De deuren vliegen open terwijl een jongetje met een lijkbleek gezicht op een ziekenhuisbed wordt binnengerold. Je krijgt meteen een knoop in je maag. Zijn bovenlijf is felrood en op sommige plekken laat het vel los. Lang nadenken is geen mogelijkheid. Je bent geneeskundestudent, maar nu ben je als enige verantwoordelijk voor dit patiëntje op de spoedeisende hulp.

Terwijl de adrenaline door je lijf giert, ga je het rijtje maatregelen af dat tijdens colleges zo vaak is besproken. Je start met de check, kiest de medicijnen en zet onderzoeken uit. Je maakt de keuze, drukt op wat knoppen en ineens verschijnt er een melding op je beeldscherm: je patiënt maakt het goed. Tevreden leun je achterover en sluit de pagina, de simulatie is goed gegaan.

AbcdeSIM

Hoe je moet reageren in levensbedreigende situaties leer je niet uit boeken, dat zul je gewoon moeten doen en ervaren. Maar dat is nogal moeilijk als het gaat om mensenlevens en noodsituaties. Met de financiële steun van het Erasmus MC en de huisartsenopleiding SBOH konden Stephanie Klein Nagelvoort-Schuit (internist Acute geneeskunde) en ondernemer Ronald Nanninga het simulatiespel abcdeSIM ontwikkelen. Het spel is op de computer te spelen en traint medewerkers op de spoedeisende hulp in de abcde- methode: een methode waarbij hulpverleners op gestructureerde wijze de patiënt beoordelen en behandelen.

ABCDE 3
abcdeSIM

AbcdeSIM is een voorbeeld van een serious game, een spel waarbij het primaire doel is om de gebruiker iets te leren. Een beetje alsof je Dokter Bibber op hoog niveau speelt. De mogelijkheden binnen dit genre zijn eindeloos. Zo is er ook het simulatiespel Darfur is dying, waarbij de speler meer leert over de vluchtelingensituatie in Darfur.

Digitale EUR

De Erasmus Universiteit zet de afgelopen jaren flink in op de digitale leeromgeving. Digitaal leren moet namelijk net zo normaal worden als nominaal dat nu is. Daar horen onder andere Massive Open Online Courses (MOOC’s) bij en dus serious games. Een goede game kan zorgen voor een sneller en beter studieresultaat, zo blijkt uit de eerste onderzoeksresultaten van abcdeSIM. Daarin werden twee studiemethodes met elkaar vergeleken. Bij de eerste studiemethode werden artsen in opleiding gevraagd een boek te lezen over de abcde-methode, daaropvolgend een hoorcollege te volgen en tot slot enkele scenario’s te oefenen op de simulatiepop. Bij methode twee werden het boek en het hoorcollege vervangen door de serious game abcdeSIM. Uit de vergelijking bleek dat met de tweede studiemethode de artsen in opleiding sneller de stof onder de knie hadden. Hierdoor konden ze sneller handelen tijdens het oefenen met de simulatiepop en dat zorgde er weer voor dat ze in korte tijd meer scenario’s konden doornemen.

Voor de opleiding scheelt het wegvallen van het hoorcollege tijd en geld, vertelt Ronald Nanninga. Hij is CEO van Virtualmedschool, het bedrijf dat abcdeSIM ontwikkelde. Een win-winsituatie dus. Het spel is niet alleen bestemd voor artsen in opleiding; momenteel zijn er zesduizend gebruikers, volgens Nanninga. “Studenten, artsen, verpleegkundigen hebben allemaal baat bij de game.”

Campusbreed gamen

Dat er ondanks de goede resultaten bij de geneeskundefaculteit nog geen serious game is voor iedere opleiding in ontwikkeling, heeft meerdere redenen volgens Mijke Slot. Zij is wetenschapper bij de afdeling Media & Communicatie bij de Erasmus School of History, Culture and Communication. Haar onderzoek gaat onder andere over nieuwe media en serious games.

Serious games zijn geen quick fix, stelt Slot. “Het lijkt heel makkelijk: gewoon even een spel bedenken en dan kunnen studenten zo alles leren. Maar zo werkt het niet. Het spel moet aansluiten op de studiestof en de andere studievormen die de EUR aanbiedt. Daarnaast moet je goed nadenken over de levelstructuur en hoe je bijvoorbeeld studenten die niet competitief van aard zijn stimuleert het spel te spelen. De kosten van de ontwikkeling kunnen flink oplopen, de vraag is of zo’n spel voor iedere opleiding nodig is.”

‘Het lijkt heel makkelijk: gewoon even een spel bedenken en dan kunnen studenten zo alles leren. Maar zo werkt het niet’

Onderwijs Medfac Serious Gaming 0114-21
Mijke Slot

Slot voorziet dat online hulpmiddelen zoals serious games of MOOC’s meer ingezet worden als toevoeging van de opleiding. “Met nadruk op toevoeging. Het kan niet de persoonlijke interactie tussen docent en studenten vervangen.”

AbcdeSIM is een hoopgevend voorbeeld van de toegevoegde waarde van serious gaming, vindt Slot. “Er is nog weinig onderzoek gedaan naar de impact van serious games. Dat is ook in de praktijk moeilijk te toetsen, want naast de game is er ook nog een hoorcollege, tutorial of research class waarin de student ook stof tot zich neemt. Hoe destilleer je daar nou de resultaten uit die puur en alleen van de game komen? Dat ging bij het spel van het Erasmus MC wel, omdat je daar de twee gevallen – studeren met een boek of studeren met het spel – met elkaar kon vergelijken. We hebben meer van zulke studies nodig; dat zou denk ik opleidingen wel over de streep trekken.”

Legal battle app

De Erasmus School of Law (ESL) gaat het Erasmus MC snel achterna wat betreft serious games, als het aan Farshida Zafar ligt. Zafar is behalve docent projectleider Online onderwijs en Innovatie bij de rechtenfaculteit. De ESL introduceerde vorig jaar de ESL Legal Battle, een app waarmee studenten hun kennis kunnen toetsen. In de app krijgen studenten vragen voorgelegd met meerkeuzemogelijkheden. Elke vraag is voorzien van feedback. De app is momenteel vijfhonderd keer gedownload. De appgebruikers kunnen eerst zelf oefenen met de leerstof en daarna andere studenten uitdagen om een competitie te spelen. “Het spel is nog in de ontwikkelfase, maar ik krijg nu al veel positieve reacties”, aldus Zafar.

Ze is er trots op dat uitgerekend de rechtenfaculteit met deze app komt. “De ESL is de laatste jaren flink bezig met innoveren en daar horen deze verrijkende onderwijstools bij. Ik krijg veel enthousiaste reacties van studenten. Ze gebruiken de app ter voorbereiding op tentamens, als een extra manier om zichzelf te toetsen.”

Studeren moet weer leuk worden

Studeren moet weer leuk worden volgens Zafar. “Ik ben zelf docent en ik zie dat studenten het best zwaar hebben tegenwoordig. Je moet hoge cijfers halen, je moet je onderscheiden en je moet alles in één keer halen. Daarnaast heb je ook nog het leenstelsel, wat voor veel studenten betekent dat ze ook nog eens extra tijd kwijt zijn met bijbaantjes, zodat ze minder hoeven te lenen. Het is dan toch mooi als we met leuke tools als de Legal Battle-app weer schwung kunnen geven aan de opleiding. Onderwijstools die beter aansluiten op de belevingswereld van studenten zijn nauwelijks voorhanden,” stelt Zafar. “Er zijn wel apps met onderwijscontent, maar die sluiten dan weer niet aan op het onderwijs van onze faculteit.”

‘Het is toch mooi als we met leuke tools als de Legal Battle-app weer schwung kunnen geven aan de opleiding’

Farshida Zafar

Die extra studiemogelijkheid zou iedere student moeten krijgen, vindt Zafar. Daarom diende zij met een groep docenten vanuit verschillende faculteiten en de developmentafdeling van ICT een projectvoorstel in om een EUR-app te ontwikkelen. Docenten van verschillende opleidingen zouden hierin dan studiemateriaal kunnen uploaden. “Studenten kunnen dan zichzelf testen, maar ook competities spelen tegen studenten van andere opleidingen. Vergelijk het met het tv-programma ‘de slimste mens’” Het voorstel wordt binnenkort ter goedkeuring ingediend bij het College van Bestuur.

AbcdeSIM AbcdeSIM maakt gebruik van de abcde-methode. A staat hierbij voor Airway Maintenance with Cervical Spine Protection; B voor Breathing; C voor Circulation, D voor Disability en E voor Exposure/Environment. Deze methode wordt wereldwijd gebruikt door hulpverleners om patiënten te beoordelen en te behandelen.

Meer weten over serious games? Op 3 november organiseert Mijke Slot een avond over het thema serious games in de Kleine Zaal van de Rotterdamse Schouwburg. Hierbij zullen game-developers en -onderzoekers aan het woord komen.