument over wat iemand zegt in een argument over wat iemand is, en het wordt gebruikt om vrouwen in diskrediet te brengen.
Dit gebeurde bijvoorbeeld toen Marion Koopmans, adviseur van het Outbreak Management Team en hoogleraar virologie aan het Erasmus MC, op sociale media werd aangevallen na haar televisietoespraken over de coronacrisis. In reactie daarop pleitte de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen voor onderzoek naar intimidatie van specifiek vrouwelijke wetenschappers. Ook vrouwelijke politici krijgen vaak te maken met intimidatie. Sylvana Simons werd gebrandmerkt als een vijand van Nederland, wat leidde tot een stortvloed aan racistisch en seksistisch misbruik, waaronder doodsbedreigingen. In dit opzicht krijgen vrouwen met vooruitstrevende ideeën, vooral vrouwen van kleur, vaak een bijzonder harde behandeling. Ze worden vaak gezien als ‘vijanden’ van een systeem of een manier van leven, voortbouwend op stijlfiguren van vrouwen als irrationeel, hysterisch en onbetrouwbaar. Als ze terugduwen, worden deze vrouwen gekarikaturiseerd als zwak en overdreven gevoelig.
Hoewel essentialisering voor vrouwen in het openbare leven altijd een probleem is geweest, is er een explosie van online bedreigingen van een gender- of seksuele aard, in dit tijdperk van sociale media waar anonimiteit en groepseffecten ervoor kunnen zorgen dat sommige mensen zich minder verantwoordelijk voelen voor de gevolgen van hun woorden. Op sommige websites, met name waar het toezicht te wensen overlaat, wordt een vrouw, zodra ze eenmaal geëssentialiseerd is, door sommige mensen als ‘loslopend wild’ beschouwd.
Tolerantie, rede en dialoog
Daarom beloven we dat we in onze universiteit een openbare ruimte zullen creëren waar vrouwen zich vrij kunnen uiten, waar hun argumenten op hun merites zullen worden gehoord en respectvol zullen worden behandeld, waar constructieve, collegiale kritiek zal gaan over inhoud, niet over karakter. We zullen dit doen door leiderschapspraktijken te onderschrijven die prioriteit geven aan sociale veiligheid. Onze bloeiende gemeenschap van vrouwelijke academici, docenten en wetenschappers zal vrij zijn om academisch en journalistiek werk te publiceren zonder dat hun namen worden gebruikt als voer in cultuuroorlogen die geen plaats hebben op onze campus.
Erasmiaanse waarden zijn waarden van tolerantie, rede en dialoog. Er is geen dialoog mogelijk wanneer de woorden van vrouwen opzettelijk worden verdraaid, wanneer hun tegenstanders betuttelen en vermanen, wanneer de kritiek ad hominem is. Diversiteit zal niet gedijen in onze openbare ruimte zolang de stemmen van gemarginaliseerde groepen in de academische wereld worden overstemd door aanvallen op hun karakter en de (online) gevolgen van deze essentialisering.
Opstaan tegen persoonlijke aanvallen
We ondersteunen constructieve kritiek, we moedigen discussie en onenigheid over inhoud aan, en we verwelkomen gemotiveerd debat dat een veelvoud aan standpunten presenteert. We veroordelen moedwillige persoonlijke aanvallen, met name in een klimaat waarin aanvallen die online beginnen soms leiden tot aanvallen in de echte wereld.
We roepen alle Erasmianen op om op te staan tegen dit soort uitspraken zodra deze gedaan worden, we roepen collega’s op om solidair op te staan als collega’s oneerlijk worden benaderd en onterecht worden aangevallen. We ondersteunen leiderschapsinitiatieven, door middel van training en rolmodellering, die prioriteit geven aan sociale veiligheid en we ondersteunen het initiatief dat universiteiten wetenschappers beschermen die worden bedreigd wegens hun deelname aan het openbare debat. We zijn alle mensen op onze campus, ongeacht hun geslacht, achtergrond en seksuele geaardheid, een veilige en inclusieve academische omgeving verschuldigd waarin ze kunnen gedijen.
Semiha Denktaș, Ginie Servant-Miklos, Liesbeth Noordegraaf-Eelens
Jane Murray Cramm, Hanneke Takkenberg, Teresa de la Hera, Han van Ruler, Teresa Bago d’Uva, Laura den Dulk, Inga Hoever, Franziska Weber, Kees Ahaus, Roland Bal, Eveline Crone, Moniek Buijzen, Werner Brouwer, Victor Bekkers, Inge Hutter, Payal Arora, Ruud Welten, Gabriele Jacobs, Nine van Gent-van der Feltz, Martine van Selm, Erik Hans Klijn, Willem Schinkel, Matthias Wieser, Jeroen van der Waal, Ellen Hey, Hub Zwart, Jurian Edelenbos, Maartje Luijk, Darren McCaugley, Katinka Dijkstra, Pilar Garcia Gomez, Wendy Tieman, Jan van Ours, Kirsten Rohde, Enrico Pennings, Hanan El Marroun, Xandra Kramer, Gabi Helfert, Patrick Groenen, Benedict Dellaert, Arwin van Buuren, Nicola Kleyn, Ansgar Richter, Gijs van Soest, Arfan Ikram, Pursey Heugens, Alessandra Arcuri, Louis Visscher, Peter Roosenboom, Robin van den Akker, Mark van Ostaijen, Pearl Dijkstra, Marijke Weustink-van Ditzhuijzen, Mireille Spapens, Myra van Esch, Gera Noordzij, Margo Strijbosch, Maria Grith, Anna Baiardi, Michel van der Wel, Hans van Kippersluis, Han Bleichrodt, Anne Gielen, Dinand Webbink, Dick van Dijk, Dennis Fok, Brigitte Widdershoven, Jeroen Jansz, Lilian Jillissen, Stijn Reijnders, Ana Uribe Sandoval, Marieke Veenstra, Jason Pridmore, Henk Bolk, Brigitte Hoogendoorn, Richard Hageman, Laura Hering, Daan Stam, Stefan Sleijfer, Joke Boonstra, Lieke Skidmore-Vencken, Michel Lander, Laura Zwaan, Chen Hu, Lizzy Boonen, Corine van de Sande, Farshida Zafar, Sandra van Thiel, Wibren van der Burg, Karin Arts, Arjun Bedi.
