Vastbesloten om te begrijpen waar die verkiezingen van woensdag in Nederland nu precies over gingen, oefende ik mijn uitspraak van waterschappen – ‘watersjappen, waterskappen, waterschapen ‘- en ging ik rechtstreeks naar het stembureau in de C-hal.
Ik kwam in eerste instantie terecht bij Masis Hakhverdian, docent aan de Erasmus School of Law vrijwilliger bij het stembureau. “Er zijn twee verschillende bestuursniveaus in Nederland, nationaal en gemeentelijk”, legt hij uit naast het stemhokje. “Daartussen heb je ook nog eens de provincie en de waterschappen, dat zijn de twee bestuurslagen waar we nu voor stemmen.”
Met schaarse berichtgeving in de media en behoorlijk lage interesse van kiezers, kan het voor veel studenten, vooral internationale studenten zoals ik, behoorlijk onduidelijk zijn wat deze politieke niveaus eigenlijk inhouden. Dus ik stelde studenten bij het stembureau twee eenvoudige vragen: waarom stem je en waar stem je precies voor?
Masterstudent Arbeidsrecht Moa (22), vlak nadat ze gestemd had in de C-hal:
“Als burger is het altijd goed om deel te nemen aan de Nederlandse democratie. Wij klagen namelijk graag over politiek.
“Wat waterschappen zijn? Als ik eerlijk ben, heb ik geen idee van de precieze rol! Ik dacht dat je op bepaalde gebieden kon stemmen, maar toen ik eenmaal in het stemhokje was, zag ik dat je op zeven verschillende partijen kon stemmen en van een aantal had ik nog nooit gehoord. Om eerlijk te zijn, heb ik zojuist gestemd voor iemand die dicht bij het dorp woont waar mijn ouders vandaan komen. Ik voel me er wel slecht over, want ik had me beter kunnen inlezen.”
Ik begreep er nog steeds niet zoveel van, maar gelukkig kwam ik Sandy en Camile tegen, twee 27-jarige sociologiestudenten die samen in de rij stonden om te stemmen.
“Wij stemmen omdat het belangrijk is in een democratie invloed te hebben op de beslissingen die voor je worden genomen. We hebben de afgelopen dagen onderzoek gedaan naar de waterschappen en de provincie. Het is vrij eenvoudig om erachter te komen wat ze doen, maar vrij moeilijk om te begrijpen waarvoor we eigenlijk stemmen. De taken van de waterschappen kunnen eigenlijk net zo goed door de provincie kunnen worden uitgevoerd.
“Waterschappen beheren bijvoorbeeld rivieren en meren, maar over het algemeen weten niet veel mensen hoe hun stem dat beheer beïnvloedt. Het is moeilijk om erachter te komen wie wat wil. Het is bijvoorbeeld ook onduidelijk wat voor belastingen we volgend jaar moeten betalen. Over het algemeen is het erg verwarrend.”
Voordat ik het stembureau verliet, sprak ik met Raul (24), onlangs afgestudeerd als organisatiepsycholoog. Dat verhelderde gelukkig wel een hoop:
“De regering maakt beleid op nationaal niveau, terwijl provincies als ‘grote steden’ zijn – ze maken beleid over dingen die te klein zijn voor de landelijke overheid, maar te groot voor gemeenten. Denk bijvoorbeeld aan snelwegen, provinciale belastingen of grote projecten in de provincie. Ze kunnen ook energiebeleid op provincieniveau beïnvloeden: willen we boeren dwingen windmolens op hun eigendommen te zetten of niet?
“Waterschappen zorgen voor het waterbeheer. We hadden bijvoorbeeld een groot probleem met een droogte afgelopen zomer. Waterschappen kunnen dan bijvoorbeeld besluiten het waterpeil laag te houden ten gunste van boeren, terwijl deze lage waterstand ook van invloed is op de fundering van huizen.
“Belangrijker zijn de provincies, aangezien de verkozen vertegenwoordigers in alle twaalf provincies samen op de Eerste Kamer, de senaat, stemmen. Daarom gaan deze verkiezingen eigenlijk meer over partijen dan over personen. Als een bepaalde partij wint, is het waarschijnlijker dat die partij aanwezig is in de senaat – indirect stemmen we dus ook voor de Eerste Kamer.
“Ik vind het belangrijk om te stemmen. In andere landen zijn bijvoorbeeld geen vrije verkiezingen of wordt gestreden voor democratie. Wij hebben een goed functionerende democratie, dus die moeten we ook gebruiken. “
