Zijn cosmetische ingrepen over de jaren heen populairder geworden?
“Non-invasieve ingrepen, zoals fillers en botox, zijn inderdaad populairder geworden, ook onder jongeren. Zo zie je tegenwoordig bijvoorbeeld dat lipfillers populair zijn. Advertenties spelen slim in op de populariteit van non-invasieve ingrepen en wakkeren dit ook aan. Onder de mannen zijn haartransplantaties populairder geworden.”
Hoe komt het dat non-invasieve ingrepen met een opmars bezig zijn?
“Aan de ene kant gaan er stemmen op dat non-invasieve ingrepen de invasievere ingrepen hebben vervangen, of dat het ondergaan van non-invasieve ingrepen tot uitstel van invasieve ingrepen heeft geleid. Aan de andere kant zijn zaken als botox en fillers ook echt ‘normaler’ geworden. Ondertussen kennen veel meer mensen iemand die iets heeft laten doen, wat de drempel om zelf iets te laten doen lager heeft gemaakt. De normalisatie van ingrepen speelt hier duidelijk een rol. In de interviews voor mijn onderzoek gaven meerdere jongvolwassenen aan dat zij non-invasieve ingrepen zien als onderdeel van hun ‘beauty regime’; iets dat vergelijkbaar is met naar de kapper of een massagesalon gaan.”
Jij hebt een groot deel van jouw onderzoek uitgevoerd in Londen. Wat zijn de verschillen tussen advertenties over cosmetische ingrepen in Nederland en Engeland?
“Tussen de advertenties van Nederlandse en Britse klinieken zitten zeker verschillen. Cosmetische ingrepen zijn in Groot-Brittannië al verder genormaliseerd. In Nederlandse advertenties wordt de medische kant toch meer belicht. Je ziet artsen afgebeeld met instrumenten en in een medische setting, en er zijn veel before-and-after-foto’s. Ik kwam in Groot-Brittanië ook advertenties tegen over ‘cosmetic holidays in Spain‘. Alsof je eigenlijk gewoon op vakantie gaat, terwijl je een ingreep laat doen.
“Bovendien zie je ook verschillen tussen de invididuele klinieken. De Velthuiskliniek adverteert bijvoorbeeld heel anders dan Faceland. Die laatste kliniek kan worden gezien als een soort ‘easyJet’ onder de cosmetische klinieken. Faceland heeft over het algemeen ook een heel andere doelgroep, mensen die snel en goedkoop een behandeling willen.”
Op sociale media worden we ook vaak geconfronteerd met het ‘perfecte plaatje’. Hebben Snapchat- en Instagramfilters invloed op de populariteit van cosmetische ingrepen?
“Er zijn onderzoeken die laten zien dat mensen die filters of apps gebruiken om foto’s van zichzelf te verfraaien eerder geneigd zijn om naar een cosmetisch arts te stappen. Bovendien hadden deze mensen over het algemeen ook een lager zelfbeeld. Maar je moet wel bedenken dat mensen die al onzekerder zijn – en misschien ook al geïnteresseerd in ingrepen – misschien ook vaker filters gebruiken. Deze onderzoeken zijn zeker niet waterdicht.”
Is het zorgelijk dat cosmetische ingrepen zo genormaliseerd worden?
“Ik denk dat we zeker vraagtekens kunnen plaatsen bij de normalisatie van cosmetische ingrepen. Het blijven natuurlijk wel medische ingrepen. Het kan fout gaan. Denk bijvoorbeeld aan de 39-jarige Sharida die deze week in het nieuws kwam nadat ze overleed aan de gevolgen van complicaties na een cosmetische ingreep die misging in Turkije. Jezelf mooier maken kan lelijk uitpakken en het is heel belangrijk om een goede, ervaren arts te vinden.”
Het is duidelijk dat cosmetische ingrepen soms gepaard gaan met negatieve consequenties. Ben jij tegen cosmetische ingrepen?
“Nee, ik ben in principe niet tegen cosmetische ingrepen maar ik ben wel kritisch op de manier waarop ze gepromoot worden via advertenties en sociale media. Ik denk dat we als maatschappij scherp moeten blijven: wat doet het met ons als we zo gefocust zijn op het uiterlijk? Wat zijn de consequenties? En wat voor impact heeft de normalisatie van cosmetische ingrepen op jongeren? Hoe kijken zij tegen het idee van maakbaarheid aan?”
